Mətbəxi basan qarışqalara əsəbləşən anam hər yerə dərman qoymuşdu. Artıq evin hər küncündə ölən bu dəvətsiz qonaqları görmək mümkün idi. "Bu dərman onları evdən uzaqlaşdıracaq, ya diqqətlərini başqa yerə çəkəcək?" deyə soruşdum, amma sualıma cavab vermədi. Qəzet və jurnallardan limon qoyula biləcəyini öyrəndim. Anam bunun xeyri olmayacağını, vaxt itirə bilməyəcəyini söylədi.
Evin hər küncündə ölmüş qarışqalar görünürdü. Ona "ana" demək istəmirdim, çünki yazıq qarışqaların öldüyünü görən kimi sevinclə təmizlik edib rahatlanırdı. Hər ölü qarışqa tapan kimi sevindiyindən qışqırırdı, mən isə qardaşımla bir-birimizə baxıb kədərlənirdik. Tozsoranla yığılan yarımcan qarışqaların halını düşündükcə anamın yaxşı insan olmadığını düşünürdüm. Bu hadisə ana anlayışını araşdırmağıma səbəb olmuşdu.
Hər səhər qalxıb mətbəxə baxırdıq. Əlimizdən gəldiyi qədər onları qurtarmağa çalışır, zəlzələ zamanı dağıntıdan insanları çıxaran xilasedicilərə oxşayırdıq. Danlaq eşitsək də, həyatını qurtardığımız kiçik varlıqlar bizi xoşbəxt edirdi.
Bir səhər mətbəxdə birinin qıvrıldığını gördüm, əziyyət çəkirdi. Ona əvvəlcə bir az su damladıb dərmandan təmizlədim. Sonra qəzetin üstünə qoydum ki, qurusun. Mətbəxin pəncərəsinin önünə gətirib "Oksigen alması yaxşı olar" deyə düşündüm. Gəzməyə gedəcəkdik, getməyə məcbur idim, çünki uşaqdım. Dostumu itirməmək üçün onu bir kibrit qutusuna qoydum.
Döndüyümüz zaman hələ də qıvrılırdı. "Bu kiçik varlıq üçün ölmək bu qədər çətindirmi?" deyə düşündüm, ürəyim ağrıdı. Biz əylənib danışarkən o, əzab çəkmişdi. Tam iki gün qıvrıldı. Bəlkə də asanlıqla öləcəkdi, mənim ucbatımdan vaxt uzandı.
Sonda öldü, mən də onunla. Onunla çox şey öldü - anama sevgim, hörmətim, inancım və bir çox şey...
Qardaşım çox ağladı. Qarışqanı gözəl bir mərasimlə yola saldıq. Kağız və diş çöpündən xərək düzəltdik, bağçada basdırdıq. Məzarı kiçik və çox bəzəkli idi. Çox müqavimət göstərdiyi üçün qardaşım ona Cəsur adı verdi. Kağıza adını yazıb diş çöpü ilə baş tərəfində torpağa basdırdı.
Anam üçün Cəsur iyrənc bir şey idi. Onu narahat etmişdi. Amma biz onu çox sevmiş, ona sahib çıxmışdıq. O, bizim dostumuz, yoldaşımız olmuşdu. O, qarışqa deyildi, onun adı Cəsur idi.