Kasıblığın səbəblərini harada axtarmalı? Bəs səbəbin məhz bizdə olma ehtimalı nə qədərdir?
Biznes trener və məşhur lektor Natalya Qreys öz kitablarının birində bu suala cavab tapmağa çalışıb. O, əmindir ki, “Genetik kasıblıq qanunu” mövcuddur və məhz buna görə insanlar kasıbdırlar, çünki qanuna görə insanlar şüuraltını məhz kasıb olmağa proqramlaşdırırlar. Buna isə sən demə 4 əsas faktor təsir edirmiş. Diqqətli olun, belə ki, hər biriniz burada öz səbəbinizi tapa bilərsiniz.
Mentalitet
Uşaqlıqda sinif yoldaşımla tez-tez onların divanında hoppanardıq. Hər dəfə hoppandıqca ayağımın altında hiss etdiyim yaylar çox xoşuma gəlirdi, hoppananda havaya atılan toz məni heyrətə gətirirdi. İyirmi ildən sonra rəfiqəmgilə qonaq gedəndə məhz həmin divanı küncdə görüb dəhşətə gəldim. Yox, divan çox köhnəlməmişdi, sadəcə mən ətrafın nə qədər kasıb və səfalət içində olmasından sarsıldım. Beynimdə isə “yeni divan, çirklənmiş stulların, sınmış və şokolad kağızı ilə yapışdırılmış güzgünün yenisi ilə əvəz olunması neçəyə başa gələr?” kimi suallar dolaşırdı. Söhbət etdiyimiz müddətdə mən xəyalən tavanı ağardır, divar kağızlarını dəyişirdim. Ürəyimdən üstünü milçəklər batırmış çirkli pəncərələri silmək, divanın altından çıxan taxta-tuxtanı, corabla sarınmış qırıq gül dibçəyini zibilliyə atmaq keçirdi. Özlüyümdə düşündüm ki, bəlkə pulları yoxdur… Beynim isə ürəyimə qarşı çıxır və deyirdi ki, bəlkə çox da bahalı olmayan bir yapışqan alıb heç olmasa, stolu yapışdırım. Baxdığım her yerdə gözümə çirk, ləkə, zibil və səfalət dəyirdi.
Beynim birdən mənə səsləndi: “Niyə, səncə, yoxsulluğun yanında həmişə çirk və zibil var?”
Hətta “həmişə” sözünü “demək olar ki, həmişə” və ya “tez-tez” fikri ilə əvəz etsək də, bununla heç nə düzəlmir. Çünki pintiliyin səbəbi yoxsulluq deyil, mentalitetdir”.
Düşünək: pintilik-düşüncə tərzi, mentalitetin göstəricisidir və pintiliklə kasıbçılıq “qonşu” olduğundan səfillik də özünəməxsus mentalitetdir. Bir sözlə, kasıbçılıq yuyulmamış başda olur.
Meşşanlıq
Məktəbdə mənim çox ecazkar və fitri qabiliyyəti ilə seçilən bir ədəbiyyat müəlliməm vardı. Bir dəfə kimsə ondan “Meşşanlıq nə deməkdir?” soruşur və onun verdiyi cavab mənim ömür boyu yadımda qalır: “Meşşanlıq şkafda yeni fincan ola-ola köhnəlmiş fincandan içməkdir”. Bizdə axı belə qəbul olunub, pulu qara günə yığ, yeni fincanı ağ günə saxla, amma bir şeyi unuduruq ki, ağ gün az hallarda gəlir, qalan həyatımız isə qara günlərlə dolur. Səhv gələcəklə yaşamaq və onu gözləməkdir. Gələcəklə yaşayan insan üçün o, heç vaxt gəlmir. Onda mən bunu başa düşdüm: səfil olmaq ayıbdır, pinti olmaq ayıbdır, beyində zir-zibil daşımaq ayıbdır, o zir-zibil ki, mütləq şəkildə bizim həyatımız, uşaqların düşüncəsi və psixologiyasında tam əksini tapır”.
Gələcəyi gözləyərək yaşamaq həyatın dağılmağına gətirib çıxarır.
“Göyçək Fatma” kompleksi
Bir qadın tanıyırdım, hansı ki, iyirmi ildir bağ evi almaq üçün pul yığırdı. Tək başına iki qız böyüdürdü. Qızları yarı ac, yarı tox yaşayırdırlar, yedikləri isə ancaq sıyıq olurdu və böyük qızı mənə dizləri sökülmüş vilvet şalvarla çölə çıxmağa necə utandığını danışırdı. Qız ildən-ilə böyüyür və onun şalvarı da möcüzəvi şəkildə onunla birlikdə böyüyürdü.
Əlbəttə ki, burada qazanc azlığını inkar etmək olmaz. Lakin burada söhbət beyində olan çürüklükdən gedir, çünki həmin pula yaxşı və həm də çox kasıb görünmək olar, bu isə ancaq insanın seçimindən asılıdır.
Nəhayət, ana istədiyi bağ evini alır, artıq böyümüş qızların bu vecinə də olmur. Ana isə qızların gözündə günahkar olur, çünki o, qızlarına necə qadın olmağı, necə yaşamağı öyrədə bilmir. Uşaqlıqdan gördükləri sürtülmüş kreslolar, köhnəlmiş qab-qacaq, hətta köhnə dəsmallar, illərlə geyindikləri üst-başları, bir sözlə, bütün bu uşaqlıq travmalarının nəticəsidir ki, onlar özlərinə pul xərcləməyi layiq bilmirlər. Hər dəfə qızlar özlərinə bir şey alanda əhvalları pozulurdu, çünki özlərini yaxşı şeylərə layiq bilmirdilər.
Əziz dostlar, bunun adı iki sözdən ibarət “genetik səfillik”-dir. O artıq düşüncəyə, genlərə, qana və insanın hər hüceyrəsinə hopub.
Özünə pul xərcləməkdən qorxmaq sizi səfil edir.
Şüuraltının proqramlaşdırılması
Uşaqlığı yoxsulluq içində keçən insanlar özlərindən asılı olmadan kasıblığa proqramlaşmış olurlar. Artıq yeniyetməlik dövründə onlar bunun ağırlığını hiss etməyə başlayırlar.
Anton Pavloviç Çexov: “Tökülmüş divarlar və çirkli koridorlar tələbənin biliyini artırmağa mənfi təsir göstərir.” deyib.
Kasıbçılıq və pintilik insanı uğursuzluğa proqramlaşdırır.
Əlbəttə ki, siz bu fikirlərə qarşı çıxacaqsınız, çünki bəzi insanların yoxsulluğa olan nifrəti onların inkişaf etməsi və çox pul qazanması üçün stimul olur, lakin bu say çox azdır. Çoxluq isə pulsuzluğun altında əzilir. Pulsuzluq bədbəxtlikdir, bədbəxtliyi özünüzə yaxın buraxmayın.
Zənginlik və kasıbçılıq tale deyil, düşüncə və fikirlərinizin məhsuludur.
Arzu Nəcəfova