Bu mətn bəzi maraq oyadan qəribə psixi pozuntular haqqında faktlarla təmin edir, hansı ki, heç bir yerdə eşitmiş olmaya bilərsiniz.
İnsan bədəninə təsir edən müxtəlif tibbi pozuntuların arasında elələri var ki, bəzi psixi pozuntulardan fiziki xəstəlik yaradır. Psixi sağlamlığın vəziyyəti və onların bütün sağlmalığa təsiri həmişə tibb ekspertlərin qarşıdurmasına səbəb olub. Həkimlər zamanla bir çox psixoloji pozuntuların səbəbini və nəticələrini müşhidə edərək başa düşmüşlər, lakin tam başa düşülməyən bəzi suallar qalmışdır. Onlar-aşkara çıxmayanlar, tibb elmində şöhrət qazanmışlar. Bu psixi pozuntuların kompleks təbiəti və izah olunmayan xarekterik xüsusiyyətləri qəribə və qeyri –adi özəlliklər qazanır; hansı ki, bəziləri ümumi olarkən, bəziləri eksterminal dərəcədə nadirdir.
Qəribə psixi pozuntuların siyahısı:
"Alice in wonderland" sindromu
(Alisa möcüzələr diyarında sindromu)
Todd sindorumu yaxud Micropsia adı ilə bilinən bu sindiromu diaqnozu qoyulan insanların bədən üzvlərini və ya əşyaların ölçülərini anorml şəkildə qavradığı bilinir. Başqa sözlə, xəstələrdə bədən üzvlərinin forma ölçüsünün dəyişməsi və əşyaların normal formlarından kiçildiyi hissi yarana bilir. Həmçinin bu insanlarda yolun və yerin yaxınlaşdığı yaxud uzandığı barədə qavrayış olur.
Bibliomania
Qorxunc psixi pozuntular arasında olan bu sindiromun digər adı “bibliomani”dir. O obsessiv-kompulsiv pozuntular qrupuna daxildir. Bu insanlar kitab kolleksiylarını artırmaqla əylənirlər, hansıki, bunu şaquli səhlənkar formada edirlər və həyatlarının digər mühim aspektlərindən yayınırlar, xüsusilə ailə və dostluq münasibətlərindən. Həmçinin bu kitab dəliliyi kimi də tanınır. Bu problemi daşıyanlar həqiqətən nəhəng kitab kolleksiyası yığmaq istəyini idarə edə bilmir və bəzən onlar çoxlu kopyalardan və bir eyni kitabın bir neçə nəşrindən istifadə edirlər.
Body İdentity İntegrity Disorder
(bədən bütünlüyünə dair pozuntu)
Qəribə psixi pozuntulardan biri bədən bütünlüyünə dair pozuntudur. (BİİD) Bu psixoloji vəziyyət qəribə hiss verir, hansı ki, həmin şəxs bədənin hansısa hissəsinin amputasiya olunduğunu hiss edir. Beləki bu pozuntudakı xəstələrin bir və bir neçə əzasını xilas etməyin yeganə yolu onları amputasiya olunmuş şəxslərin daha xoşbəxt olduğuna inandırmaqdı.
Capgras Delusion
(kapqras aldanması)
Siz nə vaxtsa dost və ya tanışların arasında, ailə üzvlərinin, dostlarının və ya həyat yoldaşlarının öz oxşarları ilə yer dəyişdiyinə inanan insanlara rast gəlmisiniz? Beləki bu cür şübhəli şəxs olaraq digərlərindən əziyyət çəkənlər nadir psixi pozuntu olan "Capgras Aldanması" sindiromuna tutulublar. Həkimlər bildirir ki, bu tibbi problem daha çox şizofren və çox həssas qadınlarda olur.
Exploding Head Syndrome
(partlayan baş sindiromu)
Bu psixi pozuntunun mənası onun hərfi mənası ilə sıx bağlıdır. Bu şəxs yüksək səs pozuntusundan əziyyət çəkir, əksərən yuxu saatı ərzində. Bu səs hardasa başın içində yarana bilir. Bu səs daha çox aydın olmur. Lakin bəzi hallarda bu səs qışqırıqla, partlayış səsi ilə eyni ola bilər.
Foreign Accent Syndrome
(xarici aksent sindiromu )
Əgər sənin dostun heç vaxt xaricdə olmadığı halda, birdən gəlib öz doğma dilinə xas olmayan aksentlə danışmağa başlayarsa, ola bilsin ki, dostun xarici aksent sindiromundan əziyyət çəkir. O adətən başdan alınmış zərbə və ağır travmanın nəticəsində ortaya çıxır. Belə ki, şəxs Böyük Britaniyada qaldığı hallda Rusiya aksenti ilə axıcı danışmağa başlayır, digər insanlar ingilis dili doğma dilləri olmadığı halda ingiliscə danışa bilirlər. Qəribəlik bundadır.
Genital Retraction Syndrome
Bu pozuntudan əziyyət çəkənlərdə inam olur ki, onların tənasül orqanlarının ölçüsü bədənlərinin içinə girərək yox ola bilər. Kişi xəstələr penislərinin bədənlərinin içinə çəkilərək yox olacağından qorxurlar, qadınlar isə döşlərinin yox olacağından qorxur. Bu pozuntudan əziyyət çəkənlər daha çox Afrikadan və Asiyadan olur.
Hybristophilia
Bu diaqnoz qoyulmuş şəxslər cinayət törətmiş şəxslərə qarşı güclü cazibə (xüsusilə seksual cazibə) duyurlar. Onlar cinayətkarlarla seksual münasibət qurmaq istəyindən zövq alırlar.
Jumping Frenchman of Mania
Bu pozuntu adı kimi özü də qəribədir. Bu insanlar şişirdilmiş reaksiyadan əziyyət çəkirlər. Qəflətən baş verən hadisə zamanı təəccüblü şəkildə qışqırmağa başlayırlar. Nə vaxtsa belə situasiya ilə rastlaşanda xəstələrdə yüksək səslə qışqırmağa və nizamsız əl qol hərəkətləri, idarə olunmayan söz təkrarlayırlar. Tutma zamanı xəstələr qəflətən idarə olunmayan hər şey edirlər.
Lima sindiromu
Əgər şəxs bəzi insanları girov götürmüşsə, siz ondan nə kimi normal vəziyyət gözləyə bilərsiniz? Çox gözəl, siz bilirsiniz. Lakin bu sindiromu olan şəxs haradan girov götürəcək, girovla simpatik münasibət quracaq və girovlara qarşı böyük qayğı ilə davranacaq. Bu qorxunc deyilmi?
Munchaesun sindiromu
Hər kəs diqqət istəyir. Bunu əldə etmək üçün bir çox yol var; bir yolu yaradıcı olmaqdır, bəzisi isə olduqca qəribə və qeyri-adidir. "Münchausen" sindirom şəxsi güclü diqqət, rahatlıq və tibbi personalın qayğısı üçün saxta xəstəliklərə yaxud özünü zədələməyə itələyə bilər. Bu pozuntu olan şəxs təkcə insanların simpatiyasını qazanmaq üçün, onların riskli testlərdən və əməliyyatlardan əziyyət çəkməsinə səbəb ola bilər.
Reactive Attachment Disorder
(Reaktif bağlanma pozuntusu)
Bu problem daha çox körpələrdə və uşaqlarda görünür. Bu xroniki pozuntu xüsusilə sevgi və sağlamlıq münasibətlərində yaxud valideynləri ilə əlaqədə, bəzən də digər insanlarla əlaqədə dərdli tərəf kimi qalırlar. Bu cür uşaqlar tez-tez sui-istifadə edirlər. Bu onların şuür inkişafına və insanlarla sosial münasibətlərinə təsir edir.
Reduplicative Paramnesia
Nə vaxtsa iş yerinin fərqli yerdə də mövcud olduğu hissi olub? Bu "Reduplicative paramnesian"-ın bilinən klassik xarakteridir. İnsanlar yerləşdikləri yerin eyni zamanda iki və daha çox yerdə mövcud oluduğuna inanırlar.
Stendhal sindiromu
Gözəl incəsənət işini daha çox qiymətləndirmək və pərəstiş etmək. Amma bəziləri üçün bu dəhşətli tilsimdir. "Stendhal" sindiromundan əziyyət çəkən şəxs deyir ki, nə vaxtsa gözəl incəsənət, yaxud tarixi əsərlər görür, kiçik vaxt ərzində onda normal olmayan simptomlar –ürəkdöyünmə, başgicəllənmə, ürəkgetmə, yaddaş işitmə (halisunasiya), çətin nəfəs alma halları olur.
Stockholm sindiromu
"Stokholm" sindiromu bu mətndə daha əvvəl oxuduğunuz "Lima" sindiromunun əksidir. Bu səbəbdən girov onu girovgötürənə qarşı simpatiya duyur. Bəzi səbəbdən bu cür vəziyyətdə girov girovgötürənin tələblərini yerinə yetirməkdə könüllüdür. Qəribədir.
Synesthesia
Bütün bu pozuntular arasında ən çox maraq oyadan pozuntudur. İcazə verin izah edim nə cür nümünə kömək edə bilər. Əgər şəxs “A” hərfinə baxarkən qırmızı rəngi görürsə, yaxud əşyaları görərkən səslər eşitdiyini hiss edirsə, siz bunu necə adlandıra bilərsiniz? Bu qeyri-adi psixi pozuntu "synesthesia" adlanır.
Trichotillomania
Bu psixi pozuntudan əziyyət çəkən şəxs saçın, qaşların və digər bədən üzvlərində tüklərin dəridən güclü çəkmək istəyi olur. Qızlar bu vəziyyətdə çox həssas olur. "Trichotillomania" tez-tez depresiyanı və narahatlığı pisləşdirir.
Walking Corpse Syndrome
(Gəzən cəsəd sindiromu)
Depresiyada olarkən ölü həyatı yaşadığını hiss etmək olur. Lakin normal vəziyyətlərdə bu hissə qalib gələrək normal yaşam axışına dönürsən. Bədbəxtlikdən bəzi insanlarda bu hiss inkişaf edərək, onlarda ölü olduqları və bu dünyada mövcud olmadıqları ilə bağlı düşüncə formlaşdırır. Bu cür insanlar "Gəzən cəsəd" sindiromundan əziyyət çəkirlər.
Tibb ekspertləri bu cür psixi pozuntuların arxasında nə dayandığını və onlara təsir edəcək müalicəni tapmağa cəhd edirlər.
Tərcümə edən: Aidə
Mənbə:http://www.buzzle.com/articles/strange-mental-disorders.html