Bu məqalədə sizin diqqətinizi rus dilini öyrənməyinizlə əlaqədar olaraq, bəzi mühüm məsələlərə cəlb etmək istəyirəm.
Birincisi, bəzən СЊ və СЉ hərflərini düzgün işlətmir və həmin hərflərin olduğu sözləri düzgün tələffüz etmirlər.
Məsələn: шью yerinə шиу (bəzən də шииу), съел əvəzinə sel və ya, siyРµl, syРµl işlədirlər və s.
Ikincisi, sözlərin hansında СЊ və hansında СЉ yazmaqda çətinlik çəkirlər.
Misal üçün, подъезд sözünü подезд, подииезд kimi yazırlar.
Üçüncüsü, sonu СЊ, ilə bitən isimlərin bir qismi kişi cinsinə, digərləri isə qadın cinsinə aid olduğu üçün həmin isimlərin cümlədəki başqa sözlərlə uzlaşmasında səhvə yol verirlər.
Məsələn, день kişi cinsə aid olduğu halda, тень sözü qadın cinsli isimdir. Теплый день—düzgündür, lakin пробежал тень desək və yazsaq səhvə yol vermiş olarıq. Пробежала тень deyilməli və yazılmalıdır. Bu qayda РєРѕРЅСЊ (kişi cinsi), лошадь (qadın cinsi) isimlərinə də aiddir. Dördüncüsü, fel formalarında СЊ müxtəlif hallarda yazılır. Misal üçün: РћРЅ трудится.—Ему надо трудиться.
Yuxarıda qeyd etdiyimiz məsələlərlə əlaqədar olaraq aşağıdakıları bilmək lazımdır:
1. Əgər СЊ səsi saitlə samit səs arasında tələffüz edilirsə (məsələn: şyu, syel, muravyi), bu halda yazıda hər üç səsin birləşməsi xüsusi qayda ilə təsvir olunur: samit hərfdən sonra Рµ, С‘, СЋ, СЏ, Рё-dən əvvəl СЊ və ya СЉ yazılır. Onlar da (yəni СЊ və СЉ) bölüşdürücü işarələr (hərflər) (разделительные) adlanır. СЉ hərfi, Рµ, С‘, СЋ, СЏ-dan əvvəl iki halda yazılır: a) sonu samit səslə bitən pristavkaların (sözönlərin) axırında: подъем, предъюбилейный, объявление, подъезд; b) РґРІСѓС…, трех, четырех saylarından düzəlmiş mürəkkəb sözlərdə: двухъярусный və s.
2. Sozün qalan hissəsində СЊ, Рµ, С‘, СЋ, СЏ və habelə Рё hərflərin-dən əvvəl yazılır. Məsələn: шьёт, обезьяна, РІРѕСЂРѕР±СЊРё, вышьёт. Başqa dillərdən alınma sözlərin əvvəlində və axırında saitdən sonra Рє (СЏ) əvəzinə СЊСЋ yazılır: РіРѕСЂ. РќСЊСЋ-Йорк, Рµ (С‘) əvəzinə isə alınma sozlərin çoxunda СЊo yazılır: батальон, бульон, медальон və s. Ay adlarından düzəlmiş aşağıdakı sifətlərdə СЃРє suffiksindən qabaq da СЊ (РјСЏРіРєРёР№ знак) yazılır: (сентябрьский, РЅРѕСЏР±СЂСЊСЃРєРёР№, декабрьский, РёСЋРЅСЊСЃРєРёР№, июльский, февральский, апрельский, habelə деньской (день—деньской—bütün günü), январский sözü СЊ-sız yazılır.
Felin məsdər forması (инфинитив) əksər hallarda СЊ-la bitir; читать, беречь, течь, рассказать, уважать, рисовать, одеваться və s. Saitlərdən sonra qayıdış fellərində СЊ yazılır: одевать, радуюсь və s. Indiki və sadə gələcək zamanın ikinci şəxsin təki də СЊ-la yazılır: рассказываешь, читаешь, напишешь, принесешь və s. Felin üçüncü şəxsinin təki və cəmi qalın tələffüz olunur və СЊ-sız yazılır.
Məsələn: РђСЂР·Сѓ читает Рё смотрит. Полад умывается. Lakin məsdər formanı felin üçüncü şəxsindən fərqləndirmək lazımdır. Fel məsdər formada что делать? və что сделать? suallarına cavab olur və СЊ-la yazılır.
Müqayisə edək: Расим трудится Рё Расиму надо трудиться. РћРЅ пишет Рё Ему надо писать və s. Fel üçüncü şəxsdə что делает? və что сделает? suallarına cavab verir, özü də СЊ-sız yazılır. Əgər felin əmr forması samit səslə bitərsə bu samitdən sonra СЊ yazılır: РєРёРЅСЊ, киньте (at, tulla, atın, tullayın), Р±СЂРѕСЃСЊ, бросьте və s.
Bənzər xəbərlər...
XƏBƏR LENTİ
Moldova millisi Putinin cavabını verdi
Dərimiz niyə quruyur?
Gürcüstanın baş naziri Azərbaycana gəlib
Temperatur 45 dərəcəyə çatacaq-Alimlərdən ŞOK XƏBƏRDARLIQ
Zebra çəkməyi öyrənək
Ermənilər daha bir məscidimizi tövləyə çevirdi - VİDEO
Qohumluq əlaqələri cəmiyyəti ailəyə çevirir
Balqabaq cemi (foto resept)
Bu gün Azərbaycanın ümummilli lideri Heydər Əliyevin anadan olmasının 93-cü ildönümüdür
Paşinyan: “Müdafiə xəttimiz dağıdıldı və bu fəlakətlə nəticələndi”
Keçmiş sevgilisindən Timatinin ayrılıq xəbərinə reaksiya
Düşmən orduda çaxnaşma
Ata 10 yaşlı oğlunu çarmıxa çəkdi
Toy günü elə bir şey istədi ki...-FOTO
Ordu döyüş vəziyyətində
Uzunömürlü ailələrin sirri
Müsəlman qadınlarla bağlı İNANILMAZ YENİLİK
İnzibati Xətalar Məcəlləsinə dəyişikliklər tətbiq edilir: YENİ XİDMƏT
Qurbanlıq heyvanları onlayn necə alacağıq? - VİDEOREPORTAJ
Antidepressantların uşaqlara faydaları və zərərləri
Badımçanlı rulet (foto resept)
Çinin Apple-i sürətlə inkişaf edir
Şaftalının faydaları
Məşhur aktrisa 98 kq arıqladı-FOTO
Qadın və kişi arasındakı fərq
"Azərbaycan və Ermənistan prezidentlərinin bu ay görüşəcəyinə ümid edirik"
ABŞ-dan şok etiraf
Çobanyastığı maskası
Sədərək" ticarət mərkəzinə gedən yol bağlanır
Arda Turan evləndi – FOTO
Atəş altında olan Qapanlıdan xəbər var
Meditasiyanın insana qazandırdığı keyfiyyətlər
Romantik şamlar
Sel Astaraya ziyan vurub
Özünüzü motivasiya etməyin 10 yolu
Kerri və Lavrov Vyanada Qarabağı müzakirə edəcəklər
İpoteka götürmək üçün maaşınız bu qədər olmalıdır
Ölkəmizlə bağlı proqnoz dəyişdi
Gün var, əsrə bərabər: Ötənləri yada salaq
Bakıdakı qadın həbsxanası sifarişlə işləyəcək
Fransız rejissor islamı qəbul etdi
Gilas souslu ördək (foto resept)
Ər və arvad mübahisə zamanı nələri etməməlidir?
Yaşlarını təxmin edə bilməyəcəksiniz
Kəsmikli, qaymaqlı tort (foto resept)
Əllərə necə qulluq etməli?
Almadan Qu quşunun hazırlanması
Ağıllı soyuducu təqdim edildi
Diqqət! Gmail.com poçtunda virus
Ermənilər terrorçuları Qarabağa gətirirlər
- ŞƏRHLƏR