Səsli Qız
Sənin səsin, gözəl qız,
Səslərin ən gözəli.
Eşitmədim belə səs
Dünyanı dinləyəli...
Can alıb yüksəldikcə
Avazm pərdə-pərdə
Çox şeylər görən könlüm
Yenidən düşdü dərdə.
Bülbülün səsi kimi
Qaynayır incə səsin.
Sanki ömrüm uzamr
Uzandıqca nəfəsin.
Acımazsan könlümə,
Zildən enərsən bəmə.
Qız, yazığam bu dildə
Dərdimi şərh eyləmə!
Qız, qurbanmı istərsən
İnlətdiyin bu səsə?
M in dəfə ölsün canım
Söyləm əsin bir kəsə.
Qəbul et qurbanımı,
Susma, Allah eşqinə.
Bundan sonra monimçün
Yaşamaq nə, ölmək nə?!
H ər nəfəsin bir ayə,
V əhyi-m üqəddos kimi!
Dünyada nemətmi var
Bu səndəki sos kimi?
Heç birinin lütfıindən
Tapılmaz ki, bir payı.
Bilirəm ki, dərdindən
Ö lənlərin yox sayı.
Qız, bu küskün könlümü
Bircə sənsən güldürən.
Sənsən məni dirildən,
Sənsən məni öldürən.
M əftunam mən səsinin
Bülluri axışına!
M əftunam gözlərinin
Atəşin baxışına!..
Sənin incə səsində
Dalğalanan nəşəyə!
Qurşandım sitayişə
“N əfxeyi-rəbbim ” deyə!
İndi şübhəm qalmadı:
Səsindəki qəhqəhə -
Doğrudan cəlb edərmiş
Sufini eşqilahə!
Səsindəki sirri mən
Gedib sordum dərvişə.
Рћ m əndən daha ə w ə l
Heyran imiş bu işə!..
Bildinmi, bilmədinmi?
Açmadı sirr Allahı;
Dedi: “Haqqın cilvəsi
Görünür gahi-gahi!
Sirri-həqq hakim olmuş
РўР° evvəldən hər yerə!
Hər qövmin imanı var
Bir səsli peyğəmbərə!
Çoxdandır anlaşılmış
Bu sirr Fərat boyunda.
Axtanrm ış Рѕ sirri
Kür-Arazın suyunda.
Əskilər onu sormuş
Ağsaqqal ərənlərə;
Haqq nuru, haqq sirrini
Q əlbilə görənlərə.
Demişlər ki, birinci
Gözəllik qız səsidir,
Gözəl qızda gözəl səs
Bu haqqın cilvəsidir!
H ər dinin əsli nədir? -
Qaibdən gələn bir səs!
Biçarə insanlığın
Dərdini bilən bir səs!
Bir çox gözəl qızların
Büllur kimi səsləri
Azmı xilas eyləmiş
Ölümdən bikəsləri?..
Oxudum tarixlərdə:
Qaniçən bir hökmdar
Bir ölkəni amansız
Eyləmişdir tari-mar!
Altı aydan çox sürən
Qanlı bir mühasirə,
Tutulmuşdu çox acı
Basqına birdən-birə!
Yüz m inlərlə atılan
Can yağısı oxları,
Dişlərilə çeynəyib
Sərilmişdi çoxları.
Doğranmış əllərindo
Qırıq qılınc qəbzosi,
Boğulmuşdu köksündə
İgidlərin son səsi.
Yurdunu verməyənlər
Doğranmışdı xınchaxınc.
Tökülmüşdü ycrlərə
Dağ kimi qalxan, qılınc!
Рћ yanda qanlı gövdə,
Bu yanda gövdəsiz baş...
Bir qafa çığlamışdı
Hər qəzadan enən daş.
Yüz minlərlo qız, qadın
Dağılmışdı düzlərə.
Ölüm rəngi çökmüşdü
Saralan üz-gözlərə.
C ənnət kimi bir ölkə
M əzarlığa dönmüşdü.
Bir çox evlor yıxılıb
Xanimanlar sönmüşdü.
İşlənm əm iş qalmadı
Bir cinayət, bir günah.
Əzmişdi insanlığı
Ordusuyla padişah.
Haqsızlıq oldu qanun,
Yıxıldı xanimanlar.
Hər şeydən xəbərsizkən
Yandırıldı çox canlar.
Qalmadı ağızlarda
Yaşamağm heç dadı.
Bir çox yazıq quşların
Qoparıldı qanadı.
Əsgərsiz komandanlar
Qırıb atdı yayını,
Fəlok döndərdi zəhrə
Bu ölkənin payını.
Gülmok zatən yox idi.
Ağlamaq oldu yasaq.
Zavallı məğlub ölkə,
Sana nə hüquq, nə haqq!..
Ertosi gün çox erkən
Yuyuldu qaldırımlar.
Şallaqla güldürüldü,
Hıçqırıqla bir diyar.
Yuyuldu divarlara
Sıçramış qan ləkəsi.
Vay səsi susduruldu.
Əmr edildi toy sosi.
Haqqı yoxdu kimsənin
Söz deyib, dərd açmaya.
Bəzənib çıxmalıydı
G ələnlər ağlaşmaya.
Qumrov, kaman, nayla ney,
Doldu şirin səslərlə
Kölgəli bağ, boz güney...
M əgər bəzən həyatla
Ölüm qardaş olurmuş:
Uçuşurdu yanaşı
Göyərçinlə qızılquş!..
Qorxmadan üzə çıxdı
Eldən qaçan qırqovul.
Yumuşaldı ürəklər
Qalmadı şeytan, çuğul...
Zalımm bəxti üstün
M əzlumların ahındatı;
Quşlar nə gözləyirdi
Ölüm padişahından!?
Quşlar da, bax, gözəl qız,
Coşdu Рѕ gün sənin tək;
Onlar da sərdi, durdu
Yollara səsdən ipək.
Bütün şəhər silkinib...
Ə sər qoymadı pasdan,
Dünənki m atəm hanı?
Doğrudan çıxdı yasdan.
Düşmən şahm gəlişi
Qanuni bayram oldu.
Bir çox dərdli ürəklor,
Qanlı sevinclə doldu.
Qoribə şcydir insan:
AI əlindən canını,
İstoyirsən ovucla
Hortlat axan qanını.
Qoparıb əz qolbini
Əylon ç ^ ın m a silə ,
Sürükləyib yerlərdə
Beyninin bağasilə,
Heç baxma, istəyirsən
Saflığa, günaha əs;
Bir yırtıcı cəllad ol,
Doğra parça-parça, kəs.
Qadınsa, tut, boğ onun
Qan qusan fəryadını,
Qoy çıxarsın yadından
Sevdiyinin adım.
Qızsa, atın döşündə
Ləhlət gün qızmarında.
Gəlinsə hərraca qoy
Əsirlər bazarında.
Sonra çəkil, uzaqdan
M əğrur baxışla bir bax!
G örəcəksən ölənlər
Baldırında bağırsaq:
Sənin qanlı əlində
Bitməz qüvvət var deyə,
I lazırdır bağışlayıb
Dadsız-dadsız gülməyə.
Bu yoxsul insanları
Qırdırdmmı bir kərə,
Qəhrəm an olacaqsan,
Düşəcəksən dillərə.
Keçmişdə coşmayırdı
M əzlumun qanlı kini;
Рћ zamanlar güc idi
Xalqın yeganə dini.
Səyirdərək darğalar
Sağa-sola atını,
Seçdilər əhalinin
Yoxsulunu, tatını;
“Şah keçəcək yolları
K irlətm əsinlər” deyə,
Yolçularla yanaşı
Qovdular dal cərgəyə.
Ordu tirəndazları
Girdilər ellik bağa,
Çalışdılar qalmasın
Ağacda bircə qarğa.
Saçaqlı xalılarla
Bəzəndi bağlı çarşı,
Bayraqlı m inarələr
Yüksəldi göyə qarşı,
K əlisa qülləsində
Çalmdı zorba çanlar.
Az qaldı deyəcəkdim
M ədən də zordan anlar.
Danqırtıyla ötdii çan,
Hazırlandı baş keşiş;
M əscid həyətində də
Eyniylə canlandı iş;
Danışdı şişman xoca
Üç saatdan yuxarı,
Hazır qıldı beyətə
M ömün müsəlmanları.
Xaçilə keşiş çıxdı
M əshəfılə şeyxana;
Çıxdılar istiqbala
Xaçla m əshəf yan-yana.
Əllərində sür təsbeh,
Gümüşlü buxurdanlar,
Nazlanaraq səkirdi
Haqqdan qaçan insanlar.
Damağı çağ, kefı kök,
Qamı tox tacirbaşı
Dingildəyib gedirdi
Şeyxlərlə yanaşı.
İnsan əlindən yerə
Düşməzdi iynə atsan;
Yalnız küçələr deyil,
Evlər gətirdi insan.
Dırmaşmışdı uşaqlar
Mazqallı divarlara.
Boylanıb dururdular
Ürkək, zəif, avara!..
Dam üstündə qızlarm
Solğun dodaqlannda,
Boylanan gəlinlərin
İslaq yanaqlarında
Solan hüznün yerində
İndi vardır bir maraq.
Nə çiçəklər yetirir
Bu qan qoxulu toС„aq!
Sayılırkən əw əld ən
Bir ölkənin pənahı,
Qarışmışdı xalqma
Ölkenin məğlub şahı.
Şahın bu gün ağır daş
Asılmışdı boynundan,
Çıxmayırdı əlləri
X ələtinin qoynundan.
Keçən gündə edərkən
O, Allah iddiası,
İndi bu son cəlala
Kəsildi, durdu ası.
Gir yerə, ey padişah!
Sənin bu boş başmdan
N ələr çəkdi m əm ləket
Bir soruş göz yaşmdan.
Açıldı bayraqlar,
Çalındı boru;
Fələk görməmişdi
Bu vurhavuru.
Toz ərşə dayandı,
Göy dumanlandı;
Tmpaq şaha qalxdı,
Toz da canlandı.
Q ıvnla-qıvnla
Boz bir əjdaha;
Gəlirdi salama,
Büzülmüş şaha
Böyüdü, canlandı
Donuq nöqtələr...
- Onlar atlılardır,
N öqtə nə gəzər;
Bir az yaxşı diıılə,
Hey qıya bir bax?
Dördnala gəlirlər
Atlar çaparaq!
Düşmənin də olsa
Bax, bir az əylən.
Özləri igiddir,
Atları köhlən.
Olunca kefm kök,
Yollar da həmvar.
Qızışmış atlarda
Başqa ləzzət var!
Рћ gün doğrudan da
Coşmuşdu atlar.
Uçaraq yetişdi
Qırx, əlli çapar.
Yanaşıb ədəblə
E1 qarğamışa;
Dedilər yoldadır
Gərdüneyi-şah.
Qaçdı moğlub şahın
B əti-bənizi,
Coşdu, dalğalandı
İnsan dənizi.
İstidən bayıla,
Dorddon boğula;
Birdon bütiin başlar
Çevrildi yola.
Gözlər qıyılaraq
Qaşlar çatıldı.
Qələnin bürcündə