Qəbul imtahanlarına çox az vaxt qalıb. Bütün abituriyentlər həddən artıq yorğundur. Mən əminəm ki, hər birinizin ətrafında analar var ki, bu imtahana qalan vaxtın günlərini sayır. Odur ki, sizinlə bu mövzunu bölüşmək istədim...
Belə ki, hər şeydən əvvəl deyək ki, istər imtahan zamanı, istərsə də imtahana qədər bu cox təbii hisdir. Bu hiss abituriyentin fikrini düzgün toplamasında mühüm rol oynayır. Amma bu normal olan həyəcan üçün belədir. Bu həyəcan normal səviyyədən çox olanda əks-təsir göstərir. Bu isə elmi dildə "imtahan həyəcanı" adlanır.
İmtahan həyəcanının əsas əlamətləri bunlardır....
-Psixoloji əlamət (diqqət zəifliyi, bədbinlik halları, inamsızlıq, ümidsizlik);
-Fizioloji əlamətlər (ürək döyünməsi, ürək bulanması, baş agrısı və s.);
-Emosional əlamətlər (stress, həyəcan, yoğunluq).
İmtahan həyəcanı əsasən aşağıdakı hallarda baş verir:
İmtahana yaxşı hazırlaşmadıqda, imtahan vaxtı verilən 3 saatı düzgün bölmədikdə, yuxusuz olanda, yaxşı qidalanmadıqda və s.
Bütün bunlarla yanaşı imtahanla bağlı mənfi düşüncələr də imtahan həyəcanına səbəb olan əsas amillərdəndir. Məsələn:
-Bu imtahanda yaxşı bal toplaya bilməyəcəm;
-Sinifdə (ya da qurupda) hamı məndən çox bilir;
-Nə qədər oxuyuram, yenə də bir şey bilmirəm;
-Evdəkilərin üzünə necə baxacağam?
-Əgər bu il universitetə girə bilməsəm, gələn il də girə bilməyəcəyəm və imtahan başlayan kimi bütün bildiklərimi unudacağam;
-Nə qədər çalışıram fikrimi cəmləşdirə bilmirəm və s.
Bu düşüncələr əsasən bizim pisixoloji vəziyyətimizlə bağlı mənfi düşüncələrdir.
Bir də bizim fizioloji vəziyyətimizlə bağlı mənfi düşüncələr var ki, onlar da imtahan həyəcanının meydana gəlməsində az rol oynamır,
məsələn:
-Sanki ürəyim yerindən çıxacaq;
-Əlim-ayağım bir-birinə dolaşır;
-Özümü heç cür ələ ala bilmirəm;
-İmtahan başlayan kimi yenə ürəyim bulanacaq;
-Əllərim titrəyir, indi mən nə edəcəyəm?
-Nəfəs ala bilmirəm, elə bil havam çatmır;
-Elə bil özümü boşluqda hiss edirəm və s.
Bəs imtahan həyəcanının qarşısını necə ala bilərik?
İlk növbədə, əziz valideynlər, heç vaxt uşağınıza "Sən yazmasan, mən ölərəm" bir ifadə qurmayın. Çox rast gəlmişik, elə abituriyent var deyir ki, "Mən sualın cavabını dəqiq bilirdim, amma fikirləşdim ki, səhv olar, anamın ürəyi dözməz". Odur ki, övladlarınıza bu yükü yükləməyin. Yaxşı olar ki, ona inandığınızı, yazacağına əmin oldugunuzu bildirəsiniz... İmtahan qabağı imtahana gedəcək şəxsin dincəlməyinə nail olun. Uşaqları mobil dünyadan kənarlaşdırın. Amma zorla deyil, məsləhətlə...
Və nəhayət, əziz valideynlər, öz həyəcanınızı uşağa hiss etdirməyin. Heç vaxt uşağınızı yaşıdları yanında müqayisəli təhlil etməyin.
Uşağınızı təzyiq altına salmayın.....
Əziz analar, kimin abituriyent uşağı varsa, hamınıza uğurlar arzu edirəm. Nə sizin, nə də biz müəllimlərin əziyyəti yerdə qalmasın... Amin
Qadın.Netlilər, hər birimiz bu həyəcanı yaşamaşıq. Mənimlə bu hissləri bölüşmək istərdinizmi ? 