Qadin.NET / Ölkələri tanıyın-Əfqanıstan

Ölkələri tanıyın-Əfqanıstan

 

Ölkələri tanıyın-Əfqanıstan

 

Əfqanıstan Demokratik Respublikası mərkəzi Asiyada olan dağlıq bir dövlətdir. Paytaxtı Kabildir. Sahəsi 657.500 km2,əhalisi 424.000 (1998) -dir. Ölkənin rəsmi dili Puştu dili və fars dilləridir. Bu xəbərim vasitəsi ilə bu ölkə haqqında daha çox şey öyrənəcəksiniz. Sahəsi 657.500 kvadrat kilometr olan Əfqanıstan, bölgə quruluşu, iqlim və bitki örtüyü baxımından geniş ölçüdə fərqlilik göstərir. 

Dik, qarlı dağları, dərin vadiləri və bitki örtüyü çox zəif küləkli sehralarıyla  kobud və dalğalı bir ərazi xarakterinə malikdir. Orta yüksəkliyi 1220 metri keçir. Şərq-qərb arası uzunluğu 1240, şimal-cənub arası 653 kilometrdir. 

Dağları: Dağ silsilələri, şimal-şərqdəki Vakhan koridorundan cənub-qərbə doğru ölkəni ikiyə ayırır. Ən əhəmiyyətli dağ silsiləsi Himalayaların davamı olan Hindiquşlardır. 2987 metr yüksəkliyindəki Şibar ən əhəmiyyətli keçiddir. Hindiquş Dağları qərbə doğru alçalaraq İran sərhədinə qədər uzanır. Paropamisus dağ silsiləsiylə birləşir. Ölkənin tam ortasında Kuhi Baba dağı vardır. 

Digər əhəmiyyətli dağları şərqdədir. Bunlardan Sefid Kuh, Ağdağ, Qabilin cənubunda Logar vadisinə, qərbə doğru uzanır. Bu dağları strateji əhəmiyyəti çox böyük olan Hayber Keçidi, Qabilin cənubunda ikiyə bölür. Daha cənubda Pakistandakı Süleyman Dağlarının şimal davamı vardır.

Gölləri: Əfqanıstan göl baxımından olduqca kasıb bir ölkədir. 

İqlim: 

Əfqanıstanın yayları isti və uzun, qışları isə şiddətli dərəcədə soyuq bir iqlimi vardır. Güney-qərb xaricində illik yağmur miqdarı ortalama 1800 millimetrdir. 

Əfqanıstanda qışda soyuq, yazın istisindən daha qorxuducudur. Mövsüm dəyişiklikləri olduqca ani olur. 

 

Ölkələri tanıyın-Əfqanıstan

 

 

Təbii Resursları: 

Mədənlər: Müxtəlif və zəngin mədən yataqları vardır. Mədənlər dövlət əliylə idarə olunur. Mədən yataqları üç ayrı bölgədə olur: Hindiquş dağlarının şimalı, Kabil ətrafı, Kandaharın şimalı. 

Əhəmiyyətli mədənləri bunlardır: Kömür, dəmir, mis, qurğuşun, sink, natrium, maqnezium sulfat, maqnezium klorat, xrom, berilyum, sulfid, slyuda, talk, asbest və mərmər.

Əhali və İctimai Həyat:

Əfqan vətəndaşına Əfqanlı deyilir. Lakin Əfqanlıların ölkəsi mənasını verən Əfqanıstan, on səkkizinci əsrə qədər göstərilən sahə üçün istifadə edilmədi. Tarixçilər bu bölgənin köhnə adının "Arayanlılar Ölkəsi" mənasını verən "Aryana" olduğunu yazırlar. 

Qəbilələr: Əfqanıstan xalqı müxtəlif qəbilələrə mənsubdur. Bəziləri  bunlardır: 

Peştun qəbiləsi, Duranilər, Taciklər, Xəzərlər, Türk və Türk Monqol,

Qərbi Əfqanıstanda yarım milyona yaxınlaşan müxtəlif qəbilələr mövcuddur. 

Din: Demək olar ki, bütün Əfqanlılar müsəlmandır.

 

Ölkələri tanıyın-Əfqanıstan

 

 

Əhalinin yerləşməsi: Əfqanıstanda əhali sıx deyil. İndiyə qədər heç bir rəsmi siyahıyaalma edilməmişdir. 1972-ci ilə görə rəsmi dairələr 17 milyondan çox əhali ola biləcəyini təxmin etmişlər. Əhali ildə 2,3 faiz artıma malikdir. Xalqın 10%-i şəhərli,  20%-i köçəri və yarı köçəri, 70%-i də əkinçidir.

Şəhərləri: Kabil(paytaxt), Qəndəhar, Herat, Cəlalabad, Məzar-ı şərif, Qəznə, Baghlandır. Pul-i Humri isə əhəmiyyətli sənaye mərkəzidir. 

Təhsil: 1946-cı ildə qanunla qurulan Kabil Universiteti; tibb, hüquq, siyasi elmlər, mühəndislik, və s. kimi bir çox fakültələrdən ibarədir. Kişilərin 10%-i yaxşı təhsil görmüşdür. Qadınlarda bu nisbət daha aşağıdır. Bu vəziyyəti düzəltmək və daha yaxşıya aparmaq üçün zəruri tədbirlər alınmaqdadır. İncəsənət və ədəbiyyatda İslam dininin təsiri çox böyükdür. Ədəbi dil olaraq fars dilindən istifadə edirlər. 

Heyvandarlıq: Qoyun, keçi, dəvə, at və eşşək bəslənən əhəmiyyətli hayvanlardandır. Dörd növ qoyun növü vardır. Bunlardan Gilzai cinsi yun üçün, Türki cinsi ət-yun-süd üçün, Ərəbi cinsi xalça yunu üçün, Karakule cinsi dərisi üçün bəslənir. 

2 avqust 2014
GO BACK