Sayların orfoqrafiyası
1. Miqdar sayları həm hərflərlə, həm də rəqəmlərlə yazılır. Məs: on beş-15, səksən yeddi - 87 və s.
2. Tərkibi sayların tərəfləri ayrı yazılır. Məs: on üç, iyirmi iki, əlli dörd və s.
3. Şəkilçilər miqdar saylarını son sözünə artırılır. Məs: on ikini dördə böl, on səkkizə iki artır, onu beşə vur və s.
4. Saylar müasir Azərbaycan dilində iki cür- həm ərəb rəqəmləri, həm də rum rəqəmləri ilə yazılır.
5. Ərəb rəqəmləri daha çox miqdar sayını bildirir. Sıra sayı kimi işləndikdə ondan sonra –cı4 şəkilçisi işlənir.
Bu cür yazılışda –ıncı4 şəkilçisinin –ın hissəsi nəzərə alınmır. Məsələn: 6-cı, 5-ci və s.
Ərəb rəqəmləri aşağıdakı hallarda sıra sayı kimi işlənə bilir.
Rəqəm yazılır, nöqtə qoyulur.Sıra ilə gələn sözlərin baş hərfi böyüklə yazılır.
Məsələn:
1. Mən
2. Sən
3. O və s.
Rəqəmlər yazılır, tire (-) çəkilir, sıralanan söz xüsusi isim deyilsə kiçik hərflə yazılır. Məsələn:
1-mən
2- sən
3-o və s.
Rəqəmlər mötərizədə yazılır, sıralanan söz xüsusi isim deyilsə kiçik hərflə yazılır.
Məsələn:
1) mən
2) sən
3) o və s.
Tərkibi sayların bir hissəsi rəqəmlə, bir hissəsi sözlə yazıla bilər. Məsələn: 100 min, 5 milyon və s.
6. Rum rəqəmləri sıra saylarını bildirir. Onlardan sonra heç bir şəkilçi işlənməz. Rum rəqəmləri bunlardır.
I- 1
V – 5
X - 10
L – 50
C - 100
D – 500
M – 1000
Bu rəqəmləri müxtəlif şəkildə birləşdirməklə hər cür kəmiyyəti ifadə etmək olur.
Kiçik rəqəm böyük rəqəmdən sonra işləndikdə toplanır:
VI - 6 , VII- 7 , VIII – 8 , XV – 15 , XVI – 16 , XVII – 17, XVIII – 18, LX – 60, LXX – 70, LXXX – 80, CX – 110, CXX -120, CXXX - 130, CL – 150, CLX – 160, CLXX – 170, CLXXX – 180, DC – 600, DCCC – 800, MD – 1500, MDCCC – 1800
Misallardan da göründüyü kimi bir rəqəm 3 dəfədən artıq istifadə edilə bilməz.
Kiçik rəqəm böyükdən əvvəl işləndikdə böyükdən çıxılır.
IV – 4 (5-1=4)
IX – 9 (10-1=9)
XL – 40 (50-10)
XC – 90 ( 100-10=90)
CD – 400 ( 500-100= 400)
CM – 900 ( 1000-100=900) və s.
Böyük sayların bu üsulla yazılışı o qədər də istifadə olunmur. Əsasən kiçik sayları bildirmək üçün rum rəqəmlərinə müraciət olunur.
Tapşırıq.
Aşağıdakı sayları rum rəqəmləri ilə ifadə edin.
39-cu
45-ci
83-cü
158-ci
1214-cü
884-cü
1111-ci
Bənzər xəbərlər...
XƏBƏR LENTİ
Psixologiyada jestlər və pozalar
“Hercai”də Gözlənilməz Ayrılıq
Azərbaycanda yüzlərlə tibb işçisi koronavirusa yoluxub, dördü ölüb - RƏSMİ
Dünya gözəli Bakıda seçildi
Əhvalınız yaxşı deyilsə...
Android planşetləri üçün WhatsApp olacaq
Xaricdən gələn həkimlər daha savadlıdırlar?
Öd kisəsindəki daşdan xilas olmaq üçün...
Ermənistan hökuməti Qarabağın "müstəqilliyi" layihəsinə rəy verdi
Salatların bəzədilməsi
İlham Əliyev: “Dəyən ziyan hesablanacaq, ermənilər bu dağıntılara görə cavab verəcəklər” - VİDEO
Devid Bekhem ilk dəfə filmə çəkildi
Hava dəyişikliyi insan psixologiyasına təsir edir
Yuxuda niyə danışırıq?
CƏMİYYƏT Azərbaycanda vətəndaşlıq almaq neçəyədir? – QANUNİ TƏLƏBLƏR
Şokoladlı tort (foto resept)
Xoşbəxtliyin açarı axtarılır
Bakıda təmiz su fırıldağı: qapı-qapı gəzən təhlükə
Papa Bakıya gəlir - polis hazırlığa başladı
Hava haqqında
Mançini "Qalatasaray"a yeni futbolçu gətirir
Vatsapdan YENİLİK
8 Mart hansı ölkədə necə qeyd edilir?
Buqələmun yoxsa insan?!
Kişilər niyə aldadır? (1)
Avropada köklük əlilliyə bərabər tutula bilər
Qızmar istilər qayıdır
Ürək sağlamlığı üçün məşqlər
40 saat davam edən doğuş
Ece Usludan gözlənilməz etiraf
Sürətli saç uzatma
Souslu tavakababı (foto resept)
Özcan Dənizdən yeni serial müjdəsi
HAVA necə olacaq?- 14 MART
Sözümüzü "yuxarılara" necə çatdıraq?
Milyarder üçün superyaxta hazırlandı-FOTO
Düz danışmağı sevmirəm
Kişiləri Yatmaq Şəkilindən Tanıyın
WhatsApp-dan daha bir yenilik
Azərbaycanda zəlzələnin gözlənildiyi bölgələr açıqlandı - SİYAHI
Yağış, sulu qar və külək
Cəbhədə son durum
Acun Muratla Aslının barışmasından danışdı-FOTO
Saçını boyadı üzü şişdi-FOTO
Qonşumuzu fəlakət gözləyir
Bakını toz-duman bürüdü – FOTO
Gül dərənə İnanılmaz Cəza
Limondan istifadənin 9 üsulu
Necati Şaşmazın BOŞANMA xəbəri yayıldı
Alişan 25 minlik uşaq arabası aldı-FOTO
- ŞƏRHLƏR