On bir ayın kirliliyi üstümüzdə. Bu kirlilik əl kirinə ayaq kirinə bənzəməz.
Onları yuyarsan gedər. Bu kirlilik qəlb kiri, zehin kiri, ağıl kiri, hamısından əvvəl təsəvvür kiri.
Şüur kirlənməsi çağın amansız bir xəstəliyi. Şüuru və qəlbi kirlənən insan bu kirliliyi bir şəkildə əlinin toxunduğuna bulaşdırır.
Sözü, düşüncəni, duyğunu kirləndirir. Kirli zehinlə Quran oxusa zehinindəki kirliliyi ona da bulaşdırır.
İbadət etsə dadını ala bilmir. Eynilə dünyanın ən dadlı yeməyi murdar bir qaba qoyulunca necə yeyilməz olursa baxın elə...
Şüur və ağıl, qəlb və duyğu kirliliyi kirlənmiş bir orqan qədər asan təmizlənmir. "Yuyarsan gedər" deyə bilmirsiniz. Bu digərindən min betər bir kirlilik. Kirlilik mənəvi olunca ondan təmizlənmənin yolu və prosedurası da mənəvi olmaq məcburiyyətində.
Baxın, ibadətlər insanı təmizləmənin onu yaradan üsulları tərəfindən təyin olunmuş, çünki insanı yaradan onun zəifliklərini hər kəsdən hətta adamın özündən də daha yaxşı bilər. Quranın dediyi kimi "O heç yaratdığını bilməzmi?"
Bildiyi üçündür ki insanı mənəvi kir və paslarından təmizləyəcək reseptləri də ən gözəl O yazar. Vəhy işdə bu reseptlərdən meydana gəlmiş ilahi bir şəfa xəzinəsidir.
İbadətlər öz başlarına məqsəd deyildirlər. Onlar reallaşdıracaqları daha üst məqsədlər üçün vasitə qılınmışlar.
Oruc ibadəti də elə... Hər ibadətin məqsəd və hikməti vardır lakin bu məqsəd və hikməti bəzən o ibadəti əmr edən ilahi mesajın içərisində açıqca yazılı olaraq taparsınız.
Oruc ibadətinin məqsədi birincisinə girər. Şəxsən orucu əmr edən ayə belə başlar: "Ey iman edənlər! Oruc sizdən əvvəlkilərə fərz qılındığı kimi sizə də fərz qılındı!". Bu ilahi təlimatın dərhal ardından oruc ibadətinin insanda reallaşdırmaq istədiyi məqsəd açıqca iştirak edər: "Ləalləkum təttəkun: Ümid edilər ki məsuliyyət şüuruna çatarsınız."
Bəli orucun məqsədi insanda "məsuliyyət şüurunu" oyandırması, diri tutmasıdır.
Kimə qarşı məsuliyyət şüuru?
Əvvəl insanın öz yaranmasına qarşı məsuliyyət şüuru... Çünki insan yaradılmışların tacı, şah əsəri olaraq bir məqsəd uğruna yaradılmışdır.
Bu səbəbdən öz yaranmasının məqsədini soruşmaq axtarmaq və tapmaq məcburiyyətindədir. Baxin, insanın özünə qarşı məsuliyyəti budur.
İnsan özünə qarşı məsuliyyətinin şüuruna çatsa qarşı məsuliyyətinin şüuruna da çatacaq. Baxın, bu Quranın ifadəsiylə "təqva"dır.
Bu şüur özündə yer etdikdən sonra insan digər insanlara təbiətə və əşyaya qarşı məsuliyyətini də dərk edəcək.
Bu mənada oruc tutmaq insanın öz iç dünyasına qarşı olan məsuliyyətini yerinə yetirməsi mənasını daşıyar. Zəifləyən ruhun bəslənməsi üçün ruhun doyurulması... Çünki on bir ay boyunca bədənə edilən sərmayə ruhu, ağılı, şüuru geri plana itələmiş, onları zəif buraxmışdır. Halbuki insanı insan edən əti sümüyü deyil. O halda məsələ insanı insan edən dəyərlərin möhkəmləndirilməsi, onların bəslənməsi və ucaldılmasıdır.
İnsan özünü insan edən yerlərini bəslədiyində qaranlıqda qalan qəlbi işıqlanacaq, ağılı işıqlanacaq, şüuru işıqlanacaq və görməyən könül gözü görməyə, könül qulağı eşitməyə, könül burnu qoxu hiss etməyə başlayacaq.
Bu mənəvi inkişaf insan şüurunu ucaldacaq və insan ibadəti sayəsində Rəbbiylə arasındakı əlaqəni aktiv hala gətirəcək.
Baxın, bu əlaqədə insandan yüksələn ubudiyyət (qulluq) olacaq.
Göydən buna qarşılıq olaraq enən isə rububiyyət (ağalıq) (Rəblik) olacaq.
İnsandan yüksələn dua olacaq...
Göydən enən razılıq olacaq...
İnsandan yüksələn sual olacaq...
Göydən enən cavab olacaq...
Ünvanını tapan yüksəliş bir "mirac" olacaq. Təbii bunun tərəfindən verilən qarşılığında isə "nüzul" iştirak edəcək. Və baxın insanoğlunun varlıq suallarına verdiyi bir cavabdır və insana tənəzzül etməsinin bir nəticəsidir.
Son vəhy Məkkədə Hıra dağında bir Ramazan gecəsi enməyə başlamışdı. Biz möminlər vəhyin doğum ayı olduğu üçün Ramazanı "ayların sultanı" bilmişik. Çünki o "sözlərin sultanı" olan vəhyin insanoğlunun qaralan üfüqünü işıqlandırdığı aydır.
O halda Ramazan əslində Quran ayıdır və bu ay bütün müqəddəsliyini vəhydən almışdır. Bunun insana verdiyi mesaj bu olması lazımdır:
Vəhy endiyi ayı belə mübarək edirsə endiyi gecəni min aydan, bir ömürdən (min ay= 83 il) daha xeyirli edirsə ey insanoğlu ya Quran vəhyi sənin ürəyinə, hayatına, evinə, şəhərinə və ölkənə ensə sənin dəyərini neçəyə qaldırar bunu heç düşündünmü?
Ramazan Quranla bütünləşmə ayı olmalı. Quran yalnız əlimizdə və dilimizdə deyil, ürəyimizdə, ağılımızda, hər şeydən əvvəl həyatımızda olmalıdır.
Quranın həyatımızda olması üçün təsəvvürümüzü, ağılımızı və şəxsiyyətimizi Quranla inşa etməliyik. Onsuz da uca olan Quranı ucaltmağa cəhd etmək kimi bir qarışıqlığı buraxıb Quranın bizi ucaltması üçün etməmiz lazım olanı etməli, heç olmazsa bu Ramazanda "Ey Rəbbim! Mən mənə göndərdiyin mesajı indiyə qədər açıb oxuyub anlamadığım üçün səndən əvf diləyirəm!" deyərək Quran vəhyi ilə məhv olmuş iç dünyamızı inşa etməliyik.
Bunu yalnız özümüz üçün deyil, vəhyin işığına möhtac digər və bu torpaqlarda olan insanların imanının gələcəyi üçün də etməliyik.
Xoş gəldin Ramazan! Naxoş olan bizləri də xoş et!