Daşıyıcı analıq anlayışı ölkəmizdə qanunla qadağan olmasına baxmayaraq xaricdə geniş şəkildə tətbiq olunmaqdadır. Daşıyıcı analıqda körpə sahibi olmaq istəyən ailələrin öz yumurta və sperma hüceyrələrini istifadə edirlər, ancaq körpə başqa bir qadının bətnində daşınır. Ananın hamiləliyə uyğun uşaqlığı olmadığı üçün (və ya uşaqlığı heç olmadığı üçün) cütlüklərin yumurta və sperma hüceyrələri döllənərək əldə edilən hamiləlik başqa bir qadının uşaqlığına nəql edilir. Bu hamiləliyi daşıyan və doğan qadına "daşıyıcı ana" deyilir. Burada körpə genetik olaraq öz ana və atasının genetikasını daşıyır, yəni onu sahiblənən valideynləri bioloji ana-atası olur.
Nadir hallarda uşaqlığı olmayan qadının yumurta vermə tutumu olmadığı zaman daşıyıcı ana eyni zamanda "yumurta verən" ana da ola bilər. Bu vəziyyətdə daşıyıcı ana körpənin eyni zamanda bioloji anası da sayılır və bu zaman körpəni sahiblənən ananın körpəylə genetik bağı olmur. Bu cür vəziyyətlərdə yumurta daşıyıcı anadan deyil, üçüncü bir qadından da (istəyə uyğun qohumlardan da) alına bilər. Amma bu, nadir hallarda olur, ən çox rast gəlinən yuxarıda izah edilən ananın öz yumurtasının və başqasının bətnindən istifadə halıdır.
Kimlər daşıyıcı analıq üsuluna müraciət edir:
- Doğuşdan uşaqlığı olmayan qadınlar;
- Sonradan əməliyyat ilə uşaqlığı alınmış qadınlar;
- Uşaqlıq var, lakin uşaqlıq içərisinin hamiləliyə uyğun olmadığı hallar (Asherman sindromu kimi;)
- Təkrarlanan hamiləlik itkisi yaşanan bəzi hallarda;
- Ananın ciddi ürək və başqa xəstəliyi səbəbiylə hamilə qalmasının və doğum etməsinin həyati risk yaradacağı vəziyyətlərdə.
Daşıyıcı analıq bəzi ölkələrdə qadağan deyil. Hətta bəzi ölkələrdə çox məşhurdur və daşıyıcı analıq edərək pul qazanmağa çalışan qadınlar vardır. Bəzi ölkələrdə isə bu hadisənin gəlir mənbəyi olmasının qarşısını almaq üçün yalnız qohumlardan birinin daşıyıcı ana olmasına icazə verilir.
Daşıyıcı analıq tətbiqində iki alternativ vardır. Birincisi, əgər ailələrdən qadının yumurtası keyfiyyətlidirsə, yumurtasından istifadə edilə bilər. Əgər aybaşıdırsa, bu zaman xəstəliyin ikinci günündə hormon analizləri aparılır. Əgər xəstə müxtəlif səbəblərdən aybaşı olmursa, o zaman xəstə follikulyar fazada ikən hormon profili çıxardılır. Xəstədən əldə edilən yumurtalar yoldaşının sperması ilə birləşdirilir. Yaranan embrionları daşıması üçün daşıyıcı anaya köçürülür.
Digər bir alternativ belədir: əgər yumurtanın keyfiyyəti aşağıdırsa, o zaman gənc və sağlam, həmçinin fiziki xüsusiyyətləri sizə uyğun olan yumurta donoru tapılır və donordan əldə edilən yumurtalar kişinin sperması ilə döllənərək daşıyıcı anaya köçürülür.
Bütün hallarda daşıyıcı ana ilə müqaviləyə ehtiyac duyulur. Buna görə ixtisaslaşmış vəkillə əlaqə saxlanılır. Vəkilin hazırladığı müqavilə sizin hüquqlarınızı qorumaq üçün etibarlı olacaq. İlk mərhələdə sizə uyğun daşıyıcı ana tapılır. Daşıyıcı ana tapılandan və onunla razılığa gəlinəndən sonra müqavilə hazırlanır. Onun sayəsində körpənin bütün qanuni haqları sizə aid olur, daşıyıcı ana uyğun gəlməsi lazım olan şərtlərlə razılaşır və sizə oxumaq, imzalamaq üçün göndərilir. Siz də diqqətlə oxuyub imzaladıqdan sonra müalicə mərhələsinə keçilir.
Allah övladı olmayanların hər birinə bu şirin paydan qismət etsin... Amin! 