Qədim Amerika xalqı olan mayaların tarixin səhnəsindən ani silinməsi bir çox şübhələrə səbəb olur. Bu şübhələrin bəzisinin elmi əsası olsa da, digərləri sadəcə iddia olaraq qalır. Psevdoelm həvəskarları olan konspiroloqlar mayaları hətta qədimdə Yerdə yaşamış və günlərin bir günü naməlum səbəblərdən buranı tərk edərək, fantastik planetlərinə köç etmiş yadplanetli irqi olaraq da görür. Bütün bu əfsanələrin sürətlə yayıldığı bir vaxtda, ABŞ-dan olan alimlər qədim maya sivilizasiyasının yox olma səbəbini tapdıqları ilə bağlı açıqlama veriblər.
Geoloqların qənaətinə görə, maya sivilizasiyası təxminən yüz il davam edən quraqlıq dövründə tarixdən silinib, dolayısı ilə onların məhv olma səbəbi elə quraqlıqdır. Böyük mavi dəlik adı ilə tanınan ərazidə və yaxınlıq yerlərdə tapılan minerallar araşdırıldıqdan sonra sivilizasiya ilə bağlı yekun qərara gəlinib. Məlum olub ki, VIII-IX əsrlərdə bur ərazilərdə ekstremal quraqlıq müşahidə olunub - elə bu səbəbdən mayalar daha şimala köç etməyə məcbur olublar ki, orada da bir neçə əsr sonra izləri Yer üzündən tamamilə silinib.
Yerli hindilərin iqlim zəminli kollapsı ilə bağlı nəzəriyyə ilk dəfə Böyük mavi dəlik ərazisindən alınan kern süxurlarına aid nümunələr köməyilə təsdiq edilib. Rays Universitetindən olan tədqiqatçı Andre Droksler sıx divarları olan laqunlarda, mərcan poliplərindəki bol çöküntülərdən sonra su yığılmış olduğunu izah edir. Geoloqlar yağış vaxtlarında həmin laqun çöküntülərində suya düşən titan payı ilə maraqlanıblar. Aşkar edilən aşağı metal payı uzunmüddətli quraqlıqdan xəbər verir.
Alimlər bundan əlavə 800 və 1000-ci illər ərzində tropik siklonların sayının üç dəfə azaldığını aydınlaşdırıblar. Məhz bu dövrdə mayalar şimala, Çiçen-İtsaya köç etmək qərarına gəliblər, lakin quraqlıq bu ərazilərdə də onları rahat buraxmayıb, bu səbəbdən hindilər növbəti dəfə şəhərlərini tərk etməyə məcbur qalıblar. Alimlər quraqlığa əsas səbəbin ITCZ (tropiklərarası konvergentlik zonası) sistemindəki yerdəyişmələr olduğunu deyirlər. Göründüyü qədərilə, Yerin subtropik ərazilərini qurudan və tropiklərə çöküntülər gətirən bu sistem, maya sivilizasiyasının zəifləməsi dövründə Yukatan adasındaki lazımi su miqdarı ehtiyacını təmin edə bilməyib. Bunun nəticəsində də əkinçilik sahəsində problemlər meydana gəlib ki, aclıq yaşandığından mayaların sivilizasiyasının süqutu axır-əvvəl qaçılmaz hal alıb.
Həyatın təkamülü
Bənzər xəbərlər...
XƏBƏR LENTİ
Azərbaycanda 25 həkim koronavirusdan ölüb – SİYAHI
Məşhur əsərlər günümüzdə
Demi Murun qızı 30 illiyini qeyd etdi-FOTO
Prezident İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva 20 Yanvar şəhidlərinin xatirəsini yad ediblər
Sintepon haqqda nə bilirik?
Kıvanç da 2 milyon qazanacaq
"Facebook"dan daha bir YENİLİK
İki ay ərzində küçəyə çıxma qadağası təklif edilib - RƏSMİ
2019-cu il makiyaj trendləri
Qeyri-adi mebellər
Saç tökülməsinin 7 səbəbi
"Beşiktaş" səfərdə qol vurmadan məğlub oldu
Payız fəsli üçün geyimlər
10 il birini gözlədilər, üçqat sevindilər
Azərbaycanda daha 1 nəfər koronavirusdan öldü - 38 yeni yoluxma
Asan hazırlanan salat (foto resept)
Gəlin saç modelləri
Anna Sedokovanın Moskva biznesi iflas etdi-FOTO
Azərbaycanda tək böyrəkli uşaq doğuldu - Sağ böyrəyi də kiçikdir
""Formula 1" yarışında 5 min dollarlıq bilet satışı kifayət qədər olub"
Dalaşmağın 28 səbəbi
Cins şalvarlar
Hazır bulyonları yeməklərə qatmayın -XƏBƏRDARLIQ!
Həkim bir xəstəyə nə qədər vaxt ayırmalıdır?
Məşhur filmdən Azərbaycana Təşəkkürlər-FOTO
Prezident: “Daha üç kənd işğaldan azad edildi”
Böyük Şor gölünün üzərində yaranmış qatı çirkab örtüyün təmizlənməsinə başlanılıb
Azərbaycanın şimal-qərbində zəlzələ olub
Gözəllik üçün fotoks
Qəbizlikdən əziyyət çəkənlərə MƏSLƏHƏT: hər gün...
Rahat-hulqum (foto resept)
Xarkovda metro partlayışı
Can verənlərin gözünə ölüm mələyi eyni şəkildə görünür?
Demet Özdemir sevgilisindən koronavirusa görə ayrıldı-FOTO
Abdulla və Mulan: dünyanın ən qəribə dostluğu
Türkiyədə koronavirusu müəyyən edən test hazırlandı
Aksesuar sevən xanımlar üçün
Azərbaycan silah satacaq
Diplomatik korpusun nümayəndələri urbisidə məruz qalmış Ağdamda
Qara meşə tortu (foto resept)
Azərbaycanlı alimin hazırladığı vaksin insanlar üzərində sınaqdan keçiriləcək
Arıqlamaq üçün məşhur sirri
Sadə ziyafət donları
Sabahdan Azərbaycanda payız başlayır
Romantik yataq otağı dekorasiyası
Dahilərdən gözəl sözlər-1
Azərbaycanda tibbi kadr çatışmazlığı var?
Günün ulduz falı
Şokoladlı mus (foto-resept)
Gün var əsrə bərabər: Ötənləri yada salaq
- ŞƏRHLƏR