Uşaqlarımıza davranış dəyişikliyini necə qazandıra bilərik?
Uşağımızdan istəklərimizin reallaşması səviyyəsinə görə onun istəklərimizə uyğun olan davranışları qazandığını, ya da qazana bilmədiyini düşünürük. Əgər istəklərimizə uyğun davranışlar ortaya çıxmamışsa, müddəti nəzərdən keçirmək lazımdır. Əlbəttə ki, bu müddət hər ailəyə, hər valideynə görə fərqli olacaqdır. Uşaqların şəxsi xüsusiyyətləri, fiziki quruluşu mütləq diqqətə alınmalıdır. Ancaq burada əhəmiyyətli olan məsələ ana-atanın uşağı sərbəst buraxması və özünün müstəqil qərar çıxara bilməsidir.
Valideynlər uşaqlarının edə biləcəyi şeyləri özləri etməklə onların əhəmiyyətli həyat bacarıqlarının inkişafına da maneə törətmiş olurlar (qərar verə bilmə, seçim edə bilmə və s). Fərdi fərqliliklər söz mövzusu olsa da, davranış dəyişdirmək üçün tələb olunan müddətin əsas və dəyişməz elementləri vardır.
Uşağımıza əsas vərdişləri qazandırmaq və ya onda olan hansısa mənfi davranışı dəyişdirmək üçün atacağımız addımlar bunlardır:
1. Məlumatlandırma
Uşağın davranışında istənən dəyişmənin reallaşa bilməsi üçün əvvəl uşağı bu dəyişmə haqqında məlumatlandırmaq, səbəbləri haqqında məlumat vermək əhəmiyyətlidir. Qaydaların niyə qoyulduğu və istəklərinizin əhəmiyyəti izah edilməlidir. Uşaqlar nə üçün bəzi işləri etmək məcburiyyətində olduqlarını başa düşərlərsə, ailəsinə kömək etməyi, dəyişməni qəbul etməyi və müstəqil davranmağı mənimsəyərlər.
2. Nəzarət
Məlumatlandırmadan sonra uşağa zaman vermək lazımdır. Bu müddətdə edilən nəzarət nəticəsində davranışın hansı müddətdə yarandığına diqqət yetirilməlidir. İstəyinizi açıqladıqdan sonra uşağınızın istədiyiniz davranışda olub-olmadığına nəzarət etməlisiniz. Nəzarət müddəti sizin bu mövzuda ciddi olmağınız baxımından əhəmiyyətlidir. Uşağın davranışlarını izləməklə ona verdiyiniz əhəmiyyəti və göstərdiyiniz diqqəti də sözsüz olaraq çatdırmış olacaqsınız. Davranışı xatırlatmaq üçün cədvəl və siyahı kimi uşağın diqqətini cəlb edəcək vizual vasitələrdən istifadə etmək faydalı ola bilər. İstədiyiniz davranış göstərildiyi zaman onu həvəsləndirmək üçün bəzi ifadələrdən istifadə etməyiniz (məsələn, "Bunu etdiyini görmək məni xoşbəxt etdi") böyük əhəmiyyət daşıyar.
Valideynlər uşağı hər addımında kölgə kimi izləməməlidirlər. Nəzarət müddətində ana-atanın səhv hərəkətləri bir çox yeni qarşıdurmaya səbəb ola bilər. Valideynin ona etibar etmədiyini hiss edən uşaqlar bəzi mənfi hərəkətlərə (əsəbi davranmaq, dəyişməyə müqavimət göstərmək və s.) yol verirlər.
3. Qiymətləndirmə
Müəyyən müddətdən sonra gedişat haqqında məlumat vermək lazımdır. Əgər istənən davranışın sayında artım varsa, həvəsləndirici ifadələr işlətməklə onu ruhlandırmaq, əgər davranışın ortaya çıxmasında çətinliklər varsa, bu çətinliklərdən yarana biləcək səbəbləri uşaqla müzakirə etmək lazımdır. Qiymətləndirmə apararkən işlətdiyimiz ifadələr uşağın özünə inamıyla yaxından əlaqəli olduğu üçün onu ruhlandıran ifadələrdən istifadə etmək əhəmiyyətlidir (Məsələn, … etməkdə müvəffəqiyyətli olduğunu görürəm, ancaq … mövzusunda bir az daha səy göstərsən, daha yaxşı olar).
4. Xatırlatma
Əgər uşağınız arzu etdiyiniz kimi davranmırsa, yenidən xatırlatma müddəti təyin etmək lazımdır. Bu müddət davranış formalaşana qədər davam etməlidir. Yuxarıda izah edilən bu elementlər yalnız məsuliyyət qazandırma müddətinə aid deyil. Bunlar əsas vərdişlərin yaranmasında, qaydaların təyin olunmasında, qısaca, həyatımız üçün lazım olan elementlərdir.
XƏBƏR LENTİ
Angel Sançesdən 2017-ci il gəlinlik modelləri
Mağara otel
Bu cütlük 22 ildir kanalizasiyada yaşayır
İspan dili 24-cü dərs
Məşhur filmdəki səhv 33 il sonra ortaya çıxdı - FOTO
Azərbaycanda həkim koronavirusdan vəfat edib - FOTO
ABŞ Dağlıq Qarabağdaki işğalçı rejimin "müstəqilliyini" tanımır
Düşmən yaşı 60-dan yuxarı olan qocaları döyüşə göndərir - RƏSMİ
Bu gün səni istədim...
Dəniz havasına azacıq "düzəliş"
Həssas dərilər üçün makiyaj tövsiyələri
Schuizu balıq (foto resept)
Yanvar Azərbaycana şaxta və yağıntı gətirəcək
“Facebook” pullu olacaq?
Saçlara parlaqlıq qatacaq tövsiyələr
12 dövlətin hərbi attaşesi Naxçıvanda
Hava XƏBƏRDARLIĞI
Ərini və qardaşını Vətən müharibəsində şəhid verən Azərbaycan qadını
Meksika mətbuatında Ermənistanın törətdiyi müharibə cinayətləri ilə bağlı məqalə dərc olundu - FOTO
İslandiyada hər kəsə eyni maaş veriləcək
Beyin üçün məşğələ
Susamasaydınız, nə baş verərdi?
Cim Kerri hər kəsi TƏƏCCÜBLƏNDİRDİ-FOTO
Quşüzümlü portağal şirəsi (foto resept)
Mənim əl işlərim
“Whatsapp”da YENİLİK - Barmaq izi...
Düzgün duruş üçün dartınma hərəkətləri
Ukraynada bütün rusdilli məktəblər ləğv edildi
Gürcüstanda azərbaycandilli radio açıldı
Soyuq su yuxusuzluğu aradan qaldırır.
Selena Gomez İlk Dəfə Xəstəliyindən Danışdı
Məşhur aktrisa vəliəhdini açıqladı
2018 məzunları üçün saç modelləri
"Sağlam qida yoxdur"-Yəhudi alimlərdən ŞOK araşdırma
Badamlı balıq (foto resept)
Onu sevməyən insan tapmaq çətin...
Daha iki rayon sakinlərinin işi ASANlaşdı
Bakıda hamı tıxacdan danışır, amma ölüm saçanı görən yoxdur?
Necə nəfəs alırıq?
Kütləvi zəhərlənmə qeydə alınan imtahan yenidən nə vaxt keçiriləcək? - AÇIQLAMA
Serenay 7 milyonluq izləyicilərini sevindirdi
Apteklər bağlanır
Bakıda torpaq ucuzlaşıb
İran vətəndaşlarına Həcc ziyarətini qadağan etdi
Qürub çağı
Kukla sənəti
Sizin doğulduğunuz gün,dünyada nələr olub?
Rusiya Ukraynanı parçalamaq istəyir?
Azərbaycanın “Avroviziya-2021” mahnı müsabiqəsində iştirakı təsdiqləndi
İmmuniteti gücləndirən 5 ərzaq
- ŞƏRHLƏR