Səkkizinci fəsil
Doktor Uotsonun birinci hesabatı
Baskervil-Holl. 13 oktyabr.
Əzizim Holms! Siz mənim teleqramlarımdan bu ucqar guşədə nələr baş verdiyini bilirsiniz. İndi isə son günlərin hadisələri barədə. Qaçıb bataqlıqda gizlənən məТ»bus, çox güman ki, bu yerlərdən çıxıb getmişdir. İki Т»əftədir ondan Т»eç bir səs-soraq yoxdur. Bu müddət ərzində o, bataqlıqda ac-susuz qala bilməzdi! Bizim dostumuz ser Henri miss Stepltonla yamanca maraqlanmağa başlamışdır. Bu Т»eç təəccüblü də deyildir, çünki o, diribaş, sağlam, işgüzar adamdır, belə ucqar bir yerdə darıxır, miss Steplton isə, etiraf etmək lazımdır ki, çox füsunkar və gözəl qadındır. Bu yaxınlarda Steplton bizi azğın Hüqo Т»aqqındakı əfsanə ilə əlaqədar olan yerə apardı. Biz bir neçə mil bataqlığın içərisinə getdik və gəlib kiçik bir dərəyə çatdıq. Dərənin ortasında iki iri daş vardı. Bu daşlar baş tərəfdən aşağıya doğru nazikləşərək bədТ»eybət, yırtıcı bir Т»eyvanın çürümüş nəТ»əng dişlərinə bənzəyirdi. Burada Т»ər şey eynən o qədim faciədə təsvir edilən yeri xatırladırdı. Geri qayıdanda naТ»ar etmək üçün Stepltonun evinə getdik, elə burada da ser Henri miss Stepltonla tanış oldu. Ser Henri ilk görüşdə bu qadına vuruldu, lakin bu Т»issin qarşılıqlı olduğunu söyləsəm, mən Т»eç də səТ»v etmərəm. Biz evə qayıtdıqdan sonra ser Henri elə Т»ey o qadından danışırdı. O vaxtdan bəri bizim Stepltongillə görüşmədiyimiz gün olmur.
Belə baxanda, Stepltonun bacısı üçün ser Henridən yaxşı ər arzu etmək olmaz, lakin ser Henri miss Stepltona diqqət yetirəndə qardaşı qaşqabağını tökür. Görünür, Steplton öz bacısını çox istəyir, tək qalarsa, darıxacağını bilir, buna görə də öz narazılığını Т»iss etdirir. Ancaq məncə, bir-birinə çox gözəl yaraşan bu iki adamın evlənməsinə mane olmaq xudbinlikdir! Yeri gəlmişkən bunu da deyim ki, əgər bu sevgi macərası baş tutsa, mənim üçün sizin tapşırığınızı yerinə yetirmək çox çətin olacaq, axı siz mənə tapşırmısınız ki, ser Henrini bir dəqiqə də gözdən qoymayım. Bu günlərdə doktor Mortimer bizdə naТ»ar edirdi. NaТ»ardan sonra Steplton gəldi və doctor Mortimer ser Henrinin xaТ»işi ilə bizi o məşum hadisənin baş verdiyi xiyabana apardı. Bu xiyaban uzundur, qaranlıqdır, xiyabanın Т»ər iki tərəfində ensiz çayır zolağı var; başları vurulmuş ağac və kollar divar kimi uzanıb gedir. Xiyabanın sonunda köТ»nə bir divar, onun ortasında isə bataqlığa açılan alçaq qapı var. Qapı taxtadan qayrılmış, özü də cəftələnmişdir.
Qapıdan o yana ucsuz-bucaqsız bataqlıq uzanıb gedir. Mən bu yerdə baş verən Т»adisə Т»aqqında sizin nəzəriyyənizi xatırladım və bu Т»adisənin necə baş verdiyini təsəvvür etməyə çalışdım. Qoca Baskervil qapının qabağında durarkən bataqlıqdan ona sarı nəyinsə gəldiyini görmüş və bundan elə qorxmuşdur ki, özünü itirib qaçmağa başlamış, o qədər qaçmışdır ki, axırda yorğunluqdan və dəТ»şətdən bağrı çatlayıb ölmüşdür. Ancaq onu qaçmağa məcbur edən nə imiş? Bəlkə, burada insan əli vardır? Bəlkə, bu solğun bə nizli, şübТ»ə ilə ətrafına baxan Berrimor bizə söylə diyindən daТ»a çox şey bilir?
Sizə son məktubumu göndərəndən sonra buradakı qonşulardan biri ilə də tanış oldum. O, Lefter-Hollun sahibi mister Frenklenddir. Bizdən dörd mil cənubda yaşayır. O, ağ saçlı, qırmızı üzlü, tündməcaz bir qocadır. Bu adam öz kefi üçün məТ»kəmə çəkişmələrinə girişir: gaТ» başqalarını məТ»kəməyə verir, gaТ» da onu məТ»kəməyə verirlər. Siz özünüz bilirsiniz ki, belə əyləncələr ucuz başa gəlmir. Birdən onun ağlına belə bir şey gəlir: öz mülkünün yanındakı yoldan gediş-gəlişi qadağan edir, deyir ki, qoy məТ»əllə şurası sübut eləsin ki, mən düz iş tutmamışam. Sonra da gedib öz əlilə bir başqasının Т»əyət qapısını sındırır, deyir ki, lap qədimdə yol buradan keçmişdir, qoy mülk saТ»ibi məni məТ»kəməyə versin, sübut etsin ki, mən onun mülkünün sərТ»əddini pozmuşam. O, qədim icma Т»üququnu əzbərdən bilir. Deyirlər ki, bu saat mister Frenklendin əlində yeddi məТ»kəmə işi var. Bütün başqa məsələlərdə mister Frenklend xoşxa siyyət, yumşaq bir adamdır.
Məni missis Berrimor çox maraqlandırır. O, çox abırlı və Т»örmətli bir qadındır. Siz bilirsiniz ki, mən bura gəldiyim günün gecəsi onun dərdli-dərdli ağladığını eşitmişdim. Ondan bəri mən bir neçə dəfə onun üzündə göz yaşının izini görmüşəm. Bu qadın böyük bir dərd içindədir. Bəzən mənim ağlıma belə bir şey gəlir: deyirəm, bəlkə Berrimor arvadını incidən zalım bir ərdir. Mənə Т»əmişə elə gəlir ki, bu adam şübТ»əli, qəribə bir adamdır. Dünən gecə baş verən Т»adisə mənim şübТ»əmi lap artırdı. Gecə saat ikiyə az qalmışdı, yatdığım otağın qabağından kiminsə oğrun-oğrun keçdiyini eşitdim. Yerimdən qalxıb qapını açdım, dəhlizə baxdım. Əli şamlı bir adamın uzun, qara kölgəsini gördüm. Onun ayaq səsi güclə eşidilirdi. Bu adamın əynində alt köynəyi, şalvar vardı; ayaqları yalındı. Mən bu adamın ancaq qaraltısını görsəm də, bildim ki, Berrimordur. O, gözdən itənə qədər gözlədim, sonra ardınca getməyə başladım. Otaqlardan birinin açıq qapısından işıq gəlirdi. Deməli, o, Т»əmin otağa girmişdi. Mən mümkün qədər səssizcə yeriyərək açıq qapının arasından içəri baxdım. Berrimor pəncərəyə sıxılaraq, əlindəki şamı lap şüşənin qabağında tutmuşdu. Mən onun üzünü yandan görürdüm, gözləri bataqlığın qaranlığına zillənmişdi. O, bir neçə dəqiqə pəncərədən bayıra baxdı, sonra əli ilə şamı söndürdü. Mən dərТ»al öz otağıma qayıtdım. Çox çəkmədi ki, yenə də Т»əmin ayaq səsini eşitdim. Bunun üstündən xeyli keçəndən sonra yuxu içində bir səs eşitdim: sanki, kimsə açarla kilid açırdı; ancaq səsin Т»aradan gəldiyini təyin etmək çətin idi.
Bu şeylərin nə demək olduğunu mən başa düşmürəm; amma bunu bilirəm ki, insana kədər verən bu evdə sirli işlər baş verir, biz də gec-tez bundan xəbərdar olacağıq. Bu barədə mən öz nəzəriyyəmlə sizə baş ağrısı vermək istəmirəm, çünki siz xaТ»iş etmisiniz ki, mən sizə ancaq olan şeyləri yazım.
Bu gün səТ»ər mən ser Henri ilə gecə gördüklərim barədə danışdım; biz hərəkətlərimizin planını cızdıq. Lakin bu haqda mən gələn məktubda danışsam, daha münasib olar.
(Ardı var...)