Allahın sifətləri, yəni Sifəti İlahiyyəni üç hissədə toplamaq mümkündür.
I. Sifəti Şəxsiyə: (Zatı)
1. Vücud: Allah (C. C) qəti olaraq vardır. Varlığı başqasından və ya başqasının vasitəsiylə deyil, şəxsinin müktəzasıdır. Vacibül Bədəndir. Yoxluğu düşünülə bilməz. Onsuz da düşünmək də mümkün deyil.
2. Kidəm: varlığının başlanğıcı söz mövzusu deyil. Nə qədər geriyə gedilsə, gedilsə, O, hər zaman vardı. Başlanğıcı yoxdur. Qədim və əzəlidir.
3. Bəka: Varlığının sonu yoxdur. O hər zaman vardır və hər zaman var olacaq. Sonsuzluq Ona məxsusdur. Baqi və ədəbidir.
4. Vahdaniyət: O, tək bir ilahdır. Bərabəri, bənzəri, şəriki qətiyyən yoxdur və mümkün də deyil. Şəxsində, sifətlərində və hərəkətlərində təkdir. Yerlərin və göylərin və arasındakıların, şərqlərin və qərblərin tək ilahıdır. 7 ana kainatın tək Rəbbidir, tək İlahıdır. Çünki doğulmamış, doğmamış və uşaq əldə etməmişdir. Əksini düşünmək küfrdür.
5. Müxalifət idin lil-Havadis: Allah (C. C) yaradılmışlara heç bənzəməz. Varlıq cövhərində də təkdir. Yaradan yaradılana bənzəməz.
6. Kıyam Binəfsihi: Özlüyündə vardır. Allahın özlüyündə var olması, hər şeyin Allaha, Allahın isə heç bir şeyə möhtac olmaması. Varlığı üçün başqa bir şeyə möhtac olmaması.
II. Sifəti Sübutiyyə:
1. Həyat: Allah diridir. Lakin diriliyi heç bir şeyə bənzəməz. Həqiqi, əzəli və əbədi bir həyat ilə haydır, diridir.
2. Elm: Allah (C. C) hər şeyi haqqıyla biləndir. Allah alimdir, elminin başlanğıcı və sonu yoxdur. Bilməsinə heç bir şey mane ola bilməz. Keçmişi, halı və gələcəyi kül halında və ya ayrı-ayrı hamısını zaman və məkan istifadə etmədən bilər, elmin qaynağı özlüyündə Allah (C. C) 'dır.
3. Səmi: Allahın eşitməsi. Allah hər şeyi eşidər, eşitməsi də digər sifətləri kimi kainatlarda hər şeyi əhatə edər.
4. Basar: Allahın görməsi. Ancaq görməsi heç bir məxluqa bənzəməz. Zaman və məkan ünsürlərindən heç biri Onun görməsinə mane ola bilməz.
5. İradə- Allahın diləməsi: Bütün varlıqları dilədiyi kimi təyin və təsbit edər. Bir şeyə ol deyincə, zaman keçmədən o şey dərhal olar.
6. Qüdrət: Allah (C. C) sonsuz qüdrət və gücə sahibdir. Gücü hər an, hər şeyə yetər. Onun qüdrəti zərrə deyil, kürrəyə qədər hər şeyi əhatə etmişdir. Allah diləsə, bütün kainatları zaman istifadə etmədən gül bağçası halına gətirər, diləsə hamısını bir göz qırpımında yox edər.
7. Kəlam: Allah, hərf və səsə möhtac olmadan söylər. Lakin Onun söyləməyi heç bir varlığın söyləməyinə bənzəməz. Allah söyləyər, lakin varlıqlarınkına əsla bənzəməz.
8. Yaratma: Yaratması, yoxdan var edən Ondan başqa bir yaradanın olmaması.
III. Sifəti filiyyə:
1. Xalq: O yaradan tək ilahdır.
2. İcad: Əsli və bənzəri olmadan Allahın icad etməsi.
3. İnşa: Bənzərsiz edib meydana gətirməsi.
4. Əhya: Allah (C.C)ın diriltməsi. O, ölümdən sonra dirildən tək bir elandır. Ancaq O, dirildər, O, həyat verər.
5. Tərzik: Bütün varlıqlara ruzi verildirməsi. O Rəzzaqdır, Saməddir. Ancaq özünün ruziyə və digər vəsaitlərə qətilikdə ehtiyacı yoxdur.
6. Eyhamda: Varlıqları öldürməsi. Ölüm Onun izni ilə və təyin etdiyi zamanda mümkündür.
Nə qədər dəyərli sözlər işlətsək də, Onu vəsf etməkdə acizdir ən güclü qələm sahibi də...
XƏBƏR LENTİ
- ŞƏRHLƏR