Şamaxıda zəlzələ 131 vaxtı I Axsitanın arvadı və uşaqları həlak olduğundan Şirvanşahın özü təqribən 1197/7-ildə öldükdə varisi qalmadığı üçün taxta onun qardaşı I Şahənşah ibn III Mənuçöhr çıxdı. Bu Şirvanşahın hakimiyyəti dövründə onun adından zərb edilmiş sikkələrdən başqa bir abidə qalmamışdır. Şamaxı rayonundakı Altıağac kəndindən iki dəfinə tapılmışdır: bir hissəsı Ermitajda saxlanılan132 birinci dəfinə XII-XIII əsrlərə aid 346 sikkədən və 8 bilərzikdən, yarıdan çox hissəsi Bakıda Azərbaycan 311 tarixi muzeyində saxlanılan133 ikinci dəfinə isə 100 sikkədən ibarətdir. Bu iki dəfinədə Şirvanşah Şahənşahın adından zərb edilmiş azacıq gümüş qarışığı olan mis sikkələr də aşkar olunmuşdur.Üz tərəfində dini rəmz və xəlifə ən-Nasir-lidin - Allahın adı, habelə Qurandan parçalar (9,33 və 61,9-cu surələr), əks tərəfində ısə “Məhəmməd rəsulillah, əlməlik əl-müəzzəm, Şahənşah, ibn Mənuçöhr Şirvanşah” sözləri həkk olunmuşdur.134 Sikkələrin kəsildiyi tarix xəlifə ən-Nasirin hakimiyyət dövrü ilə h.575-622 (1180-1225) illə müəyyənləşdirilir. Ermitajda 7675-ci nömrəsi ilə saxlanılan sikkələrin birinin üz tərəfində “Əl-məlik əl-müəzzəm Şahənşah ibn Mənuçöhr Şirvanşah” sözləri vardır. Sikkənin qırıqlarında “beş yüz doxsan yeddi” tarixi oxunur (h.597/1201-ci il). Əks tərəfındə isə müsəlman dini rəmzi və xəlifə ən-Nasirin adı həkk olunmuşdur.135 Şahənşah, ehtimal ki, 4 il -1196-17-ci ülə (şərti olaraq, I Axsitanın öldüyü il) Şahənşahın qardaşı oğlu II Əfridınun oğlu III Fəribürzün hakimiyyətə keçdiyi 1200/1-ci il arasında hakimiyyət sürmüşdür.
Şirvanşah Şahənşah III Mənuçöhrün oğlu və I Axsitanın qardaşı idi. Ehtimal ki, Axsitanı ölümündən sonra Şirvanşah taxtında I Axsitanın digər qardaşı I Fərruxzad ibn III Mənuçöhrün nəsli möhkəmlənənə qədər hakimiyyət uğrunda daxili çəkişmələr getmişdir.136 I Axsitanın bilavasitə varisi Şahənşah idi. Belə ki, Y. A. Paxamov I Axsitan və Şahənşahın sikkələrinin kimyəvi təhlili əsasında Şahənşahın hakimiyyətə başlaması ilə I Axsitanın hökmranlığının sonunun vaxt etibarilə yaxın olduğu qənaətinə gəlmişdir.137 Şahənşahın sikkələrində yalnız xəlifə ən-Nasirin adı vardır. "Məlik əl-müəzzəm" ləqəbi və Şirvanşah titulu Şirvanşahın XII əsrin sonu, XIII əsrin əvvəllərində müstəqil olduğunu göstərir. Şahənşahın hökmranlığı uzun sürməmiş və özündən sonra sikkələrdən başqa heç bir abidəsi qalmamışdır. O, 1 Axsitanın Şirvanşah taxtına göz tikən, ehtimal ki, artıq ahıl yaşlarında olan qardaşlarının taxtda bir-birini tez-tez əvəz etdikləri hərc-mərclik dövründə yaşamışdır.13S I Axsitanın ölümündən keçən qısa müddət - təqribən 8 il ərzində Şahənşah, Fəribürz və Fərruxzad hökmranlıq etmiş, bundan sonra hakımiyyət atadan oğula keçməyə başlamışdır. Ehtimal ki , D. Kuymcan kimi, Z. M. Bünyadov da ölkənin feodal pərakəndəliyi şəraitində qısa müddət ərzində - 1196/7-ci ildən 1204-cü ilədək Şirvanın ayrı-ayrı şəhər və vilayətlərində - Şamaxıda, Dərbənddə, yaxud Bakıda, Şəki və Qəbələdə 139 Axsitanın qardaşları Şahənşah, Fərrüxzad qardaşı oğlu II Fəribürzün eyni vaxtda hakimiyyət sürə bilməsinə dair mülahizələrində haqlıdır.
XƏBƏR LENTİ
Xristian müəlliminə namaz qılmağı öyrətdi - VİDEO
Azərbaycanda korrupsiyaya qarşı mübarizə davamlı xarakter alıb
Azərbaycanda magistrant və doktorantlara hərbi xidmətdən möhlət verilməsi məsələsi müzakirə ediləcək
Tütünçəkmədən imtina üzrə xüsusi kabinetlər yaradıla bilər
Azərbaycanda koronavirusa yoluxmanın ən çox olduğu ərazilər - SİYAHI
Azərbaycan "Formula 1"ə 150 milyon ödəməyəcək
Koronavirus kişilərdə sonsuzluq yaradır?
Ancelina Coli bu dəfə yeni münasibəti ilə gündəmdədir-FOTO
Məşhur aparıcının yeni sevgilisi məlum oldu-FOTO
Hava haqqında
Zaqatalamızın sərvətləri
Körpələr musiqini necə anlayır?
''Balaca çoban''
Münasibətinizin qeyri-sağlam olduğu göstərən hallar
İvana Sert hicabda-FOTO
100 yaşını həbsxanada keçirəsi oldu - FOTO
2019-un trend aksesuarları
Noyabr ayının qalibləri!
Məmurlara iPhone-dan istifadə qadağan edildi
BÜRCLƏR bizə nə vəd edir? - 10 MART
Azərbaycan-Türkiyə sənədləri imzalanıb - YENİLƏNİB
Adriana Limanın yeni sevgilisinin kimliyi məlum oldu-FOTO
Bananlı keks (foto-resept)
Nikah ləğv edilərkən uşaqların hüquq və mənafeləri necə qorunmalıdır?
Qadınların nə istədiyi bilindi
Kişilərin ağladığı anlar
Tək ayaqlı güllə əsgər
"Kaş ki..." deyən Qadın.Netlilər
Dünyanın ən qəribə adətləri
Saakaşvili saxlanıldı
Murad Aslıya Surpriz etdi
Günün qoroskopu: hərəkət yoxdursa, nəticə də yoxdur
Badamlı şirniyyat (foto-resept)
"Barselona"nın ulduzu karyerasına son qoyur
Məşhur aktyor hər kəsi TƏƏCCÜBLƏNDİRDİ-FOTO
Koronavirusa yoluxan rus müğənni komaya düşdü
Azərbaycana 19 sm hündürlüyündə qar yağdı
İsmə aid biliklərin yoxlanılması
Qaşların və kirpiklərin rənglənməsi uzadılması(1)
Şuşa şəhərinin baş planının hazırlanmasına start verilib - RƏSMİ
"Birinci ledi" lərin geyim stilli
Yuxuda çevrilmə hallarının səbəbi
Sobada pendirli badımcan (foto-resept)
"Ordumuz çox itki verdi"
Birinin sizdən xoşu gəldiyini göstərən 4 işarə
Azərbaycan müsəlman ölkələrinin əksəriyyətindən daha qabaqcıl və demokratikdir
Geyim kombinasiyaları
Yaxın Şərqin ən uğurlu 10 qadın biznesmenini - “Forbes” açıqladı
Milyarderlərin sayı rekord həddə çatıb
2019-cu ilin ilk TRENDİ
- ŞƏRHLƏR