Əzizlərim, müxtəlif həyat məsələləri - şəri hökmlər, dini ayinlər, ibadət, hüquq, əxlaq, məişət, insanların bir-birinə münasibəti və s. mətləblər barəsində gözəl kəlamlar vardır. Bu dəyərli, inci tək incə kəlamları sizinlə paylaşmaq istərdim.
“Hər kəs Allah-təalanın verdiyi az ruziyə qane və razı olsa, Allah-təala da onun az əməli ilə ondan razı qalar”.
İzahı: Allah-təala hər kəsin halına münasib surətdə ona ruzi verir. Onunla razılaşmaq və qane olmaq lazımdır. Hər kəsin xeyrini o kəsin özündən yaxşı bilir, ruzisi də onun özünə uyğun olur.
***
“Allahın dolu qarından acığı gəldiyi ikinci bir şey yoxdur”.
İzahı: yemək vaxtı mədəni ağzına qədər doldurmaq düzgün deyil. Mədə dolu olduqda nəfəs almaq çətinləşir, ürəyin fəaliyyəti pisləşir. İnsanı kəsalət basır və ən əsası insanı Allahın zikrindən ayırır. Beləliklə, insan həm cismani, həm də ruhi cəhətdən ağırlaşır, yorğunlaşır. Odur ki, Allahla özünüz arasında olan sevgini əksiltmədən süfrədən doymağa bir az qalmış çəkilin.
***
“Hər kəs təvazökar olsa, Allah-təala onu yüksəldər”
İzahı: təvazö - şəxsin özünü kiçik və aşağı tutmasına deyilir. Özünü alçaltmaq yox, dikbaşlıq etməməsi anlamında qeyd olunur. İnsan özünü sadə və təvazökar apararsa, Allah onu ucaldar, şənini yüksəldər, el içərisində hörmətli edər.
***
“Ən aciz odur ki, dua etməyə də acizdir, ən xəsis odur ki, salam və salavat göndərməyə də xəsisdir”.
İzahı: məlumdur ki, heç bir iş bacarmayan şəxs öz dilini tərpədib, bir söz deyə bilər, bir dua oxuya bilər, Allahı çağıra bilər. Əgər o, heç dili ilə də Uca Rəbbimizə səslənə bilmirsə, demək o, ən acizdir bu dünyada. Həmçinin, pulsuz və mayasız başa gələn salam və salavatı da insanlıq yolunda ərmağan etmirsə, bu xəsisdən də xəsisdir.
“Xasiyyəti gözəl olan kəs imanı ən kamil olan möminlərdəndir”.
İzahı: insanların zahiri şəkli ilə batini aləmi arasında bir ahəngdarlıq vardır. Hətta hədislərimizdə buyurulub ki: "Əgər bir qərib yerdə olsanız, bir ehtiyacınız olsa, mütləq surəti gözəl olan şəxslərə müraciət edin. Çünki onların batini aləmi də gözəl olar və sizin daxili ehtiyacınızı təmin edər".
***
“Dünyada elə ol ki, guya bu dünyada sən qəribsən. Elə bil ki, buradan yol keçəcəksən. Özünü qəbr əhlindən bir neçə saatlığa gəldiyini zənn et”.
İzahı: əgər şəxs özünü bu ruhda tərbiyələndirsə, ona ölüm ağır gəlməz. Həm də özünü dünyaya bağlamaz. Dünya məhəbbəti bütün günahların başıdır.
“Nəbadə adamlar ilə mübahisə edəsiniz. Çünki bu iş qüruru zahirə çıxarır, izzəti dəfn edir”.
İzahı: mübahisə zamanı hər kəs öz qələbəsini istəyir. Bu isə çox vaxt böyük deyişmələrə və vuruşmaya səbəb olur. Bu halda əsəb insanı əhatələyir, abır-həya əldən gedir, qalib tərəf isə qələbəsindən qürrələnir.
***
“Hər müsəlmanın boynunda başqa müsəlmanlarin 6 haqqı var:
- onları gördükdə salam versin;
- onu çağıranda cavab versin;
- asqıranda üzünü yana çevirsin;
- xəstələri ziyarət etsin;
- ölsələr, onların cənazəsini müşayiət etsin;
- özlərinə xoş gələn şeyi onlar üçün də dua etsin”.
İzahı: hər şey təfərrüatı ilə izah edilib. Açıqlamaya ehtiyac yoxdur.
“Xeyrə layiq olana da, olmayana da sən xeyir ver. Əgər o xeyir ona layiq olmayana yetişərsə, sən özün ona layiq olarsan”.
İzahı: sən özünü həmişə xeyir verməyə adət etdir. Əgər sənin xeyrin qədirbilənə yetişərsə, nə xoş sənin halına. Əgər qədirbilməzə yetişərsə, qoy yetişsin, sən ki, xeyir sahibisən. Bu yaxşı sifət sənə yetər, yaxşılığın əsla itməz.