Bu gün də sizə yazıçı-publisist, biologiya üzrə fəlsəfə doktoru Nübar xanım Həkimovanın araşdırması nəticəsində əldə edilmiş mənbəyə əsasən kökün çoxumuza məlum olmayan kimyəvi və müalicəvi xüsusiyyətlərini təqdim edəcəyəm. Ümid edirəm ki, faydalanacaqsınız.
Dünya florasında kök cinsinin 60-a qədər növü yayılmışdır. Kök cinsinə daxil olan növlərin əksəriyyəti birillik, ikiillik kökümeyvəli ot bitkiləri sayılır. Dünyada kökün 50-dən artıq sortu becərilir. Əkilən kök ikiillik, ətli kokumsovu olan ot bitkisidir. Qida və ədviyyat kimi ən qiymətlisi qırmızı, narıncı-qırmızı, bəzən sarı, bənövşəyi, ağımtıl-yaşıl, tünd bənövşəyi rəngdə olan kök sortlarıdır. Kökümsovunun tərkibində 88,8% su, 1,1% azotlu birləşmələr, 0,2% piyli yağ, 9,2% sulu karbohidratlar, meyvəsinin tərkibindən 28,50 mq% K, 19,20% Ca, 3,60 mq% Mg, 0,07 mq% Fe makroelementləri və 19,70 mq% Mn, 8,63 mq% Cu, 27,90 mq% Zn, 0,56 mq% Cr, 14,56 mq% Al, 64,04% Ba, 0,20 mq% Se, 1,04% mq Ni, 7,60 mq% Sr, 0,48 mq% Pb, 67,20 mq% B, 0,09 mq% J, 3,90 mq% Br mikroelementləri vardır. Bundan əlavə, meyvələrdə vitamin qruplarından 25 mq% A, B„ B2, B6, D, H, E, K və PP, piy və efir yağı, flavonoid birləşmələri,
fizioloji fəal maddələrdən – sterol, lesitin və s. fermentlər tapılmışdır. Kökümsovu adi və bişirilmiş halda istifadə edilir. Bunu xırda-xırda doğrayıb ədviyyat kimi bir çox xörəklərin və qida məhsullarının tərkibinə qatqı kimi əlavə edirlər. Kökdən alınan karotin, şirə və cövhərlər bir çox xəstəliyin sağalmasına müsbət təsir gostərir. Bunlardan qanazlığında və hipertoniya xəstəliyində və eləcə də südü az olan
qadınlar istifadə edə bilərlər. Kökün sellüloz hissəsindən isə orqanizmdə əmələ gələn xolesterinin kənar edilməsində istifadə
olunur, qırmızı rəngli kökdən alınan karotinoid piy, kərə və marqarin məhsullarının rənglənməsində tətbiq olunur.
Toxumun tərkibində 13% yağ, 1,6% efir yağı vardır. Çiçəklərinin tərkibindən antosian və flavonoid maddələri, yaşıl hissəsindən isə karotin və s. alınır. Kökün toxumlarından hazırlanan daukarin preparatından qıcolmada və qan damarlarının genişlənməsində istifadə
olunur. Tərkibində zəngin vitaminlərin olması ondan avitaminozda, qanazlığında, ürək-damar xəstəliklərində, eləcə də qaraciyər, böyrək xəstəliyində, görmə pozğunluqlarında, qəbizlikdə və s. istifadəyə imkan verir. Xalq təbabətində yerkökünün meyvələrindən alınmış şirəni bal ilə qarışdırıb (1:1 nisbətində) soyuqdəymədə, mədə-bağırsaq pozğunluqlarında istifadə edilir. Bundan əlavə, onun şirəsindən ağızda baş verən iltihabın aradan qaldırılmasında istifadə olunur. Toxumlarından hazırlanan cövhərlərdən böyrək və sidik
kisəsindən daş və qumun kənar olunmasında istifadəsi, duz mübadiləsi pozulduqda isə daxilə qəbul edilməsi məsləhət görülür.
Yerkökü qanazlığı, ürək-damar, böyrək xəstəliklərinə yaxşı təsir göstərir, bədəndə olan zərərli mikrobları məhv edir. O, bəlğəm, göyöskürəyin müalicəsində effektlidir. Bununla yanaşı, yerkökü sidik yollarının təmizlənməsinə və böyrəyin fəaliyyətinə də kömək edir, mədəni möhkəmlədir, həzmi yaxşılaşdırır. Yerkökü mürəbbəsi əhvali-ruhiyyəni yüksəldir, tərəfləri fizioloji cəhətdən aktivləşdirir. Bədəndə baş verən süstlüyün qarşısını alır, bədəni gümrahlaşdırır, müqavimətini artırır. O, həmçinin qaraciyərin fəaliyyətini tənzimləyir, bağırsaqları yumşaq saxlayır, ifrazı asanlaşdırır. Dişdibi ətlərinin müalicəsinə yaxşı təsir göstərir, ağız qurumasının qarşısını alır, tüpürcək vəzisini tənzimləyir, iştahsızlığı aradan qaldırır, gözün görmə qabiliyyətini artırır.
Yerkökü şirəsi qəbul edən adamın sifəti duru olur. Hamilə qadınlara yerkökü şirəsi qəbul etmək məsləhətdir. Kökdən hazırlanmış maskalardan kosmetikada geniş istifadə olunur. Qırmızı rəngli kök meyvəsinin tərkibində çoxlu karotin olduğuna görə, onu nazik hissələrə bölür və irinli yaraların, yanıqların üzərinə qoyub müalicə edirlər.
XƏBƏR LENTİ
Kəs və yapışdır-20
Kraliça təntənəli nahar verdi, ailəni saraya topladı - FOTO
Bu günün hava proqnozu
Xoşa gəlməz ağız qoxusunun qarşısını necə almalı?
Sabahın hava proqnozu
Göbələkli içliklə doldurulmuş qabaq(foto-resept)
Robot stomatoloq ilk əməliyyatını etdi
Facebook-un 114 yaşlı nənəsi öldü
Günün qoroskopu: Uğurlu gündür!
Bahalı geyimlərin zərərləri nədir?
Bağırsağınız SAAT KİMİ işləyəcək - SADƏ VASİTƏ
Peyğəmbər Əfəndimizin (s.ə.s.) möcüzələri
Daima gənc qalmağın 3 yolu
Sezar salatı (foto-resept)
Qanunsuz tikililərin sənədləşməsinə başlanılır
Hindlilərin xoşbəxtlik məsləhətləri
Əriştə şorbası və toyuq ətindən langet
Ailə bağlarınızı gücləndirmək üçün 3 fəaliyyət
Karantinin yeni mənfi nəticələri açıqlanıb
"Qarabağ" "Xəzər Lənkəran"a, "İnter" "Neftçi"yə qarşı
2017-ci ilin ən çox gözlənilən filmləri
Üzü Qara ev
1980-ci ilin Olimpiya Oyunlarının məşəli hərracda satıldı
Sabahdan hava dəyişir
Sizin stiliniz hansıdır?
BÜRCLƏR bizə nə vəd edir?- 11 fevral
Çağatay bu dəfə zibil daşıyan olacaq
İçimizi yeyən səhər yeməyi
Zəlzələni 5 ay əvvəl proqnozlaşdıran türk alimdən - Qorxunc açıqlamalar
Qızıl bahalaşdı
Məşhur aktyor iflic oldu
Pirojki 8 növdə (foto resept)
Moskvada məktəblərə davamiyyət sərbəst rejimə keçdi
Kişilər nəyi xoşlamır
Azərbaycanda bu siniflərdə tədris erkən bərpa olunacaq? - RƏSMİ AÇIQLAMA
Uşaqlara ən çox bu adlar qoyuldu
Kişiləri daha çox hansı qadınlar cəlb edir?
"Qeybət etməkdən necə xilas ola bilərəm?"
Etirazçılar Paşinyan və ailəsinin yaşadığı malikanələrə hücum etdi
Məşhur cütlüyün ayrılıq səbəbi bəlli oldu- Xəyanət
Günün qoroskopu:Bədxərclik etməyin!
İdmançımız Dünya çempionatının medalçısı oldu
Ruslardan "Kara sevda"ya etiraz
Günün tövsiyəsi: film, mahnı, kitab
Daha bir məşhur "Diriliş Ertuğrul"da - FOTO
Cəbhədə son durum
Eyfel qülləsi güllə keçirməyəcək
Rusiyalı qadın həbsxanaya piroqun içərisində 11 telefon keçirmək istədi
Beyin qanaması keçirən Şeroun Stoundan ETİRAF
Çanta muzeyi-Tassen Museum
- ŞƏRHLƏR