Qadin.NET / Məni anla,anacan!

Məni anla,anacan!

 

Məni anla,anacan!

 

Körpənizin danışıq tərzi sizi narahat edir-o,hərflərin yarısını tələffüz etmir,sonluqları udur,fısıltılı səslər kimi tələffüz edir,amma siz hansı həkimə müraciət  edəcəyinizi bilmirsiz?Düzgün cavab-uşaq psixonevroloquna.

O,uşağın əsəb-ruhi  inkişafını qiymətləndirər,yaşla əlaqəli olan dilağırlığın  həqiqi nitq qüsurlarından ayırar və lazım olsa,loqopedin yanına göndəriş verər.

Loqoped-balaca uşaqlar üçün ən vacib  olan mütəxəssislərdən biridir.Əlbəttə uşağın fiziki sağlamlığı r hərfini tələffüz etmə  qabiliyyətindən asılı deyil,amma sosial durumu çox asılıdır.

 

Bir ay yarım-iki ay yaşından etibarən

Nitq inkişafının hazırlıq mərhələsi başlayır.Ağlamaqdan sonra körpənin  çıxartdığı səslər qığıltı adlanır.Bu,körpənin sanki  nəğmə kimi oxuduğu çox sadə ahənglərdir.Əvvəlcə bu nəğmə yalnız sait səslərdən (a-aa,e-ee) ibarətdir,2-3 aydan etibarən,opera ariyasına samit səslər də əlavə olunur (q-uu,ş-ii),saitlər isə müxtəlif ahənglərdə səslənir(eı-ı,a-ee)

4 aydan başlayaraq  körpə tütəyə üfürən balaca çobana cevrilir.(al-le-lıı-lyü-aı).Bu qığıldama eləcə də adlanır-tütək tipli.Bu səslər heç  bir söz mənası daşımır,lakin körpənin əhval -ruhiyyəsinin yaxşı olması və müsbət emasional durumdan xəbər verir.

Məsləhət:Bu yaşda uşaq ilə ünsiyyəti genişləndirmək, onunla saatlarla danışmaq,cavab səsləri,sevinc,təbəssüm, gülüş oyatmaq lazımdır.

7-8 aydan başlayaraq sensor nitq mərhələsi başlayır.Sensor sözü uşağın eşitdiyi sözü  kontret əşya ilə əlaqələndirmə,yəni,böyüklərin nitqinin  ayrı-ayrı elementlərini anlama qabiliyyəti deməkdir.Ona müraciət olunmuş  Ana haradadır?,Dovşan haradadır?suallarına cavab olaraq ,körpə adı çəkilən  şəxs və ya əşyaya  üzünü çevirir,əl uzadır,göstəriş və nəzərə çarpacaq dərəcədə canlanır.9-10 aylığında  sadə xahişləri yerinə yetirir-oyuncağı verir,əl eliyir.10 -11 ayında  olar ,olmaz sözləri anlayır və yalnız onların hərfi mənasına istiqamətləndirir.

Məsləhət:Bu yaşda körpə ilə daha çox danışmaq lazımdır.Ərafdakı şəxsləri,heyvanları hərərkətləri adlandırın.Lakin heç bir zaman uşaq ilə danışarkən ,sözləri yalançı uşaq ifadələri ilə əvəz etməyin.

10 aylığından ,yəni,ilk sözlərin tələffüzündən  başlayaraq,motor nitq mərhələsi başlayır.Adətən ,bu,ənənəvi uşaq dili sözləri, qohumların sadələşdirilmiş adları,məişət əşyalarının adlarıdır.

1 yaş yarımına qədər bütün məlum isimləri körpə yalnız adlıq halda söyləyir.Bir yaş yarımdan  başlayaraq ,utilitar xarakteli sadə cümlələr  qurur.Ana,ver.

İki yaşında bu nədir? suallarının ilk dövrü başlayır ,yəni körpəni,ilk növbədə,əşyanın keyfiyyətləri deyil,adı maraqlandırır.Qızlar motor nitqi oğlanlara nisbətən daha tez mənimsəyir.

Məsləhət:Uşaq ilə danışarkən ,müxtəlif canlı və əşyaların adını daha fəal və çox söyləyin,bunun üçün fel,sifət və digər nitq hissələrindən istifadə edin.Məsələn.Qutunu aç,kitabı gətir.

3 yaşında uşaqlar böyüklərin nitqini bütün nüansları  və məna çalarları ilə anlayır.Uşağın formalaşmasında olan intellektual dünyasını əks etdirən  çox sözlü ifadələr,budaq cümlələr, başlayıcı  və əvəzliklərin aktiv şəkildə işlənməsi zamanı gəlir.

Məsləhət: onunla ünsiyyət zamanı səlis,düzgün dildə danışmağa çalışın.

4 -5 yaşında dilin son inkişaf mərhələsi çatır.Bu yaşda uşaqlar  maraq ilə mürəkkəb  süjetli hekayə  və nağılları dinləyir,uzun cümlələr qurur,monoloqlar söyləyir.

Məsləhət. Uşağı kitablara cəlb edin,onlara mümkün qədər çox kitab oxuyun,uşaq tamaşalarına aparın.

5 may 2011
GO BACK