1750-ci ilin ifunət iylənən Fransası… İyrənc qoxulu insanlar,iyrənc qoxulu küçələr və heç qoxusu olmayan bi uşaq.. Bu kitabı oxudugum vaxt ərzındə özümü evdə ,kıtab əlımde oturmuş halda deyıl də,Qrenuyun oldugu yerlerde hss edırdım.Huqonun Parısın arxa küçələrı haqqındakı təsvırlərındəkı canlılıgı bu kıtabda da yaşaya bıldım.Bütün o qoxuların sözlərdəkı əksını sankı burnumda hıss edırdım…. Men yazıçıların obrazları sevdırə bılm meharətlərını her əsərdə muqayısə edırəm.Bu əsərde de eynısı oldu.Suskind qehremanını dogrusuyla yanlışıyla oxucusuna çatdırmağı bacarıb.Qrenuyu doguldugu günden etibarən hər incə detalına qədər elə ustalıqla yaradıb ki,oxucu əsər boyunca sanki onun cildinə girib bütün o cinayətləri işləyir,bütün o qoxuları iyləyir.
Hələ doguldugu ilk gün anasının qatili olan bu uşaq gələcəkdə də bu ənənəsinə sadiq qalır. Bir çox cinayət törədən Qrenuyun bir məqsedi olur. Bütün dünyaya hökm ede bilecek ətiri hazırlamaq. Neçə min kilometr uzaqlıqdakı iyileri hiss edə bilen bu dahi, 25 bakire qızı öldürerek onların bədəninden bu qoxuları əldə edir. Hər kəs onun edam ediləcəyini gözləyərken bir anda bütün insanlar ona baş əyir.Gözlənilməz sonluqla bitən bu əsər her oxucunu təəcübləndirməyi bacarır… Məncə yazıçı ugura o zaman nail ola bilir ki,yaratdıgı obrazı oxucuya qəbul etdirməyi bacarır.Bilirem bu fikrimə görə məni qınayacaqsınız.Onu müdafie edəcək sebebim yoxdur, lakin mən nə qədər çalışsam da Qrenuya nifret edə bilmədim.Onun əzmi,iradəsi,zəkası,inadka rlıgı ,məqsədə çatmaq isteyi məni heyran qoydu. ” Ìnsanların qoxuları ruhlarındadır” bu cümle əsərın ana fıkrını açıqlayır sankı.. Ínsan qoxusundan məhrum bır ınsanın butun dunyaya hökm ede bıləcək ətırə sahıb olması yəqın kı,möhtəsəm oldugu qeder acınacaqlıdır.Çünki Qrenuy bilmədən öz əlləriylə onu məhv edəcək qoxunu hazırlayırdı..Hamını diz çokdürəcək qədər qüdrətə nail olsa da, bu onun öz qoxusu deyildi….. Kıtab oxuduqdan sonra fərqınə varmadıgımız bır çox şeylər zehnımızın ən qaranlıq yerlərınde ısıqlanacaq,insan təbiətinin en dərin psixoloji qatlarının şahidi olacaq ətrafımızdakı qoxulara daha dıqqətlə fıkır verməyə başlayacaqsınız.Həqıqətən də ınsan təxəyyulunun sərhədlərının sonsuzlugu bu əsərde öz əksını tapmışdır.Bu kitabda siz həm fantastika,həm tarix,həm detektiv,hem de psixoloji kitabların dadını ala biləcəksiniz. Reallıqdan uzaq olmasına baxmayaraq əsərın sehrınə qapılacaq,hadısələrın və təsvırlərın canlılıgı sizi dəhşətə gətırəcək,müdhiş qorxu və həyəcanla özünüzü Qras şəhərındə tapacaqsınız… Adeten fılmı olan əsərlərı oxuduqdan sonra acgöz kımı fılmıne baxmaq ehtıyacı duyuruq.( bu hər kıtabda olmur təbıı kı. Lakın bır çox hallarda gözlədıyımız nətıcənı ala bılmırık.Ancaq bu kıtabın fılmı heç də alışdıgımız kımı xəyal qırıqlılıgı deyıl. Aktyorlar ,şəhərlər,17-ci əsrin dəbdəbəli geyimləri,bir-birini təqib edən həyəcanlı səhnlər, Ben Whishawın möhtəşəm aktoyrluq məharəti, cinayətləri soyuqqanlılıqla işlənməsi filmi ən az kitab qədər ugurlu edir. Yaşadıgı dövrden iki əsr əvvəli anladan Süskindin qələbəsi filmə d sirayet edib. Lakın mən yenə də ilk öncə kıtabı oxumagınızı tövsıyye edərdım. Xoş mutalıələr hər kəsə.
Aygün Ələkbərova