Sifət ( Adjective )
Əsas nitq hissələrindən biri olan sifət əşyanın əlamətini və ya keyfiyyətini bildirir və what? , what kind of? (hansı ?, necə ? , nə cür ? ) suallarından birinə cavab verir.
Example: a terrible accident (dəhşətli hadisə ), a good boy (yaxşı oğlan ), a red scraf (qırmızı şərf) , an honest man (vicdanlı adam)
Sifətin morfoloji quruluşu
Morphological Composition of Adjectives
Quruluşuna görə sifətlər sadə, düzəltmə və mürəkkəb olur.
Yalnız bir kökdən ibarət olan sifətə sadə sifət deyilir.
Ex: tall (hündür) , cold (soyuq) , hot (isti)
Suffiks və ya prefikslərin , bəzən hər ikisinin köməyi ilə düzələn sifətlər düzəltmə sifətlərdir.
Ən çox işlənən sifət düzəldən suffikslər bunlardır:
-İsimə artırmaqla hər hansı bir əlaməti və keyfiyyətin dolğunluğunu bildirən – ful suffiksi:
Peace – peaceful (sülhsevər) , fruit – fruitful ( məhsuldar) , pain – painful (ağrılı) ,
Colour – colourful (rəngarəng) , use – useful ( faydalı ) , hope – hopeful (ümidverici)
-İsimdən sifət düzəltməklə hər hansı bir keyfiyyətin olmadığını bildirən -less suffiksi:
Use – useless (faydasız) , hope – hopeless (ümidsiz) , care – careless (laqeyd) , money – moneyless (pulsuz)
-İsimdən sifət düzəltməklə hər hansı bir keyfiyyət bildirən –y suffiksi:
Heart – hearty (səmimi) , fog – foggy (dumanlı ) , cloud – cloudly (buludlu) , mess – messy (qarmaqarışıq)
-İsimdən və feldən sifət düzəltməklə əlamət bildirən , yaxud feldən sifət düzəltməklə hərəkətə meyillilik ifadə edən –able suffiksi:
Comfort – comfortable (rahat) , change – changeable (dəyişkən) , rely – reliable (etibarlı) , fasion – fasionable ( dəbdə olan)
-Sifətdən sifət düzəldən və keyfiyyətin tam olmadığını bildirən -ish suffiksi:
Red – reddish (qırmızımtıl ) , brown – brownish (açıq-qəhvəyi )
-İsimdən sifət düzəldən -al suffiksi:
Form – formal (rəsmi) , finance – financial (maliyyə) , nature – natural (təbii) , centre – central (mərkəzi)
Mürəkkəb sifətlər adətən iki sözdən ibarət olur:
Sky (səma) , blue (mavi) – sky-blue (səma kimi mavi )
Snow (qar) , white ( ağ) – snow- white (ağappaq)
Sifət+isim+ed birləşməsi də mürəkkəb sifətlərə aiddir:
Blue-eyed (mavigözlü) , middle-aged (ortayaşlı) , long-haired ( uzunsaçlı )
Ardı növbəti dərsimizdə…
Exercise:
|
Example: Peter works ______ (slow). |
||||||||||
|
|
Example: slow - ______ |
||||||||||
|
Read text and translate.
Novruz
Novruz is a National Holiday in Azerbaijan. Novruz is one of the oldest holidays in the world. It is a universal holiday. It belongs to many peoples of the world. People celebrate Novruz as the birthday of nature and life. The Azerbaijanis celebrate Novruz on 21 st of March. On this day the Sun crosses the equator and lightens the whole planet. We also call it “Spring Holiday”. There are four pre-holiday Tuesday on the Eve of Novruz. They all have got names. The first Tuesday is Water , the second Tuesday is Fire , the third Tuesday is Breeze and the fourth Tuesday is the Earth. On these Tuesdays we organize celebrations with the closest people. Everybody must talk about good and pleasant things. Mothers cook plov. Children jump over the bonfires. Novruz rituals are very interesting. Parents usually have gifts for their children. They but new clothing and sweets. Azeri people clean and decorate houses , yards. People make khonchas and give them to needy people. There is always pakhlava , shakarbura , gogal , sweets , nuts and a big samani in the middle of khonchas. Candles around khonchas burn and lighten them. There is a show with “Kosa” and “kechal”. They make people laugh with their triks. We congratulate everybody and say “ I wish you a Happy Holiday”.