Ağsaqqalar belə rəvayət edir ki, Allah-təala ilk insanı yaradarkən ona üç keyfiyyət bəxş etdi: İradə, Qanacaq və İstedad. Lakin sonradan yeri-göyü yaradan nə düşünüb daşındısa bu üç keyfiyyətdən birini hər bir insandan uzaq tutdu. Beləliklə, insanların biri - iradəli, istedadlı, lakin qanacaqsız; digəri – qanacaqlı, iradəli, lakin istedadsız; üçüncü tip insanlar isə qanacaqlı və istedadlı, lakin iradəsiz doğuldu.
O, iradəli, qanacaqlı və istedadlı doğulmuşdu. Yox, doğuluşu Allahın nəzərindən qaçmamışdı əlbəttə. İlk insana bəxş edilən üç keyfiyyətin üçünü də özündə birləşdirirdi, amma…xoşbəxt deyildi. Xoşbəxt olmamasının böyük bir səbəbi vardı. O, kor idi. Yaradanı ondan gözlərinin nurunu almışdı. O, müğənni idi. Çıxışını elan edən aparıcılar onu “Sevilən kor müğənni” kimi təqdim edirdilər. Sevilən… kor… müğənni…
Çox inciyirdi bu sözdən. Amma heç biruzə etdirmirdi. Üzündə “dünyanı xilas etmiş insan” təbəssümü ilə səhnəyə çıxır, mahnısını oxuyur, alqışlar və güllər alaraq səhnəni tərk edirdi. Sevilən müğənni idi, lakin bura gəlib çatması ona heç asan başa gəlməmişdi.
Səhnədəki hər bir addımı əvvəlcədən planlaşdırılır və ona bildirilirdi. Prodüserləri bu yolla onun korluğunun yarada biləcəyi problemlərin qarşısını alırdı. Bir neçə il bundan öncə kosertlərinin birində səhnədən yıxılmışdı və bu hadisənin bir daha təkrarlanmaması üçün cangüdənləri bir an belə gözlərini ondan ayırmırdı.
Hələ uşaqlıqda əlillər üçün məktəbdə oxuyarkən öz eşitmə qabiliyyətini inkişaf etdirmişdi. Oxuduğu məktəb köhnə binada yerləşirdi. Ümumiyyətlə, məktəb binasının yerləşdiyi küçə çirkli olduğundan bu binada siçanlar məskən salmışdı. Onunla bir parta arxasında oturan kar qız siçanları görən zaman qorxur və qorxudan huşunu itirirdi. Bu qorxu ona da keçmişdi. Qızın bir daha siçan görən zaman anidən huşunu itirərək onu da qorxutmaması üçün saatlarla müəlliminin nə danışdığına fikir vermir, siçanın addım səslərinin hansı tərəfdən gəldiyini müəyyənləşdirməyə çalışırdı. “Kaş ki, mən də o siçan deyilən qorxunc heyvanı görə biləydim”-deyə tez-tez düşünürdü. Bir müddət sonra o balaca siçanın ayaq səslərinin hansı tərəfdən gəldiyini tam dəqiqliklə təyin edə bilirdi. Elan olunmamış siçan ovu başladı. Siçanlar məhv edildi. Bu hadisənin onun yüksəksəviyyəli müğənni olmasında böyük pay var.
Tez-tez efirə çıxır, hamı onu görürdü. Bütün şəhər, bütün ölkə. O, isə ona doğru tuşlanmış kameraları belə görmürdü. “Seyrcilər”-adlandırılan hansısa qaranlığa, hansısa boşluğa danışırdı. Sonra aparıcıların xahişi ilə son zamanlar çox dəbdə olan mahnısını oxuyurdu. İnsafən çox gözəl oxuyurdu. Sarışın qızları çox bəyəndiyi haqda oxuyurdu, lakin sarı rəngin nə cür olduğu haqda anlayışı belə yox idi. Gözəl geyinirdi-səliqəli və zövqlü; lakin “zövqlə geyinmiş insan necə olur?”-sualına cavab tapa bilmirdi.
İllər keçdikcə onu çox heyrətləndirən daha bir məsələ vardı. Özü də kor olmasına baxmayaraq, onunla bir sinifdə oxuyan kor uşaqlarla ünsiyyətdən qaçırdı. Əvvəllər düşünürdü ki, korlar bir-biri ilə görüşərkən bir-birini “görməlidir”. Bu görüşü hər tərəfi boz olan bir məkanda təsəvvür edirdi. Sonralar korlarla tanış olarkən bu görüşün heç də təsəvvür və ümid etdiyi kimi olmadığını anladı.
Yaşadığı evdə televizor da vardı, güzgü də. Bütün insanlara xas olan “güzgü xəstəliyi” onda yox idi. Güzgünün önündə dayanmadan qarşısından keçə bilirdi. Dayandıqda da güzgüdən ona “baxan” ağsaçlı koru görə bilmirdi. Ağsaçlı kor da onu görmürdü. Elə yaxşı ki, görmürdü! Görsə onun da ilk sözü, -dostum saçların ağarıb ki!..-olardı. Yeni tanış olduğu hər kəs ilk öncə onun ağ saçlarını kəşf edirdi.
O, Sevilən Kor Müğənni idi. “Bundan böyük nə bədbəxtlik ola bilər?”-soruşurdu özündən…
İnsanları aldadırdı. Ekrandan onlara yalançı təbəssümlər, sevgi dolu sözlər, gülüşlər göndərirdi. İçi qanaya-qanaya… Hamı onu zarafatcıl hesab edirdi, anlamırdılar ki, bu zarafatlar ona çox çətinliklə başa gəlir. Əvvəllər ətrafındakı insanlar gülərkən, onun eyibibə güldüklərini düşünürdü. Eşitdiyi və əslində onunla əlaqəsi olmayan gülüş səsləri bıçaq kimi ürəyinə saplanırdı… Öz kreslosunda oturub səsi tamamilə alınmış televizora tərəf baxırdı. Kino gedirdi. Səssiz və görüntüsüz kino. Qonşu otaqda isə radio tam gücüylə onun ən çox sevdiyi mahnını səsləndirirdi. Bu mahnını İlqar Muradovun ifasında dinləməyi çox sevirdi. Ən çox sevdiyi sözləri özü də oxuyurdu, amma ürəyində. Öz səsinin dinləməsinə mane olacağını düşündüyündən sadəcə dodaqlarını tərpədirdi.
Qurban adına,
Bir sal yadına,
Sənin oduna,
Yandım bilmədim…
Əvvəl sevinirdi (xatirələr gözəl başlayır), sonra kədərlənirdi (səbəb aydındı).
“Qarşınıza qara pişik çıxarkən nə edirsiz?”-DJ-in verdiyi bu sual onu xatirələr aləmindən ayırdı. Heç vaxt etmədiyi bir işi etdi. Dəstəyi qaldırdı və radioya zəng etdi.
- Alo, BestFM-ə xoş gəlmisiz. Özünüzü təqdim edin.
Özünü təqdim etdi. Aydın əvəzinə adının Ayxan olduğunu bildirdi. DJ bir az duruxdu. Səs çox tanış gəlirdi.
- Bəli Ayxan bəy, qara pişik qarşınıza çıxanda nə edirsiz?
- Heç vecimə də almıram.
- Doğurdan?
- Bəli. Heç görürəm ki, qara pişik?
- Siz tərəfdə qara pişik yoxdu?
- Bəlkə də var, amma mən görə bilmirəm, çünki…
- Niyə görə bilmirsiz?
“Çünki, mən koram”-demək istədi, amma deyə bilmədi. Həyatında bir dəfə də bu sözü deməmişdi. Sanki boğulurdu. Kor olduğunu söyləmək, uzun müddət hansısa qızla dostluq etmiş, sonradan ona dəlicəsinə aşiq olmuş oğlanın, həmin qıza “Səni sevirəm!”-deməsinə bərabər dərəcədə çətin idi onunçün. Yenə qulağında DJ-in “Niyə görə bilmirsiz?” sualını eşitdi.Dəstəyi sakitcə yerinə qoydu. Radiodan qudok səsləri eşidildi. Radionu söndürdü. Sevimli kreslosuna oturub, güldü. Əsəbi gülüş idi bu.
Televizorun səsini artırdı. Bayaqkı kino bitmişdi. “Xəbərlər” gedirdi. Bir qrup insan işıq puluna olan borclarına görə işıqlarının kəsilməsinə etiraz aksiyası keçirirdi.
Onun işıqları isə ömürlük keçirilmişdi. “Görəsən, mənim Allaha borcum nə qədərdi?”
Yeniyetməykən oğlanların gözləri, qızların isə qulaqları ilə sevdiyini oxumuşdu.
“Mən heç vaxt sevməyəcəm”-deyirdi özündə. Sonralar o da sevdi. Amma gözləri ilə deyil, bütün qəlbiylə. Sevdiyini isə heç kimə demədi. Sevdiyi qıza da. Heç vaxt deməyəcəyinə də söz verdi özünə. Bu andın nəticəsidə sevdiyi qız - onun sevgisindən bixəbər - başqasına ərə getdi. Toyda o da iştirak etdi, sevindi. Bu toy həyatında ilk və sonuncu toy oldu. Bundan əvvəl heç bir toya çağırılmamışdı, sonralar dəvət olunduğu toylara da özü getmədi. Ən çox sevdiyi qızı – Cahanı belə itirdi. Cahanla birlikdə bütün cahana da marağını itirdi. Cahan isə onun şərəfinə oğlunun adını Aydın qoymuşdu. Bütün bunlar çoxdan olmuşdu. Amma, bu itki hələ də onu yandırırdı.
İllər keçdikcə özünə daha çox qapanırdı. Son zamanlar həmişəkindən daha çox düşünürdü. Efirə də çoxdan idi çıxmırdı. Unudulmuşdu. Saatlarla kreslosundan qalxmayaraq yaşadığı ömrü, illəri, eşitdiyi sözləri, görmədiyi insanları xatırlayır, düşünür, “gördüklərini”analiz edirdi həyatını.
Bu gün də əlində bir stəkan rom, sevimli kreslosunda oturub xatirələri “qurdalayırdı”. Arada romdan bir-iki qurtum udurdu. Çoxdandı dostları zəng etmirdi, bacısından da bir xəbər yox idi.
Küçədə gecə idi. Birdən bütün dünyanın da onun içi kimi qaranlıq olduğunu anladı.
Ani hərəkətlə stolun üstündəki rom şüşəsini başına qaldırdı və içkini ilk dəfə şüşədən içməyə başladı. Acgözlüklə içirdi. Günlərlə səhrada dolaşmış insanın su içərkən göstərdiyi acgözlükdən fərqli idi bu. Şüşənin içində gizlənmiş hansısa xoşbəxtlik damcısını udmaq istəyirdi. Acgözlük və tələskənliklə içdiyindən damcılar ağzının qıraqlarından süzülərək sinəsinə tökülürdü. Xoşbəxtlik damcısı, xoşbəxtlik damcısı… İlahi damcı. Hardasan?
Ən son damcını udduqdan sonra beynində bir boşluq hiss etdi. Yanılmamışdı. Beynində, qəlbində, həyatında böyük bir boşluq var idi. Xoşbəxtlik damcısının doldurmalı olduğu boşluq. Amma bu boşluq bir daha dolmayacaqdı. Gec idi. Onun qərarı artıq verilmişdi. Damcını qaçırdığı an deyil, doğulduğu, bəlkə də doğulmamışdan əvvəl. Çox, çox əvvəl.
Bir neçə gün sonra dostları onu öz otağında, sevimli kreslosunda ölmüş tapdılar. Özünü zəhərləyib, öldürmüşdü. Başı sola doğru əyilmişdi. Sol əli yerə toxunurdu. Sağ əlində gözəl bir qız şəkli vardı. Şəklin arxasında “Cahandan dostu Aydına, Bakı, 1997”-yazılmışdı. Yerdə boş rom şüşəsi və içində iki ədəd siqaret qalmış “Marlboro” qutusu var idi. Stolunun üstündə bir kağız tapdılar. Üzəri mənasız xətlərlə dolu bir kağız. Hərfləri düzgün yaza bilmədiyindən fikirləri, demək istədikləri anlaşılmaz qaldı və heç kəs orada “Mən bu qaranlıq dünyanı sevmədim, dostlar! Vaxt var idi, bu qaranlıq sadəcə gözlərimin önündə idi, indisə mən özüm bütöv bir qaranlığam”-yazılmışdı.
Adi insanların həyatını hər dəqiqə, hər an müşayiət edən işıq onun həyatında bir an belə özünü göstərmədi. Bəlkə də bu dünyada görmədiyi işığı o biri dünyada tapmaq niyyətilə öldürmüşdü özünü.
Or Cuvarli