Körpəlik (1-3 yaş arası)
Boşanmanı bu yaşlar arası uşaqlar necə başa düşər?
Ana və atadan birinin evdən getdiyini bilir, amma səbəbini başa düşmürlər.
Bu yaşlar arası uşaqların boşanmaya qarşı münasibətləri:
-Əvvəlkinə baxanda daha tez-tez və çox ağlayırlar6
-Yuxu problemləri;
-Yerini islatmaq və yenidən barmaq əmməyin başlaması;
-Valideynlərindən ayrı qalanda qorxu və narahatlıq hiss etməsi;
-Əsəb gərginliyi;
-Dişləmək və narahat edici hərəkətlər.
Bu vaxt valideyinlər nə edə bilər?
-Əvvəlki kimi gündəlik yaşayışı pozmadan elə də yaşamağa davam etməlidirlər.
-Hər dəqiqə narahat görünməmək və uşağı inamlı ailə çərçivəsində böyütməlidirlər.
-Ana və ata ayrı-ayrılıqda olsa da uşağa vaxt ayırmalıdır.
Məktəbə qədərki uşaqlar (3-6 yaş arası)
Boşanmanı bu yaşlar arası uşaqlar necə başa düşər?
Boşanmanın mənasını tam başa düşmür, ana və atadan birinin ona əvvəlki qədər yaxın olmadığını anlayırlar.
Bu yaşlar arası uşaqların boşanmaya qarşı münasibətləri.
-Hər şeydə özünü günahlandırırlar;
-Əsəb gərginliyi artır;
-Hansı valideyniylə yaşayırsa, ona qarşı əsəbi və nadinc olurlar;
-Yuxu problemləri və gecələri qorxulu yuxular görə bilərlər.
Bu vaxt valideynlər nə edə bilər?
-Ayrı qaldığı valideynini istədiyi vaxt görə biləcəyinə inandırmaq və bunu vaxtı-vaxtında yerinə yetirmək və həmin valideynlə uşağı telefonla danışdırmaq;
-Uşaqla, ana və ata fərqli vaxtlarda fərqli yerlərdə görüşmək (kino, teatr, park). Bir yerdə keçirilən vaxtda uşağı danışmaya və ünsiyyət qurmağa cəsarətləndirmək;
-Uşağın fikrini sərbəst ifadə edə biləcəyi vaxtlardan istifadə etmək (baxçada oyun oynamaq, evdə rəngli boyalardan və sərbəst rəsm, bir yerdə kitab oxumaq);
-Boşanmaqda onun heç bir günahının olmadığını və baxımının həmişə vaxtı-vaxtında yerinə yetiriləcəyini, onu heç vaxt tək buraxmayacağınızı başa salmaq.
Məktəbli uşaqlar (6-11 yaş arası)
Boşanmanı bu yaşlar arası uşaqlar necə başa düşər?
-Boşanmanın nə olduğunu anlamaya başlayır. Ana və atasının artıq bir yerdə yaşamayacağını və bir-birilərini əvvəlki kimi sevməyəcəyini bilir.
Bu yaşlar arası uşaqların boşanmaya qarşı münasibətləri:
-Özünü aldadılmış hiss edərlər;
-Evdən ayrılan valideyninin qayıdacağına ümid edərlər;
-Ayrı qalan valideynlərinin artıq onu istəmədiyini fikirləşərlər;
-Dostlarıyla rastlaşdıqda özünü görməzliyə vurar;
-Heç kimin onu məktəbdən götürməyə gəlməyəcəyini fikirləşərlər;
-Baş və qarın ağrılarından şikayət edə bilər;
-Yuxu problemləri yaşayar, yuxu vaxtı pozular;
-Boşanmada səbəbkar bildiyi, birlikdə yaşadığı ana ya da atasını günahlandırar;
Bu vaxt valideynlər nə edə bilər?
-Birlikdə vaxt keçirməyi planlaşdırmaq və ev xaricində ana ya da atayla ayrı ayrı proqramlar həyata keçirmək ( zooparka, parklara getmək kimi);
-Uşaqla yaxşı vaxt keçirmək;
-Uşağı nənəsinin yanında saxlamaq əvəzinə ana və atanın ayrı-ayrı "üz-üzə ünsiyyət" qurmağa diqqət göstərmələri;
-Uşağın ev xaricində aktiv olmasını təmin etmək (tennis, basketbol, üzüçülük kimi). Tərləməklə bir yandan fiziki həyatı rahatlatmaq, bir yandan da duyğularını, fikrini ifadə edə biləcəyi bir şərait qurmaq (musiqi, şəkil çəkmək və s.);
-Olanlar barədə verdiyi bütün sualları cavablandırmaq və "ünsiyyət kanalını" açıq tutmaq;
-Depressiya və qorxu ola biləcəyinə diqqət yetirmək. Bir psixoloqdan yardım almaq:
-Gündəlik yaşayışı əvvəldə olduğu kimi eyniylə davam etdirmək:
-Özünü necə hiss etdiyini sizinlə bölüşməsi üçün onu cəsarətləndirmək:
-Ata, Ana! Bütün bu yazılanları üzünüzdə heç bir narahatlıq, gərginlik hiss etdirmədən yerinə yetirməlisiniz.