Tokio zəfəri
1964-cü il Tokyo Olimpiya Oyunlarından 6 həftə öncə appendisitində ağrılar başlayan Bikila əməliyyat olundu. Onun Olimpiadaya qatılması hamı üçün gözlənilməz oldu.
Bikila bu səfər də eyni strategiyadan istifadə etdi. Son 20 km-ə qədər qrupdan ayrılmayan atlet sonradan addımlarını sürətləndirdi. Bikila Olimpiya stadionunda 70 min azarkeşin önünə çıxanda tək idi. O, 2 saat, 12 dəqiqə və 11 saniyə ilə özünə məxsus dünya rekordunu təzələdi. Bununla da Bikila növbəti ilkə imza atdı. O, marafon üzrə ardıcıl iki Olimpiadada qızıl medal qazanan ilk atlet hesab olunur.
41
1969-cu ildə Efiopiyada vətəndaş müharibəsi gedirdi. Bikila avtomobili ilə gedən zaman küçədə etiraz edən tələbə qrupunu vurmamaq üçün yoldan çıxmağa çalışarkən nəzarəti itirdi və qəzaya uğradı. O, sağ qalsa da, beldən aşağı hissəsi iflic oldu və ömrünün qalan hissəsini araba ilə keçirməyə məhkum oldu. Ancaq bu, belə əfsanəvi atletin əzmini öldürmədi. Niskanenin istəyi ilə bir ara oxçuluqla da məşğul olan Bikila 1970-ci ildə Norveçdə keçirilən 25 km-lik araba yarışının qalibi oldu.
1973-cü ilin oktyabrında Bikila beyindaxili qanaxmadan dünyasını dəyişdi. Bu, məlum avtomobil qəzası ilə əlaqəli idi. Qəzadan sonra atlet belə sağlıq problemləri ilə tez-tez üzləşirdi. Onun dəfn mərasiminə 75 000 insan qatılmışdı.
Əddis-Əbəbədə stadion, küçə və məktəblər onun şərəfinə adlandırılıb. Hətta 2005-ci ilə kimi Romada marafon həvəskarları gecə saatlarında onun şərəfinə qaçırdılar. Bunlarla yanaşı, zəfərinin 50-ci ildönümündə Roma marafonu Bikilanın xatirəsinə həsr olunmuşdu. Həmin il kişilərin yarışında efiopiyalı Siray Gena qalib oldu. O, mükafatdan əlavə 5 000 avro bonusla da mükafatlandırıldı. Marafonun təşkilatçıları son 300 metr məsafəni çılpaq ayaqla qaçması üçün bu bonusu ona təklif etmişdilər.
41 il insan ömrü üçün heç də çox deyil. Ancaq Abebe Bikila o qədər möhtəşəm idmançı olub ki, bu qısa müddət ərzində ölkəsinin qisasını ayaqyalın almaq və bir neçə ilki reallışdırmaqla yanaşı, əzmi ilə neçə-neçə ümidlərin erkən yaşlarda tükəndiyi Afrika torpaqlarında böyüyən gənclərə örnək ola bilib. İndiki dövrdə yüngül atletika ilə maraqlansın ya da maraqlanmasın, hansısa bir insandan X yarışı kim qazanar deyə soruşsanız, Afrika ölkələri, xüsusilə də Efiopiya və Keniyadan olan bir atletin favorit olduğunu sizə deyəcək. Bikila illərdi heç kəsin fərqində olmadığı və yuxarıdan aşağı baxdığı bir qitənin dünyada hamıdan yaxşı olduğu xüsusiyyəti ortaya çıxardı.
Məcidzadə Rüfət