Məktəbə gedən uşaqlarda kürək çantası, kürək ağrısı üçün risk faktoru meydana gətirir. Kürək çantası, ağırlığı və uyğun olmayan mövqedə daşınması nəticəsində bu ağrıya sanki təkan verir. Buna görə məktəb əvvəli hər ana-atanın, uşağının boyuna və ağırlığına uyğun çanta seçkisini etməsi böyük əhəmiyyət daşıyır.Elə bu mövzuda mütəxəssis Fizioterapist Hürkan Akkuzunun vurğuladığı əhəmiyyətli nöqtələri sizinlə paylaşmaq istəyirəm.
Onurğa xəstəlikləri inkişaf etmiş cəmiyyətlərdə ən sıx qarşılaşdığımız və şikəstliyə gətirib çıxaran problemlərdən biridir. Edilən müxtəlif işlər sonrasında məktəb yaşlı uşaqların 70%ndə bel ağrısı sıxlığı yaranır. Bu nisbət olduqca yüksəkdir. Bilinən bir başqa gerçək də gənc yaşda bel ağrısı çəkənlərdə, daha irəli yaşlarda da bel ağrısı yaşanma riskinin artdığıdır.Bu səbəblə məktəb yaşlı uşaqların və gənclərin, erkən dövrlərdən etibarən bel ağrısından qorunmaları mövzusunda lazımlı təhsillərin verilməsi vacibdir.
Kürək çantaları-düzgün istifadə edilərsə məktəb uşaqları üçün kitab və vəsaitləri daşımaq üçün ən uyğun , məşhur və praktik yoldur. Kürək çantaları yükün bədənin güclü əzələləri üzərində paylanması üçün dizayn edilmişdir. Kürək çantaları düzgün istifadə edilməzsə uşaqlarda müxtəlif əzələ , oynaq və sinir zədələnilmələrinə bağlı olaraq ağrı və uyğunlaşmalar yarana bilər .Kürək çantası, məktəb yaşlı uşaqlarda ən sıx qarşılaşılan yüklənmə səbəbidir. Bu səbəblə uşaqların daşıdıqları kürək çantalarının ağırlıqlarının hesablanması və lazım olduğundan çox yüklənməmələri əhəmiyyət hallardan biri hesab olunur.
Bel ağrısı: Xüsusilə çantanın asqılarının uzun və zəif olması vəziyyətində bədənin ağırlıq mərkəzinin arxaya sürüşməsi nəticəsində bel əzələlərində həddindən artıq ağrı meydana gəlir, diqqətə alınmazsa irəli yaşlarda Hiperlordoza adlı bel ağrıları meydana gələr.
Kürək ağrısı: Çanta ağır olsa və ya tək tərəfli çiyin asqısı istifadə edilərsə əzələdə çətinliyə səbəb olar. Xüsusilə boyun sürətli artdığı yaşlarda tək əl və ya çiyinlə daşınan çantalar onurğada sağ və ya sola əyilmələr (skolyoz ) kimi qamət pozğunluqlarına gətirib çıxara bilər.
Çiyin ağrısı:Çantadakı çiyin asqılarının geniş və yumşaq olması çiyin üzərində yükün bərabər dağılmasına köməkçi olar , dar və sərt olan çiyin asqıları əzələnin müəyyən nöqtələrə ağırlığın minməsi nəticəsində qan dövranı pozğunluğu və ağrıya səbəb olar.
Əl və Qollarda ağrı:Çantanın çiyin asqılarının incə olması və çantanın ağır olması vəziyyətində sinirlərə edilən təzyiq ilə əl və qola gedən sinirlərdə zədələnilmə nəticəsində i ağrı və uyğunlaşmalar yaranar.
Boyun - baş ağrısı: Ağır çanta daşıma ya da tək tərəfli daşıma vəziyyətində boyun əzələlərində gərginlik , peysərdə ağrı və gərginlik baş ağrısı yaranar.
Qıçlarda ağrı: Xüsusilə ağır və əlverişsiz şəkildə kürək çantası daşıyan və pilləkən çıxarkən qıçdakı əzələlərə ağırlıq düşər və ağrılar yarana bilər.
Ailələrin məktəb tətilləri zamanı uşaqlarının boyun , kürəyində ağrı olub-olmadığına əmin olmaq üçün müayinələrdən keçirməlidirlər və əgər belə bir halların olduğu müəyyən olunarsa mütəxəssisə müraciət etmılidirlər.
Bu kimi ağrıların və ya uyğunlaşmaların olmaması üçün aşağıdakı hallara diqqət yetirmək lazımdır:
* Hər vaxt asqıları çiyinlər üzərində uyğun şəkildə oturdaraq nizamlayın və hər dəfə yük əlavə edildiyində təkrar asqı nizamlarını nəzarət edin və yükün kifayət qədər dəstək gördüyündən əmin olun.
*Uşağınıza kürək çantasından düzgün istifadə etmək qaydalarını oyrədin.. Əlverişsiz istifadəsinin boyun və onurğaya verdiyi zərərlər haqqında məlumatlandırın.
*Kürək çantası daşıyarkən düz dayanmağa alışması üçün uşağınıza xəbərdarlıq edin. *Əlavə olaraq boyun və kürək əzələlərinin inkişaf edib güclənməsi üçün aktiv olmaları və ya məşq etmələrini təmin edin.
*Geniş asqılı və yaxşı çiyinliyi olan kürək çantası seçin. İncə olanlar çiyinin müəyyən nöqtəsinə həddindən artıq basılması nəticəsində qan dövranı pozuqluğuna və ağrıya səbəb ola bilər.
* Cüt asqılı kürək çantası seçin , tək tərəfli olanlar yükü bərabər paylaya bilməzlər.
*Kürək tərəfi yaxşı olmalıdır. İncə olanlarda çantadakı sərt obyektləl ya da kitabın künc ucları kürəyə bataraq narahat edər.
* Bel qayışının bağlanması ağır yükün daha da bərabər paylanmasını təmin edər.
* Çantalar hər vaxt cüt tərəfli istifadə edilməlidir. Tək çiyinə atılan çanta müəyyən əzələlərdə çətinliyə səbəb olar.
*Çanta bədənə yaxınlaşacaq şəkildə asqılarını bərkidin. Asqılar çantanı 5 sm belin üstündə tutacaq şəkildə olmalıdır.
* Kürək çantası yüngül olmalı və qətiliklə şagirdin kilosunun 20% ini aşmamalıdır.
* Çantaya hər gün nəzarət edilməli və ehtiyac olmayan ağırlıqlar götürülməlidir.
* Kürək çantası daşıyarkən yerdən bir şey götürəndə uşaq dizlərini qatlayaraq əyilməlidir.
*Ağır çanta daşımaq məcburiyyətində olanlar isə kürək və bel əzələləri gücləndirici məşqlər etmələrində fayda vardır.
*Uşağınıza hər hansı bir ağrı və ya narahatlıq olduğu zaman mütləq izah etməli və lazımi tövsiyələrinizi verməlisiniz.