Uşaq psixoloqları uşağa travma yetirilməsin deyə bəzi cümlələri işlətməməyi məsləhət görürlər. Onun neçə yaşının olması əhəmiyyətli deyil - o artıq hər şeyi anlayır, hətta intonasiyanı belə.
Səndə heç nə alınmır (Heç nəyi bacara bilmirsən, əlindən bir iş gəlmir) - Ver, mən edim!
Psixoloqlar təsdiq edirlər ki, bu cümlə uşağı travmaya məruz qoyur və qabaqcadan onu uğursuzluq üzrə proqramlaşdırır. O özünü axmaq və kobud (yöntəmsiz) hiss edir və ana yenidən qışqıracaq deyə düşünərək, gələcəkdə təşəbbüs göstərməyə qorxur.
İşlədilməsi gərəkən cümlə: "Özün etməyə çalış, əgər yardıma ehtiyacın olsa, mənə güvənə bilərsən."
Al, götür, təki sakit ol!
Bəzi valideynlər üçün çoxsaatlı qəmgin-qəmgin "Nə olar, ver də" sözlərinə səbr edib, dözmək çətindir. Lakin, istədiyi şeyi uşağa verməklə razılaşdıqda, valideynlər özləri belə istəmədən, uşağın bu cür düşünməsinə icazə verirlər: Ah-vay və yola gətirməklə hər şeyə nail olmaq olar və ananın "Yox" sözünü ciddiyə almaq lazım deyil.
İşlədilməsi gərəkən cümlə: "Başa düşürəm ki, çox istəyirsən..., amma bilirsən ki, bunu sənə icazə verə bilmərəm."
Əgər bir də belə (etdiyini) görsəm - sən görərsən!
Praktikanın göstərdiyi kimi, təhdidin davamı (və ya sonu) işin nəticəsinə gedib çatmır (Yəni, çox vaxt valideynlər övladlarını cəzalandırmaq istəsələr də, cəzalandırmırlar.- F.A). Nə ana, nə də ata cəzalandırmanı yerinə yetirmirlər, uşaq isə, nəticədə fəqət bərk qorxmuş olacaq (xovflu olacaq). Uyğun cümlə uşaqlarda inciklik və bacarısızlıq yaradır. Balacanızı qorxutmayın (hürkütməyin). Uşaq bu və ya əks təqdirdə nəyi gözləməyin lazım olduğunu dəqiq bilməlidir. Valideynlərin gözlənilməz qırılmaları yaxşı bir şeyə səbəb olmayacaq.
İşlədilməsi gərəkən cümlə: Mən sənə bu işin nəticəsi barədə xəbərdarlıq etmişdim, buna görə də incimə, gərək verdiyim sözü tutum."
Dedim ki, dərhal dur (saxla) !
Bu cür kəskin (qaba) şəkildə uşaqla danışmağa dəyməz! Bu ki, sizin övladınızdır! Əgər özünüzdən çıxmısınızsa, ən yaxşısı üzr istəyin. Axı, uşaq özünü mütləq şəkildə səhv hesab etdiyi üçün inciyir. "Saxlamaq" əvəzinə etiraz etməyə başlayacaq - uşaqlar ağlayır və şıltaqlıq edir, yeniyetmələr isə, susaraq gedib, özlərinə qapılırlar. Ümumiliklə, hər nə cür edirsən, et, bu cümlə istənilən məqsədə çatmağa yardımçı olmayacaq.
İşlədilməsi gərəkən cümlə: "Mən görürəm ki, bikefsən, bu haqda sən sakitləşdikdən sonra danışarıq."
Bunu anlamalısan ki, (qanmalısan ki, beyninə soxmalısan ki)
Bir çox uşaqlarda bu cümləyə qarşı mühafizə reaksiyası və onun zəhlətökən davamı yaranır. Uşaq öyüd-nəsihət anlamır və sizə qulaq asmadan başqa bir şeyə qoşulur (fikri başqa yerdə olur). Nəsihətin daha pis qəbul edilməsi, uşaqların həyəcanlı, məyus və ya qəzəbli anlarında (hallarında) olur. Yadda saxlayın, o da hər hansı bir "problemi" ortaya çıxmış bir insandır və hal hazırda onun (problemin) dərdindədir və sizin hətta məntiqi və düzgün qərarınızı belə heç cür qəbul etmir.
İşlədilməsi gərəkən cümlə: "Bu barədə nəzər nöqtəni (sənin fikrini) dinləməyə hazıram (Yeniyetmələr üçün), - Gəl, səninlə bir az gəzək, rəsm çəkək və s. (Uşaqlar üçün)
Oğlanlar (qızlar) özlərini bu cür aparmır!
Bunu daim təkrarlayaraq, övladlarını bəlirlənmiş stereotplərlə cilalayırlar (Onlara qabaqcadan təlqin edirlər). Yaşa dolduqda belə, artıq böyümüş olan oğlan şəxsi emosionallığını layiq olmayan bir şey kimi qəbul edəcək, qız isə - qadına layiq olmayan sənət və ya yetərincə yığışdırılmamış ev səbəbiylə kompleks hiss edəcək.
İşlədilməsi gərəkən cümlə: "Doğurdanmı, bu sənin xoşuna gəlir?"
Boş şeyə görə məyus olma!
Ola bilər ki, bu, övlad üçün boş bir şey deyil. Öz uşaqlığınızı yadınıza salın! Bəli, uşaq - ona maşın verilmədiyi üçün və ya kubiklərdən yığılmış ev dağıldı deyə, kədərlənə bilər. Axı, onun kiçik dünyasında maşın və evcik - ən əsas şeyin özüdür! Uşağın problemlərinə qarşı etinasızlıq göstərərkən, onun etibarını itirməklə və gələcəkdə övladınızın heç də boş bir şey olmayan digər problemlərini bilməməyəcəyinizə dair risk edirsiz. (Yəni, siz onun problemlərini boş bir şey olduğunu dilinizə gətirərək, həm etibarınızı itirir, həm də onun bir daha sizə problemini deməyəcəyinə zəmin yaradırsız -F.A)
İşlədilməsi gərəkən cümlə: "Bilirəm, sənə necə ağır gəlir, mən də sənin yerində olsaydım, bikef olardım."
Sağlamlığımı qoru!
Çox vaxt bəzi analar bunu övladlarına deyir. Amma anlayın, gec-tez bunların hamısı ciddiliyini itirir, eynən "Çoban və canavarlar"ın nağılı kimi. Ananın özünü həqiqi cəhətədən pis hiss etməsi zamanı övlad adət səbəbindən (öyrəncəklikdən) diqqət göstərməyə bilər. Düşünəcək ki, ana yalnız səs salmasın, atdanıb-düşməsin, oyunamasın və s. deyə şikayət edir.
Yox, bunu almayacağıq - pul yoxdur (bahadır)!
Hər şeyi ardıcıl almağın niyə mümkünsüz olmasını uşağa başa salmaq çətindir. Amma belə çıxır ki, əgər ana və atanın pulu olsa, dükanda hər bir şeyi almaq mümkündür! Uşaq bu cümləni məhz bu cür anlayır. Məgər ana və atanın bu cür deməsi yaxşı deyilmi: "Sənin bu cür oyuncağın artıq var", "Çox şokolad yemək ziyandır". Bəli, başa salmaq hər zaman çətindir! Lakin uşaq valideynlərin bunu nə üçün onun üçün almadıqlarını anlamalıdır.
Hamının uşaqları uşaq kimidir, sən isə...
... Allahın bəlası, pinti, maymaq və s. bu kimi qovluqları uşaqların boynundan "asmaq" lazım deyil! Bu özünə dəyər verməyi alçaldır (azaldır) və həqiqətən uşaq onlara (həmin cəhətlərə) uyğun gəlməyə başlayır. ( Bir uşağa uşaqlıq zamanından oğru-oğru dedikdə, onun böyüklükdə oğru olma şansını artırırıq - F.A)
İşlədilməsi gərəkən cümlə: "Mən sənin yaxşı tərəfini də, pis tərəfini də sevirəm." (Yəni yaxşı halda da, pis halda da, bunu unutma ki, səni sevirəm)
Fərid Abdullah
XƏBƏR LENTİ
HAVA necə olacaq?-1 Sentyabr
Ermənistanda səfərbərlik başlayıb?
Albalı piroqu (foto resept)
Azərbaycan tarixindən yüz şəxsiyyət-68
Faydalı məsləhətlər
Bu günün işini sabaha qoyma...
Cim Kerri bu dəfə tam fərqli obrazda - VİDEO
Zəngilanın daha bir kəndindən görüntülər - VİDEO
Rusiya ağır epidemiya ilə üz-üzə
Pizza çörəkləri (foto-resept)
Kişilərin ağladığı anlar
Bədəndəki toksinləri atmaq üçün çay
Mioplopita-Yunan alma piroqu (foto resept)
Cəbhədə əməliyyatlar dayandırıldı
Məktəbli formalarının tikilişinə başlanılıb
Bədənimizdə vitamin çatışmadığını necə bilək? - ƏLAMƏTLƏR
Uşağınızın istədiyi olmadıqda çox hirslənirsə...
Müdafiə Nazirliyinin rəhbərliyi cəbhə bölgəsində olub
Bu gün bu ərazilərdə qaz olmayacaq
Riyazi məntiq. Fəsillər
Bengünün toyundan ilk FOTOlar
Alim: 1000 il sonra...
Disney Qəhrəmanları Hellouində
Benilüks Azərbaycanlıları Konqresi Avropa Parlamentinə müraciət ünvanlayıb
Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatası yaradıldı, üç dövlət qurumu LƏДћV EDİLDİ
Türkiyə 8 nəfəri xilas edən bu qadından danışır - VİDEO
Radar obyektivdir, yoxsa obyekt?
Azərbaycan sülhməramlıları Əfqanıstanda qalacaqlar?
Kəlbəcər rayonunun İstisu qəsəbəsindən videogörünütlər - VİDEO
Cazibədar futbol aparıcısı efirə çimərlik paltarında çıxdı
Azərbaycanda uşaqlar üçün xüsusi mobil telefonlar satıla bilər
İrem yeni imici ilə hər kəsi təəccübləndirdi-FOTO
Düşmən seçimini etdi - MÜHARİBƏ
Azərbaycanda daha bir qurumun əməkdaşları koronavirusa yoluxdu - ÖZƏL
Türkiyənin görməli yerləri
Azərbaycanda nə qədər avtomobil var?
"Mançester Yunayted"in "şrek"i 150-ni partlatdı
18 dərəcə isti olacaq
Günün qoroskopu: bu gün xeyli gözəl hadisə vəd edir
Erməni silahlı bölmələri yenidən atəşkəsi pozublar
Azərbaycanda tələbələrin təqaüdləri artırıldı
Bütün dünya müsəlman olacaq?
Qan təzyiqinə nəzarət edən qüsursuz sistem
Parlaq saçların sirri
Ramazanda Qədr gecələri nə vaxt olacaq?
İlham Əliyev və Mehriban Əliyeva Teymur Rəcəbovu təbrik etdilər
Bakıda polis maşınları marketi mühasirəyə aldı - VİDEO
"Qızıl top"un sahibi bəlli oldu
Umac halvası (foto resept)
ABŞ dövlət katibi köməkçisinin müavini Bakıdadır