Latın Amerikası ədəbiyyatı dediyimiz zaman ağlımıza gələn ilk adlardan biri Markezdir. O həmçinin magik realizm cərəyanının da ustadlarından sayılır. Markez əsərlərində həqiqət ilə xəyalı öz sehirli qələmi ilə elə ustalıqla qarışdırıb oxucuya təqdim edir ki, oxucu həqiqət ilə xəyalın sərhədini müəyyənləşdirməkdə çətinlik çəkir. Əslində Markezin əsərlərini diqqətlə oxuyarsaq həqiqətdən uzaq heç bir şey olmadığını görərik. Yəni, bu bir az da oxucunun məharətinə bağlıdır. Yazıçının ustalığı da bundadır: Sehirli bir dünya yaradaraq həqiqətləri bu dünyanın bir parçası kimi oxucuya təqdim edir və ən əsası qəbul etdirməyi bacarır.
Bundan əvvəl yazıçının bir neçə kitabını oxumuşdum. Amma "Yarpaq Fırtınası" Markezin ilk nəşr olunan kitabıdır. 1955-ci ildə nəşr olunan bu uzun hekayədə hadisələr yazarın digər kitablarından tanıdığımız xəyali Makondo qəsəbəsində cərəyan edir. Yazıçı Makondodan ilk dəfə bu kitabında bəhs edir. Markezin "Yarpaq Fırtınası"nı digər əsərlərinə, xüsusilə də "Yüz İlin Tənhalığı"na hazırlıq məqsədi ilə yazdığı, bir növ bünövrə rolu oynadığı da iddia edilir.
İlk olaraq əsərin adının - "Yarpaq Fırtınası"nın bir metafor olduğunu qeyd etmək istəyirəm. Əsərdə tez-tez bir banan şirkətinin savurub gətirdiyi çör-çöpdən bəhs edilir. Bu banan şirkətinin adına "Yüz İlin Tənhalığı"da da tez-tez rast gəlirik. Banan şirkətinin yaratmış olduğu yarpaq fırtınası Makondoya çürümüş banan qoxusu, çör-çöplə yanaşı vətəndaş müharibəsi, onun səbəb olduğu miqrantlar, narahatlıq və bir çox başqa şeylər də gətirmişdi
Bir az araşdırdığımız zaman əsərdə haqqında danışılan bu hadisələrin tarixi həqiqətlərə söykəndiyini öyrənmiş oluruq. Latın Amerikası ədəbiyyatın digər simalarından biri İzabel Allende Markez haqqında boş yerə "Bizə tariximizi geri verdi" deməyib. Markezin kitablarında bəhs etdiyi banan kompaniyası tarixdə həqiqətən də mövcud olmuş və Latın Amerikası ölkələrinin sosial və iqtisadi həyatında böyük təsirə sahib, həyata keçirdiyi ağır iş rejimi, fəaliyyət göstərdiyi ölkələrdəki siyasi rejimə müdaxiləsi ucbatından "banan respublikası" terminiylə xatırlanan United Fruit Company'dən başqası deyil. "La Violencia" adlandırılan vətəndaş müharibəsi dönəminin başlamasına səbəb kimi də banan şirkətinin işçiləri ilə ordu qüvvələri arasında yaşanmış qarşıdurma göstərilir.
Latın Amerikası ölkələrinin müstəqilliyini müdafiə edən bir çox yazıçı kimi Markez də əsərlərində bu hadisələrə yer vermişdir.
Romanın məzmunundan bir az uzaqlaşdım, amma əsəri daha yaxşı anlamaq üçün bu siyasi və tarixi hadisələrdən də xəbərdar olmalıyıq. "Yarpaq Fırtınası"nda yazıçı qəribə bir həkimin ölümünü və keçirilməməli olan dəfn mərasimini üç şəxsin dilindən danışır. Gah bu günə gah keçmişə gedib-qayıdan həmin obrazlar bir hadisəni üç fərqli pəncərədən, üç fərqli baxış açısı ilə oxucuya göstərir. Həkimə verdiyi sözü yerinə yetirməyə çalışan keçmiş polkovnik, atasının istəyinə görə dəfn mərasimində iştirak edən qızı İzabel və onun balaca oğlu - Markez sürətli keçidlər vasitəsilə fərqli bir texnikadan istifadə edərək bu üç şəxsin dilindən yarım saatlıq bir hadisənin içində uzun bir keçmişi oxucuya çatdırır. Bəs Markez bu qəribə hekayə ilə oxucusuna nə demək istəyir?! Əlbəttə hər kəs fərqli nəticə çıxara bilər. Mənə görə bütün əsərlərinə hopmuş olan əbədi tənhalıq hissini burada da görməmək mümkün deyil. Yenə özümüzə bu sualı veririk; görəsən kim daha tənhadır? Bir ömür boyu hərəkətlərini heç kimin anlamadığı qəribə həkim, yoxsa ona verdiyi sözü yerinə yetirmək üçün cəmiyyətin qınağına qarşı durmağa hazır olan yaşlı polkovnik? Bəlkə də illər öncə qatarla yola saldığı həyat yoldaşını bir daha görməyən İzabel... Markez hər dəfə beynimdə cavabsız suallar qoymağı bacarır.
Nəticə etibarilə əgər Markez oxumaq istəyirsinizsə bu kitabla başlayın və yazılma ardıcıllığı ilə Makondodan bəhs edən digər kitabları da oxuyun. Beləcə daha faydalı bir mütaliə sürəci keçirmiş olarsınız. Asan oxunmasa da Markez oxumağın zövqü əvəzolunma
Müəllif : Aybəniz
XƏBƏR LENTİ
Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin məzarı Azərbaycana gətiriləcək?
Demet Akalın keçmiş əri ilə barışdı-FOTO
Kosmosdan gələn əcaib məxluq peyda oldu
Beyin şişini müalicə edəcək dərman hazırlandı
Bakıda evlərin QİYMƏTİ DƏYİŞDİ
Ledi Qaqa evindən Konsert verəcək
BÜRCLƏR bizə nə vəd edir? -13 MAY
Qeyri-adi ayaqqabılar
Bijuteriyalar 2
İlham Əliyev Azərbaycan xalqına müraciət edir - CANLI YAYIM
Günün ulduz falı
Mənim toxuduqlarım
Oğlu Vətən Müharibəsində iştirak etmiş qadın: “Xoşbəxt anayam, oğlum qardaşımın intiqamını aldı” - VİDEO
Bir ildir Yaşarsızıq, unutmadıq
Adam qüsl alıb qurtarandan sonra yadına düşsə ki...
Bakıda inanılmaz dükan: Nə alsan, 1 manata...
Saatınız irəli çəkildi? - BUNLARA ƏMƏL EDİN
Sağlam pəhriz
Bakının Qızlar Universitetində oğlan?
Aşbaz 5 milyon avroya təyyarə alır
Düşmən Göygölü atəşə tutur - RƏSMİ
Kayli Cenner və Travis Skot barışıb
Hind kinosunda "inqilab" başlanır-FOTO
Nusret klipə çəkildi - VİDEO
Bu günün hava proqnozu
Qubada 20 Yanvar şəhidlərini andılar
İctimai nəqliyyatda yeni gedişhaqqı sisteminin tətbiqi vaxtı açıqlanıb
20 yaşlı qızı 10 yaşlı oğlana ərə verdilər - FOTO
Qızıl maska sayəsində dəriniz işıldasın!
Xəstəxanaya müraciət etmiş şəxsin qulağından görün nə çıxdı
“Beşiktaş” Sərgən Yalçına vaxt verdi
Toxumaq dərsi-8
Koronavirusdan sonra dünyada bir ilk - FOTO
BÜRCLƏR bizə nə vəd edir?-5 Avqust
Nazirlik xəbərdarlıq edir: Endirimli mallar alarkən diqqətli olun!
Kirayə ev axtaranlar, bunlara DİQQƏT EDİN
Acı souslu makaron (foto-resept)
WhatsApp işlədirsiniz? Çox diqqətli olun
Ebru Gündeşin son FOTOsu diqqət çəkdi
Şuşada Yeni il həyəcanı: Əsgərlərimiz Şam ağacı bəzədilər - FOTO
Uşaqlara masajı necə edirlər?
Hamiləlikdə kürək ağrılarını yüngülləşdirməyin 7 yolu
Bu gündən 17 marşrutun hərəkət sxemi dəyişdirilib
B12 vitamininin "səyahəti"
Ermənistan Azərbaycana başqa yol qoymur
Saçlarınızın parlaq və sağlam qalması üçün...
Bergüzar Korel və Halit Ergençə 3,5 milyonluq təklif
Peris Hiltonun 65 min dollarlıq çantası-FOTO
Azərbaycanda koronaviruslu xəstə əhaliyə çağırış etdi - VİDEO
Çox yağda qızartma
- ŞƏRHLƏR