Nəfsin yoxsa Rəbbin? İkisi arasında seçim etmək üçün əvvəlcə hər iki anlayış üzərində dərindən düşünmək lazımdır. Hər şeyin mükəmməl açıqlandığı Qurani-Kərimdə Allah nəfsimizi bizə belə tanıdır:
And olsun nəfsə və onu yaradıb kamilləşdirənə,
Ona günahları və Allah’dan qorxmağı təlqin edənə!
Nəfsini günahdan təmizləyən uğur qazanmışdır.
Onu günaha batıran isə ziyana uğramışdır. (Şəms surəsi, 7-10)
Ayədən də göründüyü kimi Nəfs yaradılıb. Özünün müstəqil gücü yoxdur. Yaradan isə ayədə də xəbər verildiyi kimi Allah`dır. Allah başqa varlıqlardan fərqli olaraq insanı nəfsi ilə birlikdə yaratmışdır. Məsələn, mələklər Allah’a hər zaman tərif deyirlər, dua edirlər. Onlar insanların etdiyi səhvləri etmirlər. Fitrətən tərtəmiz yaradılmışlar. Nəfs olmadığı üçün imtahan olunmurlar. Allah isə imtahan üçün insanı seçib. İnsan yaşadığı həyat boyu öz nəfsi ilə daima imtahan olunur. Nəfsini bir an belə sərbəst buraxsa, insan çox böyük səhvlər edə bilər. Qəflətə düşüb imtahan dünyasında yaşadığını unudar. Allah’a yönəlmək istəyən insan Allah’ın xüsusi olaraq yaratdığı imtahandan Onun razı qalacağı şəkildə keçmək üçün həyatı boyu nəfsini tərbiyələndirməlidir. Çünki əgər insan özündən, hərəkətlərindən, düşüncələrindən razı qalsa, etdikləri ilə kifayətlənsə, şeytan ona hücum edəcək. Nəfsinə pisliklər təlqin edəcək. Nəfsə heç vaxt acımaq, haqq qazandırmaq olmaz. Çünki bu şeytana xas xüsusiyyətlərdir. Şeytan isə bizim ən böyük düşmənimizdir və əsas hücum hədəfi nəfsimizdir. Şeytan günahları elə bəzəkli, ehtişamlı göstərir ki, insan aldana bilər. Öhdəmizə düşən məsuliyyət bacardığımız qədər diqqətli və şüuru açıq olmaq, nəfsimizə haqq qazandırmadan özünü tənqidi bacarmaq və günahlardan təmizləməkdir.
Bəs Rəbbimiz kimdir? Rəbbimiz isə o varlıqdır ki, bizi yaradıb, heç yox ikən can sahibi edib. Mükəmməl insan surətinə salıb. Bir Quran ayəsində Allah hz. İbrahimin dilindən Özünü belə tanıdır:
O Rəbb ki, məni yaratmış və məni doğru yola yönəltmişdir,
O Rəbb ki, məni yedirdir və içirdir,
O Rəbb ki, məni öldürəcək, sonra dirildəcəkdir,
O Rəbb ki, Haqq-hesab günü xətalarımı bağışlayacağını Ondan umuram. (Şüəra surəsi, 78-82)
Bütün insanlar əslində Rəbbin kim olduğunu çox yaxşı qavrayırlar. İman gətirənlər Şüəra surəsində təsvir olunan Allah inancına malik olurlar. Allah tərəfindən yaradıldıqlarını, sahib olduqları bütün maddi-mənəvi nemətlərin Allah’ın onlara lütfü olduğunu anlayır və bu nemətlərlə sınağa çəkiləcəklərinin məsuliyyətini dərk edirlər. İman gətirməyən insanlar da Rəbbin Allah olduğunu çox yaxşı bilirlər. Amma şeytan tərəfindən boş vədlərlə aldandıqları üçün bu həqiqəti inkar edirlər. Bir Quran ayəsində Allah həmin inkarçıların vəziyyətini belə təsvir edir:
De: “Yeddi göyün Rəbbi və əzəmətli Ərşin Rəbbi kimdir?
Onlar: “Allah’dır!” - deyəcəklər. De: “Bəs qorxmursunuz?”
De: “Əgər bilirsinizsə, (deyin görüm) hər şeyin hökmü əlində olan, himayə edən, Özünün isə himayəyə ehtiyacı olmayan kimdir?”
Onlar: “Allah’dır!” deyəcəklər. De: “Bəs necə olur ki, aldanırsınız?” (Muminun surəsi, 86-89)
Hər səhər yuxudan oyanırıq. Hara baxırıqsa, Rəbbimizin nemətini görürük. Gözümüzü açırıq. Gördüyümüz Rəbbin Faliq isminin təcəllisidir. (gecəni yarıb gündüzü gətirən). Nəfəs alırıq. Kim yaradır nəfəs alacağımız havanı? Rəbbdən başqa kim qadirdir buna? Bir anlıq tənəffüs prosesinin öz nəzarətinizdə olduğunu düşünün. Yemək yeyərkən, ya yatarkən nəzarəti unudacaqsınız və sonunuz gələcək. Allah bizim üçün qapqara, dadsız, iysiz torpaqdan rəngbərəng, ətirli, xüsusi görünüşlü qidalar çıxarır. Güzgüyə baxırıq. Qüsursuz bir biçimdə yaradılmış bədənimiz bizi heyran edir. Bu nemətləri saymaqla qurtarmaq olmaz. Elə isə düşünmək lazımdır ki, bu nemətləri yaradan Allah’dan başqa bir yaradıcı varmı? Oxuyan vicdanlı kəslər yox cavabını verər. Allah bu saysız-hesabsız nemətlərini bu dünyada hər kəsə verir, axirətdə isə yalnız təqvalı qullarına. Yəni Allah Rəhman sifətini bu dünyada hər kəsə göstərir. Qulları arasında fərq qoymur. Amma Rəbbini deyil, nəfsini seçənlər, nəfsinin çirkin ehtiraslarına təslim olanlar axirətdə Allah’ın qəhredici, xaredici sifətləri ilə qarşılaşacaqlar. Bəs sən hansını seçəcəksən? Hər şeyi yaradan, surət verən, istədiyi şəkildə istiqamətləndirən, ölümü, axirəti yaradan, təslim olan qullarını həm bu, həm axirətdə əbədi, tükənməz nemətlər içində yaşadacağı ilə müjdələyən, etibarlı, güvənilməyə tək layiq olan Rəbbinimi seçəcəksən, yoxsa səni Cəhənnəmə sürükləyən nəfsinimi?
XƏBƏR LENTİ
- ŞƏRHLƏR