1867-ci il 7 Noyabr dünya ilə bir adı olan fizik və kimyagər Mariya Sklodovskya-Küri doğulmuşdur. Polyak əsilli fransız kimyagəri və fiziki olan bu qadın iki dəfə Nobel mükafatı laureatı (fizika (1903) və kimya (1911)) olmuşdur.
Mariya Kyürinin elmi fəaliyyətində həyat yoldaşı Pyer Kürinin də böyük rolu olmuşdur. Onların 1895-ci ildə baş tutan evliliyi tezliklə dünya əhəmiyyətli nəticələr əldə edən əməkdaşlığın təməlini qoydu. 1896-cı ildə A. Anri Bekkerel təsadüf nəticəsində xarici işıq mənbəyi (Günəş və ya süni işıq) olmadan uran duzlarının şüalanmasını kəşf etdi. Bu, fiziklər üçün əsl sürpriz idi. Sonralar Mariya Bekkerelin bu kəşfini “radioaktivlik” adlandırdı. Fiziklər və kimyaçılar qarşısında əlavə sual meydana çıxdı: görəsən, bu xassə yalnız urana və onun duzlarınamı məxsusdur, yoxsa bu başqa elementlərdə də var? Mariya Küri məhz bu sual ətrafında əri Pyer Küri ilə birlikdə uranda aşkarlanan radioaktivliyin digər elementlərdə mövcud olmasını araşdırmağa qərar verdi və toriumda da radiovtivlik olmasını aşkarladı.
Pyer Kürinin özünü əsasən yeni radiyasiyanın fiziki cəhətdən öyrənilməsinə həsr etdiyi halda, Mariya Küri metal halında saf radium əldə etməyə çalışırdı. O, bu işə ərinin şagirdlərindən biri olan kimyaçı Andre-Lui Debirin köməyi ilə nail oldu. Mariya bu tədqiqatın nəticələrinə əsasən elmlər doktoru adını qazanmışdı və 1903-cü ildə Mariya və Pyer Bekkerel ilə bərabər radioaktivliyin kəşfinə, «radiasiya hadisəsinin tədqiqindəki əvəzedilməz müştərək fəaliyyətlərinə görə» görə fizika üzrə Nobel mükafatına layiq görülmüşlər.
1906-cı ildə Pyer Küri nəqliyyat qəzasında həlak oldu. Lakin Mariya Küri ona təyin olunan pensiyadan imtina edir. Həyat yoldaşının qəfil ölümü Mariya Küriyə ağır zərbə oldu, lakin həmçinin bu hadisə onun karyerasında dönüş nöqtəsi idi: bundan sonra o, bütün enerjisini Pyer Küri ilə başlatdıqları elmi işi təkbaşına tamamlamağa həsr etdi. O, 13 may 1906-cı ildə həyat yoldaşının ölümündən sonra vakant qalan professorluq vəzifəsinə təyin edildi və bununla da Sobon Universitetində dərs deyən ilk qadın professor oldu. Onun sonrakı təcrübələri radiumu metal şəklində almaqdan ibarət olmuşdur. Xanım fizik bu nəticəyə 1910-cu ildə Anri Debirinlə birgə nail olmuşdur.
Mariya və Pyer Küri
O, həmçinin Beynəlxalq Çəki və Ölçü vahidləri Bürosuna radioaktiv maddələrin ilk etalonunu hazırlayıb təqdim edən alim kimi də məşhurdur. Mariya Kürinin digər fundamental nailiyyəti kimya sahəsinə aiddir. O, 1911-ci ildə «kimyanın inkişafındakı əvəzedilməz fəaliyyətinə: radium və polonium elementlərinin kəşf edilməsi, saf halda radiumun ayrılması və bu möhtəşəm elementin təbiətinin öyrənilməsinə görə» kimya üzrə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür. Bununla da o, Nobel mükafatını iki dəfə alan ilk şəxs kimi elm tarixinə düşmüşdür.
4 iyul 1934 -cü ildə Mariya Küri radioaktiv şüalanmanın yaratdığı qan xərçəngindən dünyasını dəyişdi.
Bənzər xəbərlər...
XƏBƏR LENTİ
Yaşlarına rəğmən cavan nənələr
Bakıda çörək daşınmasında qadağa olacaq?
Koronavirus soyuducuda 1 ay yaşayır, onu məhv etməyin yeganə çarəsi
Nişan üzükləri
Azərbaycan insan kapitalı indeksinə görə MDB ölkələri arasında üçüncü yeri tutdu
Borderline müalicəsi (Ruhdakı cənnət və cəhənnəm)-1
TQDK-dan xəbərdarlıq: 1 gün qaldı
"WhatsApp" bombanı partlatdı
Dünyanın ən qorxulu bazarı
"Facebook" serverlərinin müdafiəsini gücləndirir
Şeyma Subaşı Acun haqqında İLK DƏFƏ danışdı
Heyva şirniyyatı (foto resept)
Yunan salatı (foto resept)
HAVA necə olacaq? 18 MAY
Silahlı Qüvvələrin Hospitalında uğurlu əməliyyat
Rusiyada selfi çubuqlarına QADAДћA
Facebook insan həyatını qurtardı
Mikayıl Cabbarovdan "Son zəng"lə bağlı YENİ ƏMR
Doğum evinə götürüləcək ən əhəmiyyətli şeylər
"Qarabağ"ın daha bir potensial rəqibi müəyyənləşdi
Nə istədiyini bilirsənmi?
Gələn həftə “WhatsApp”da pul köçürmək mümkün olacaq
Qanunsuz tikililərlə bağlı müvafiq qərar qəbul olunacaq
Döyüş təyyarələrimiz səmaya qaldırıldı.
İlon Maksın var-dövləti 1 gündə 8 milyard artdı
"Çokoprens" qurabiyyə (foto resept)
Heydər Əliyev Fondunun vitse-prezidenti Leyla Əliyeva Azərbaycanın xalq rəssamı Tahir Salahovun sərgisinin açılışında iştirak edib
Su içmək üçün 7 səbəb
Hollivudun ən güclü ulduz cütlükləri - FOTO
Cool olmaq əslində nə deməkdir?
Onlar lobbiçiliyə pulu sel kimi ayırır
Reyhanlı badımcan dolması (foto resept)
Mayli Sayrusdan QALMQALAlı paylaşım
1 həftəyə 5 kiloqram arıqladan qarışım
2017-nin dəbi olacaq rənglər
Mütəxəssislər: Bu oyuncaqlar uşaqlar üçün ZİYANLIDIR
Azərbaycanda daha 2 televiziya açılır
Dövrümüzün "onurğa sütunu" problemi
Azərbaycan elminə ağır itki üz verdi
Ermənistan məhsullarını alardınızmı?
Sosial şəbəkələrdə təhlükəyə çevrilən tendensiyalar - Gündəmi kim dəyişir?
Azərbaycanlı ssenarist Amerikada İLKƏ imza atacaq
Koray Avcı yeni İMİCDƏ-FOTO
Sabahın HAVAsı
Fahriye Evcen qalmaqallı FOTOsu haqqında
Sılanın döyülməsi yalan çıxdı-FOTO
Gülməli şəkillər
Zander (foto resept)
Avropa Liqası: hansı oyun hansı kanalda?
Günün qoroskopu: Büdcənizə nəzarət edin!