Öz şəxsiyyətini və yaradıcılığını "daxilə" göndərmə, yəni öz biliyini inkişaf etdirmə - bu, həyat fəaliyyətinin fərdi üslubudur. Öz biliyini inkişaf etdirmə və qabiliyyət şəxsiyyətin empatiya, məsuliyyət, etibar, səmimilik, açıq ürəklilik, özünə və ətrafdakılarına qarşı müsbət münasibət, anlayış, əməl, ümumbəşəri dəyərlərə diqqət və digər belə xassələrinin dinamikasını nəzərdə tutur.
Psixologiy özünü inkişaf və özünü həyata keçirilməsi üçün zəruri olan xüsusiyyətləri təqdim edir:
- şəxsi maraq;
- ictimayi maraq;
- tolerantlıq;
- elastiklik;
- məntiqi düşüncə;
- özünü qəbul etmə;
- məsuliyyət;
- perspektivli hedonizm;
- utopizm olmaması;
- qeyri-müəyyənliliyi qəbul etmə;
- soyuqqanlılığını pozulmasına görə məsuliyyət.
Q.Olport hesab edirdi ki, şəxsiyyətin yetkinliyi onun motivasiya funksional muxtariyyət dərəcəsi ilə müəyyən edilir. Yaşlı mütəxəssis sağlam və məhsuldardır, əgər o, erkən (uşaq) motivasiya formasını geridə buraxıb və tamamilə şüurlu fəaliyyət göstərirsə. Olport bir çox psixoloqların işlərini təhlil edərək, şəxsiyyətin özünü yerinə yetirilməsi xüsusiyyətlərini belə təqdim edib:
1) Xarici dünyaya maraq, olduqca genişlənmiş mənlik hissi;
2) Başqalarına qarşı münasibətdə səmimilik (mərhəmət, hörmət, dözümlülük) ;
3) Əsaslı emosional təhlükəsizlik hissi (özünü qəbul etmə,özünə nəzarət);
4) Fəaliyyətində fəallığın və gercəkliyin real qəbulu;
4) Öz daxili təcrübələrini, tərəfindən həyata keçirilən aktual vəziyyəti və yumor hissi;
6) Təcrübə və fərdi hərəkətlərin mənasını bildirən və nizama salan "həyat fəlsəfəsi".
Gəlin baxaq görək, bizim öz inkişafımız nə haldadır? Hansımız tənbəlləşmişik və beynimizin fərqinə varmırıq, hansımız daim öz üzərində işləyir?
Elə isə belə bir test edək.
Hər bir sorğu üçün sizə uyğun gələn cavablara müvafiq xal verin və xalların cəmini hesablayaraq şərhlərdə yazın.
5 - Bu fikir tamamilə doğrudur.
4 - Daha çox uyğundur.
3- Həm hə, həm də yox.
2 - Yəqin ki, mümkün deyil.
1 - Uyğun deyil
Suallar:
1. Mən özümü öyrənməyə çalışıram.
2. Mən nə qədər məşğul olsam da inkişaf üçün zaman ayırıram.
3. Qarşıya çıxan maneələr mənim fəaliyyətimi stimullaşdırır.
4. Mən əks əlaqə axtarıram və bu özümü tanımaqda və qiymətləndirməkdə mənə kömək edir .
5. Mən öz fəaliyyətimi nizamlayıram, bunun üçün xüsusi zaman ayırıram.
6. Mən hisslərimi və təcrübəmi təhlil edirəm.
7. Mən çox oxuyuram.
8. Mənə maraq doğuran məsələlər haqqında geniş müzakirələr aparıram.
9. Öz imkanlarıma inanıram.
10. Mən daha səmimi bir insan olmağa çalışıram.
11. Ətrafımda olan insanların mənə olan təsirini anlıyıram.
12. Mən özümün peşəkar inkişafımı idarə edirəm və müsbət nəticələr alıram.
13. Əldə etdiyim yeniliklərdən zövq alıram.
14. Artan məsuliyyət heç də məni qorxutmur.
15. Xidmətdə irəliləyişə müsbət yanaşaram.
Cavablarıisə siz şərhlərdə yazın. Mən isə cavablarınıza uyğun olaraq hər birinizə ayrı-ayrılıqda nəticələri bildirəcəyəm. Hər birinizə uğurlar!!! Özünüzü, beyninizi daim inkişaf etdirin. Çünki həyat inkişafla sıx dostluq edənlər üçün gözəldir.
Cavablar
Əgər sizdə 55 xal və ya daha çox xal yığılmışsa, demək siz özünü inkişaf üçün öz ehtiyaclarınızı fəal sürətdə reallaşdırırsız.
36 xaldan- 54 xaladək müəyyən edirki, sizdə formalaşmış özünü inkişaf sistemi yoxdur.
15 xal -35 xal hesab etməyə əsas verir ki sizdə özünüinkişaf hal- hazırda dayanıb.