Hər bir uşaq yaşından və xarakterindən asılı olmayaraq sevilməli, arzulanmalıdır. Diqqət və mehribanlıq əhatəsində yaşamalıdır. Uşaq yaşadığı ailədə söz demək, müzakirə etmək və izah etmək hüququna malik olmalıdır. O hiss etməlidir ki onun fikri ilə maraqlanır, onunla hesablaşırlar.
Uşaqların inkişafında oyuncaqların rolu da az deyil. Uşaqları özünə cəlb edən oyun və oyuncaqlar uşağın intellektindən xəbər verir. Uşağın marağını və fantaziyasını genişləndirir.
Uşağın fantaziyaları, arzuları üçün mənbə ola bilən yeni təəssüratlar almasına çalışın. Uşağın başını müxtəlif oyuncaqlarla qatmağa çalışmayın, bu onun fantaziyasına xələl gətirə bilər. Ona hansı oyuncağı alım sualına isə cavab bəsitdir. Uşaqların əqli inkişafı üçün onlara konstruktor tipli oyuncaqlar alın. Uşaq hissələrə ayrılmış konstruktoru yığıb, onu əvvəlki formasına salmağa maraq göstərəcək. Oyuncağı az olan uşaqlar əqli cəhətdən gec inkişaf edir.
Məktəbəqədər yaşlı uşaqlar oyuncaqlarını özləri seçirlər. Bununla yanaşı uşağın hər istəyini reallaşdırmaq düzgün deyildir. Belə uşaqların arzuladıqları heçnə olmur, çünki istəklərinə asanlıqla nail olurlar. Hər şeyə asanlıqla nail olan uşağın gələcəkdə qarşısına çıxan hər bir kiçik problem ona faciə kimi görünəcək. Lakin, həyatı dərk etməyə çalışan uşağı hər şeydən məhrum etməkdə düzgün deyil. Uşağı əhatə edən ətraf mühitdə elə şarait yaratmaq lazımdır ki, uşaq düşdüyü hər bir vəziyyətdən özü çıxmağı bacarsın. Əgər uşaq “mən oyuncaq istəyirəm” deyirsə, lakin, konkret olaraq nə istəyini bilmirsə o məhz hansı oyuncağı istədiyinə əmin deyil. Əgər, hər hansısa bir oyuncağı göstərib, təkidlə həmin oyuncağı istəyirsə, deməli, həmin oyuncaq onun fantaziyasında nəyisə canlandırıb. Uşaq, onun üçün məna kəsb etməyən oyuncağa meyl etməz.
Uşaqlara, “özünü yaxşı aparsan” sənə istədiyin oyuncağı alacayam demək də düzgün deyil. Bu zaman uşaq gördüyü hər bir işdən mənfəət umacaq. Onu da nəzərə almaq lazımdır ki, uşağa səbəbsiz yerə çoxlu oyuncaqda almaq bəyənilmir. Belə halda, uşaq ərköyün və gələcəyin bədxərci kimi böyüyər.
Uşaq otağında kifayət qədər oyuncaq olmalıdır. Uşaqlar oynayarkən oyuncaqlarını ətrafa səpələyirlər, oynayıb qutardıqdan sonra isə onları yığmağa tənbəllik edirlər. Bu zaman uşaqları tənbeh ətmək, onlara qışqırmaq olmaz. Yaxşı olarki onların otağında ayrıca “kiçik ev” düzəldəsiniz ki (uşaqla birlikdə) oynadıqdan sonra bütün oyuncaqlarını oraya tullaya bilsin.
Uşaqlar oynayarkən valideyinlər diqqət yetirməlidirki, uşaq daha çox hansı oyuncaqları ilə oynayır. Uşağın maraq dairəsindən kənar qalmış oyuncaqları kiməsə hədiyyə etsəniz uşaq, açıqqəlbli olmağı öyrənər. Valideynlər uşaqlarının hansı oyuncaqla oynadıqlarına diqqət etməklə həmdə onların maraq dairəsinidə müəyyələşdirə bilərlər. Oyunları ev şəraitində, masa arxasında, açıq havada gəzintiyə çıxarkən və ya bağçaya gedərkən yolda da oynamaq olar. Oyuncaqlarla yanaşı çalışın uşağınıza hər gün kitab oxuyasınız.
Uşaq ailə daxilində hər iki valideyndən eyni dərəcədə qayğı görməlidir. Hörmətli atalar! Əgər uşaq evdə sizlə qalıbsa onu başınızdan eləməyə çalışmayın. Onun asudə vaxtını onun üçün maraqlı və arzuladığı kimi qurmağa çalışın. Məsələn, onunla kitab mağazasına gedib uşağın sevimli nağılları olan kitabı və ya sevdiyi cizgi filminin və ya kinofilm diskini ala bilərsiniz. Evə qayıdarkən pop-korn yeyib, meyvə şirəsi içib qaranlıq otaqda kinoseans qurun. Evdən çıxmadan da uşağın otağının dizaynını uşaqla birlikdə dəyişməklə və ya yüngül qəlyanaltı hazırlamaqla boş vaxtınızı maraqlı keçirə bilərsiniz.
Uşaqlar yatarkən, adətən, özlərinin ən sevdiyi oyuncağı qucaqlayıb, valideyin tərəfindən danışılan nağılı dinləməklə yatırlar. Oyuncağı qucaqlayıb yatan uşaq özünü daha güvəncdə hiss edir. Nəzərə almaq lazımdır ki, həmin bu oyuncaq nə çox böyük, nə də çox kiçik olsun.
Məktəb yaşına çatmış uşaqları isə əlavə olaraq hər hansısa idmana uşağın maraqları daxilində dərnəklərə və ya hər hansısa incəsənət növünə yazdırmaqla onların dərsdən qalan asudə vaxtını maraqlı keçirməsinə nail olmaq olar. Komanda şəklində olan idman növündə uşağınız yeni dostlarla tanış olar və asanlıqla ünsiyyət qurma qabiliyyətinə yiyələnərlər.
Bununla yanaşı nəzərə almaq lazımdır ki, uşaq öz asudə vaxtını özünün istəyinə görə nə ilə məşğul olacağını seçsin. Valideynlər öz istəklərinizi uşaqlarızın üzərinə yönəltməyin. Uşağa qarşı daha çox sevgi, mehribanlıq, onunla münasibətdə daha çox inam göstərir.
Uşağın ətrafında nə qədər oyuncaq olursa olsun, valideynlə ünsiyyətdən və valideyn qayğısından faydalı ola bilməz.
