" Düşünmənin əsas əxlaqi prinipi insanın özünə tez-tez " Həqiqətənmi?" sualını verməsidir. Çünki hər insan doğruya şübhə ilə yanaşır. Ağıllı insanlar davamlı olaraq, özvicdanlarını və bildikləri ilə hesablaşırlar.
"Mən çox şey bilmirəm, amma hər gün bir şey öyrənirəm" deyirlər. Bəzi insanlar isə heç bir şeyi soruşmazlar. Birilərinə aid olurlar, həyatı bu şəkildə yaşayırlar. Onlara görə dünya bəsitdir, hər şey ağ və qaradan ibarətdir.
Onlara görə dünyada bir tərəf yüzdə yüz haqlı, o biri tərəf isə yüzdə yüz haqsızdır. Bəzən, içində olduqları tərəfləri dəyişdirərlər; amma dünyanı sadə və mütləq görmə vərdişləri dəyişməz.
Özlərinə "Həqiqətənmi?" sualını verməyən insan üçün bu dünyada heç bir sirr yoxdur. Nə doğum, nə ölüm, nə eşq, nə inanc, nə insan ruhu. Onlar hər şeyi bilirlər. Bilməyənlər isə Monteyiqne, Dostoyevski, Eynşteyn, Nitşe, İbn Rüşd kimi barışıq insanlardır.
Zülfü Livaneli