Adolf Hitler 1889-cu ilin 20 aprelində Avstriyanın Almaniya ilə sərhədində yerləşən sərhədində gömrük məmuru olan Alois Hitlerin ailəsində dünyaya göz açmışdır. İlk təhsilini doğulduğu qəsəbədə, orta təhsilini isə Linzdə almışdır. Atası da Hitlerin özü kimi məmur olmağını istəsə də, o, bunun əksinə getmiş və rəsm sahəsindəki qabiliyyətinə görə rəssamlıq məktəbində oxumağa başlamışdır. 13 yaşında atasını,19 yaşında isə anasını itirmişdir. Buna görə də gənc yaşlardan fəhlə kimi işləməyə başlamışdır. Almaniyaya olan sevgisi nəticəsində 1912-ci ildə Münihə köçmüşdür. 1919-cu ildə yaradılan Alman Fəhlə Partiyasına üzv olmuş,daha sonra bu partiyanın fəaliyyətində yaxından iştirak etmişdir. Daha sonra Nasional Sosialist Alman Fəhlə Partiyası adlanan bu partiyanın 1921-ci ildə lideri olmuşdur. 1933-cü ilin yanvarında o zamankı Almaniya prezidenti Paul Hindenburq tərəfindən reyxkansler təyin olunmuş, 1934-cü ilin avqustunda Hinderburqun ölümündən sonra Hitler prezident vəzifəsini də icra etməyə başlamış və Almaniyada öz diktaturasını yaratmışdır. 1939-cu ilin 1 sentyabrında Polşaya hücum etməklə II Dünya müharibəsini rəsmən başladan Hitler məğlub olduğunu anladığı zaman 1945-ci ilin 30 aprelində arvadı Eva Braun ilə öz evində intihar edərək həyatına son vermişdir.
“Mənim mübarizəm” (almanca “Mein Kampf”) Hitlerin yazmış olduğu həm avtobioqrafik səciyyəli, həm də siyasi fikirlərini bəyan etdiyi kitabıdır. Əsər əslində 2 hissədən ibarətdir. 1923-cü ilin noyabrında Bavariyada pivəxanaların birində hökumətə qarşı qiyam təşkil etdiyinə görə həbs olunan Hitler 9 ay həbsxanada qaldığı müddətdə bu kitabın birinci hissəsini dostu vasitəsilə yazmağı bacarır və 1925-ci ildə nəşr etdirir. İkinci hissəni isə Hitler həbsdən çıxdıqdan sonra 1926-cı ildə qələmə almışdır.
Kitabı hardasa 1 ay əvvəl oxuyub qurtarsam da, indiyə kimi bu barədə yazmağı gecikdirmişəm. Çünki əsərin həm dili, həm də özü mənə o qədər çətin gəlmişdi ki, əsər haqqında yazmaq da çətin gəlirdi. Əvvəla onu deyim ki, Hitlerin uşaqlığı,atası və anası və gənclik dövrü barədə verdiyi məlumatlar nə qədər sadədirsə, siyasi fikirlərinin o qədər çətin və düşündürücüdür. Kitabı oxumadan əvvəl də Hitler haqqında məlumatlarım variydi, amma kitabı oxuduqdan sonra onu daha yaxından tanımış oldum, onun haqqında bəzi şeyləri səhv bildiyim anladım. Kitabı oxumağa başlayarkən Hitlerə qarşı münasibətim bir az qərəzliydi. Düzdü,yenə də qərəzli olaraq qalıram, çünki yəhudilərə qarşı törətdiyi soyqırımı və İkinci Dünya müharibəsinin baş verməsinin səbəbkarı kimi onu bağışlaya, ona haq qazandıra bilmirəm. Amma Hitlerin elə fikirləri var ki, onlar mənim də ürəyimcə oldu. Bundan əvvəl kimsə mənə Hitlerin hansısa fikrini bəyənəcəyimi desəydi, yəqin ki, inanmazdım.
Hər şeydən əvvəl bu kitab artıq 35 yaşında ikən Hitlerin bir dahi, bir lider olma yolunda möhkəm addımlarla irəlilədiyini göstərir, bunum nəticəsiydi ki, 10 il sonra da o, Almaniyanın idarəçiliyini əlinə almışdı. Hitlerin hadisələri təhlil qabiliyyəti də insanı heyranedici səviyyədədir. Hitlerin hadisələrlə bağlı fikirlərini, təhlillərini oxuyarkən mən də həmin hadisələri təhlil etdim, həmim hadisələrə başqa bir tərəfdən baxmış oldum (ixtisasımla əlaqədar tarixi hadisələri bildiyim üçün). Buna görə də bu kitabın məndə xüsusi bir yeri həmişə olacaq.
Məncə, insanı ailəsi, yaşadığı mühit və başına gələn hadisələr formalaşdırır. Qarşısına qoyduğu məqsədlər isə onun hərəkətlərinə istiqamət vermiş olur. Hitler üçün də bu dediklərim səciyyəvidir. Bəs Hitlerin uğur qazanmasının səbəbi nə idi? Məncə, qarşısına bir məqsəd qoyması və ona çatmaq üçün böyük əzmkarlıqla çalışması, fikrindən dönməzliyi, ağlı və o dövrdəki insanların istəklərinə cavab verən fikirləri.
Hitler, heç şübhəsiz, lideriydi, səhviylə də düzüylə də. Bəlkə də səhvləri daha çox olan bir lider. Amma insanları öz arxasınca aparmağa qadir olan bir lider.
Hitlerlə bağlı məni ən çox düşündürən məsələrdən biri də, heç şübhəsiz, yəhudilərə bağlı siyasəti idi. Hitlerin yəhudilərlə bağlı da çox maraqlı təhlilləri var. Ondan sonra bu məsələdə bəlkə Hitleri anlamaq olar.
Kitabla bağlı nə desəm elə bil ki, onun əhəmiyyətini, dəyərini ifadə etməyəcək. Məncə, ən gözəl sözlərdən birini Çörçill deyib. İkinci Dünya müharibəsi dövründə Böyük Britaniyanın baş naziri olmuş U.Çörçill xatirələrində yazır ki, əgər Hitlerin “Mein kampf”-“Mənim mübarizəm” əsərini ciddiyə alaraq oxusaydıq, İkinci Dünya müharibəsi baş verməzdi.
Aydan Bayramova