İslam əxlaqı Dərs-2 ("Valideynin haqqı")
Keçən dərsimizdən məlum oldu ki,İslam dini ictimai bir dindir ki,burada,insanın həm fərdi,həm də ictimai vəzifələri müəyyənləşdirilib.İctimai vəzifələrin bir qismi ictimai əlaqələri,yəni,fərdlərin qarşılıqlı münasibətlərini əhatə edir.
Üzərimizə düşən bu vəzifələri tanımaq üçün ilk olaraq bizi əhatə edən insanların boynumuzda olan haqlarını bilməliyik.
2-ci dərsimizdə valideynin haqqından bəhs edəcəyik.
Bismillahir-rəhmanir-rəhim.
1.İsra surəsinin 23-25-ci ayələrində Allah t.t buyurur:
“Rəbbin yalnız ona ibadət etməyi və valideynlərə yaxşılıq etməyi (onlara yaxşı baxıb,gözəl davranmağı) buyurmuşdur. Əgər onalrın biri və ya hər ikisi sənin yanında (yaşayıb) qocalıb əldən düşərsə, onlara : “Uf ”-belə demə üzünü turşudub acı söz söyləmə. Onlarla xoş danış!
Onların hər ikisinə acıyaraq mərhəmət qanadının altına alıb: “ Pərvərdigara! Onlar məni körpəliyimdən (nəvazişlə) tərbiyə edib bəslədikləri kimi,Sən də onlara rəhm et! ”-de !
Rəbbiniz ürəklərinizdə olanları (qəlblərinizin sirrlərini ) ən yaxşı biləndir. Əgər əməlisaleh olsanız (ata-ananıza bilmədən etdiyiniz pislikdən peşman olub tövbə etsəniz və bundan sonra onlarla yaxşı davransanız bilin ki) Rəbiniz,həqiqətən,tövbəkarları bağışlayandır! ”
2.FİKİR VERİLMƏSİ GƏRƏKƏN CƏHƏT: Allah təala insanlara yalnız ona ibadət etməyi əmr etdikdən dərhal sonra ata-anaya yaxşılıq etməyi tapşırır.
İmam Sadiq (ə) bu ayəni izah edərkən deyir ki,Valideynə yaxşılıq etmək o deməkdir ki,onunla xoş rəftar edəsən və o nəsə istəyərkən o dilə gətirməmiş artıq ona verəsən.
3.ATA-ANANIN ÖVLADI ÜZƏRİNDƏ OLAN HAQQI NƏDİR?Peyğəmbərimiz bu sualın cavabında buyurub:
“Onlar sənin həm Cənnətin,həm də Cəhənnəmindir!”
YƏNİ – İnsanın Cənnətə və ya Cəhənnəmə getməsi valideynlərinə göstərdiyi qayğıdan və onların haqlarını nə dərəcədə yetirməsindən asılıdır.
4.İNSANIN ÜZƏRİNDƏKİ MÜHÜM 3 HAQQ:
1.Ananın haqqı
2.Atanın haqqı
3.Övladlarının haqqı
5.“Uf ”-belə demə üzünü turşudub acı söz söyləmə. Onlarla xoş danış!”-AYƏSİNDƏ NƏ ÜÇÜN UF KƏLMƏSİ İŞLƏDİLİB?
Imam Sadiq (ə) buyurub: “Ən sadə kobudluq forması “uf”-deməkdir.Əgər bundan da sadəsi olsaydı Allah təala onu da qadağan edərdi”
6. BİLMƏYİMİZ GƏRƏKƏN HƏDİS:
“Valideyninin üzünə ağ olanlara Allah t.t belə xitab edər:İstədiyin hər bir işi (yaxşı işi) gör və bil ki , səni bağışlamayacam! ”
7.VALİDEYNİN ÜZÜNƏ AĞ OLMAĞIN NÜMUNƏLƏRİ:
a) Ata-anaya acıqlı və qəzəbli baxmaq valideynin üzünə ağ olmaq deməkdir
b) Valideyni kədərləndirən şəxs onun üzünə ağ olmuşdur.
BİLMƏYİMİZ GƏRƏKƏN HƏDİS:
“Hər kim valideyni ona qarşı haqsızlıq etdiyi üçün ona qəzəblə baxsa,Allah təala onun namazını qəbul etməz”
Allah t.t bizi qiyamətədək valideynimizin üzünə ağ olmaqdan qorusun inşAllah.
Əssəlamu aleykum və rəhmətullahi və bərəkətuh.