Bu məqalədə sizin diqqətinizi rus dilini öyrənməyinizlə əlaqədar olaraq, bəzi mühüm məsələlərə cəlb etmək istəyirəm.
Birincisi, bəzən СЊ və СЉ hərflərini düzgün işlətmir və həmin hərflərin olduğu sözləri düzgün tələffüz etmirlər.
Məsələn: шью yerinə шиу (bəzən də шииу), съел əvəzinə sel və ya, siyРµl, syРµl işlədirlər və s.
Ikincisi, sözlərin hansında СЊ və hansında СЉ yazmaqda çətinlik çəkirlər.
Misal üçün, подъезд sözünü подезд, подииезд kimi yazırlar.
Üçüncüsü, sonu СЊ, ilə bitən isimlərin bir qismi kişi cinsinə, digərləri isə qadın cinsinə aid olduğu üçün həmin isimlərin cümlədəki başqa sözlərlə uzlaşmasında səhvə yol verirlər.
Məsələn, день kişi cinsə aid olduğu halda, тень sözü qadın cinsli isimdir. Теплый день—düzgündür, lakin пробежал тень desək və yazsaq səhvə yol vermiş olarıq. Пробежала тень deyilməli və yazılmalıdır. Bu qayda РєРѕРЅСЊ (kişi cinsi), лошадь (qadın cinsi) isimlərinə də aiddir. Dördüncüsü, fel formalarında СЊ müxtəlif hallarda yazılır. Misal üçün: РћРЅ трудится.—Ему надо трудиться.
Yuxarıda qeyd etdiyimiz məsələlərlə əlaqədar olaraq aşağıdakıları bilmək lazımdır:
1. Əgər СЊ səsi saitlə samit səs arasında tələffüz edilirsə (məsələn: şyu, syel, muravyi), bu halda yazıda hər üç səsin birləşməsi xüsusi qayda ilə təsvir olunur: samit hərfdən sonra Рµ, С‘, СЋ, СЏ, Рё-dən əvvəl СЊ və ya СЉ yazılır. Onlar da (yəni СЊ və СЉ) bölüşdürücü işarələr (hərflər) (разделительные) adlanır. СЉ hərfi, Рµ, С‘, СЋ, СЏ-dan əvvəl iki halda yazılır: a) sonu samit səslə bitən pristavkaların (sözönlərin) axırında: подъем, предъюбилейный, объявление, подъезд; b) РґРІСѓС…, трех, четырех saylarından düzəlmiş mürəkkəb sözlərdə: двухъярусный və s.
2. Sozün qalan hissəsində СЊ, Рµ, С‘, СЋ, СЏ və habelə Рё hərflərin-dən əvvəl yazılır. Məsələn: шьёт, обезьяна, РІРѕСЂРѕР±СЊРё, вышьёт. Başqa dillərdən alınma sözlərin əvvəlində və axırında saitdən sonra Рє (СЏ) əvəzinə СЊСЋ yazılır: РіРѕСЂ. РќСЊСЋ-Йорк, Рµ (С‘) əvəzinə isə alınma sozlərin çoxunda СЊo yazılır: батальон, бульон, медальон və s. Ay adlarından düzəlmiş aşağıdakı sifətlərdə СЃРє suffiksindən qabaq da СЊ (РјСЏРіРєРёР№ знак) yazılır: (сентябрьский, РЅРѕСЏР±СЂСЊСЃРєРёР№, декабрьский, РёСЋРЅСЊСЃРєРёР№, июльский, февральский, апрельский, habelə деньской (день—деньской—bütün günü), январский sözü СЊ-sız yazılır.
Felin məsdər forması (инфинитив) əksər hallarda СЊ-la bitir; читать, беречь, течь, рассказать, уважать, рисовать, одеваться və s. Saitlərdən sonra qayıdış fellərində СЊ yazılır: одевать, радуюсь və s. Indiki və sadə gələcək zamanın ikinci şəxsin təki də СЊ-la yazılır: рассказываешь, читаешь, напишешь, принесешь və s. Felin üçüncü şəxsinin təki və cəmi qalın tələffüz olunur və СЊ-sız yazılır.
Məsələn: РђСЂР·Сѓ читает Рё смотрит. Полад умывается. Lakin məsdər formanı felin üçüncü şəxsindən fərqləndirmək lazımdır. Fel məsdər formada что делать? və что сделать? suallarına cavab olur və СЊ-la yazılır.
Müqayisə edək: Расим трудится Рё Расиму надо трудиться. РћРЅ пишет Рё Ему надо писать və s. Fel üçüncü şəxsdə что делает? və что сделает? suallarına cavab verir, özü də СЊ-sız yazılır. Əgər felin əmr forması samit səslə bitərsə bu samitdən sonra СЊ yazılır: РєРёРЅСЊ, киньте (at, tulla, atın, tullayın), Р±СЂРѕСЃСЊ, бросьте və s.
Bənzər xəbərlər...
XƏBƏR LENTİ
1 iyun-Uşaqların beynəlxalq müdafiəsi günü
Yadplanetlilərin mövcudluğu təsdiqləndi – FAKTLAR/Video
Uşaqların Beynəlxalq Müdafiəsi Günü
Bu aydan hemofiliyalı xəstələrə ilkin tibbi yardım onların yaşadıqları ərazilərdə göstəriləcək
Bakının məşhur məktəbi niyə sökülür?
İmtahanların vaxtı bilindi
Daha iki aktyor karonavirusa görə karantinə alındı-FOTO
Sabiq müdafiə naziri: "4 növ yadplanetli gəlmişdi, güllələdik"
Azərbaycanda koronavirusa yoluxanların əsas yaş qrupları açıqlandı - RƏSMİ
Düşüncənin riyazi dili - Münasibət
Azərbaycanda çörək ucuzlaşacaq? - Təkrar emal...
Sadə salat (foto resept)
MHP: Erməni diasporu "soyqırım" idialarından siyasi podium kimi istifadə edir
82 yaşlı ulduz estetik əməliyyatlardan imtina etdi-FOTO
Qurban Qurbanovdan qələbə şərhi
Nüsrətdən şokolad şousu - VİDEO
HAVA necə olacaq? 28-yanvar
Azərbaycanda daha 27 nəfər koronavirusdan öldü: 685 yeni yoluxma
Dərinizi oxuyun
Saçlarınız qırılır?
“Medcezir”in ulduzu çalışdığı teatrdan qovuldu-SƏBƏB
Bakıda saxta pul çap edənlər tutuldu
Tarixin ən cazibədar qadını açıqlandı
Ürək üçün 5 faydalı qida
Yun köynəklərlə necə tərz yaratmalı?
Şok hesabat: məktəblilərin 40 faizi savadsızdır
4-cü İslam Həmrəylik Oyunları ilə bağlı möhtəşəm şou
Sərt karantinlə bağlı daha bir açıqlama: 5 gün...
Məşhurlar Aslı Enveri təbrik edirlər-FOTO
Bakıda bukinislər niyə azalıb?
Tibetin cavanlaşdıran 5 idman hərəkəti
İş axtaranların nəzərinə!
Metropoliten gücləndirilmiş rejimə keçdi
Prezident Vidadi Muradovu “Azərxalça” ASC-nin İdarə Heyətinin sədri vəzifəsindən azad etdi - SƏRƏNCAM
İngiltərənin məşhur tarixi abidəsində türk izləri – FOTO
WhatsApp-da yeni yasaq
Bayden rəsmən ABŞ prezidentliyinə namizəd kimi təsdiqləndi
Dünyanın ən bahalı 10 brendi müəyyənləşdi
Bel ağrılarını necə azaltmalı?
Saçların qabarmasının qarşısını necə almaq olar?
Qəribə geyim və aksesuarlar
Vəsiqəlik şəklimizi niyə sevmirik?
Dırnaqları tez uzadan maska
26 kq arıqlayan müğənnini kimsə bəyənmədi-FOTO
Pulun iyinə komadan oyandı
Ving Çun
Tərəvəzli plov (foto resept)
Milli xörəklərin kolorisi məlum oldu
Arıqlamaq üçün alma sirkəsi içdi, öldü...
Britni Spirs uşaqların alimentini artırmalı oldu-FOTO
- ŞƏRHLƏR