Dünyada hər il milyonlarla insan turizm, biznes, müalicə, məskunlaşma və digər səbəblərdən xarici ölkələrə səyahət edir. Azərbaycanda bu və başqa səbəblərdən ölkəyə gələnlərin və ölkədən gedənlərin sayı ildən ilə artmaqdadır. Xarici ölkəyə səfər edənlər içərisində yetkinlik yaşına çatmayan şəxslər – uşaqlar da əhəmiyyətli yer tutur. Səfərlərinizin yalnız xoş məramlı olması arzusu ilə, Sizi 18 yaşına çatmamış Azərbaycan Respublikası vətəndaşlarının ölkədən getmək qaydaları ilə tanış edirik.
İlk növbədə bilməliyik ki, hərəkət azadlığı hər bir vətəndaşın konstitusion hüququdur. Vətəndaş heç bir halda ölkəyə gəlmək və ölkədən getmək hüququndan məhrum edilə bilməz. Bu hüquq yalnız qanunla göstərilən hallarda müvəqqəti məhdudlaşdırıla və ya dayandırıla bilər.
Yetkinlik yaşına çatmayan şəxslərin təhlükəsizliyi və müdafiəsi məqsədi ilə, qanunla 18 yaşına çatmamış vətəndaşın ölkədən getməsi üçün hər iki valideynin və ya qanuni nümayəndəsinin notarius tərəfindən və ya qanunvericiliklə nəzərdə tutulmuş qaydada təsdiq edilmiş razılığı tələb olunur. Mətndə 18 yaşına çatmamış vətəndaşı “uşaq” sözü ilə ifadə edəcəyik.
Uşaq hər iki valideyni ilə (yaxud qanuni nümayəndəsi ilə) səyahət edirsə, valideynin birinin (yaxud qanuni nümayəndənin) ümümvətəndaş (xidməti, diplomatik) pasportuna həmin uşaq yazılmalı və fotoşəkli yapışdırılıb möhürlənməlidir.
Uşaq bir valideyni ilə səyahət edirsə, həmin valideynin pasportuna uşaq yazılmalı və fotoşəkli yapışdırılıb möhürlənməli, həmçinin digər valideynin notarius tərəfindən təsdiq edilmiş razılığı alınmalıdır.
Valideynlərdən birinin razılığı olmadıqda, (münaqişəli boşanma, valideynin yerinin müəyyən edilə bilməməsi və s. hallarda) yetkinlik yaşına çatmamış vətəndaşın ölkədən getməsi məsələsi məhkəmənin qərarı əsasında həll edilir. Əgər valideyn vəfat etmişdirsə, ölüm haqqında sənədi, itkin düşmüşdürsə, itkin düşmüş elan edilməsi haqqında məhkəmənin qərarını götürmək lazımdır.
Uşaqlar, bir qayda olaraq, ölkədən yalnız valideynlərindən birinin və ya qanuni nümayəndəsinin müşayiəti ilə gedə bilərlər. Müstəsna hallarda təhsil almaq, beynəlxalq tədbirlərdə iştirak etmək, müalicə olunmaq və ya daimi yaşamaq üçün 18 yaşına çatmamış uşağa valideynlərinin razılığı, müvafiq təşkilatın vəsatəti əsasında pasport verilə bilər.
Lakin qanunda pasport alma yaşının aşağı həddinin müəyyən olunmaması (Daxili İşlər Nazirliyinin müvafiq daxili təlimati olub-olmaması barədə məlumatlı deyilik) müəyyən suallar doğurur. Məsələn, 2 yaşı tamam olmuş uşağa pasport verilə bilərmi? Verilmədiyi halda, 2 yaşı tamam olmuş uşaqlar valideynin müşayiəti olmadan doğum şəhadətnaməsi və razılıq əsasında ölkəni tərk edə bilərmi? Müxtəlif ölkələrin təcrübəsində məsələyə yanaşma fərqlidir. Rusiya və Ukraynada bir qayda olaraq, təcrübədə 7 yaşına çatmış uşağa pasport verilir, daha az yaşlılarda isə doğum haqqında şəhadətnamə, yaxud müvəqqəti səfər sənədi istifadə olunur. ABŞ təcrübəsində isə xarici səfər üçün yeni doğulmuş uşağa belə pasport almaq məcburidir.
Ölkəmizdə biometrik pasportlar tətbiq olunmağa başladıqdan sonra boşluqların aradan qalxacağına ümid edirik. Hazırda isə qanunu rəhbər tutaraq, gələcəkdə xoşagəlməz sürprizlərdən yayınmaq üçün, hər iki valideynin pasportunda yetkinlik yaşına çatmayan uşaqların yazılmasını və mümkün olan ən erkən yaşda uşaqlara pasport alınmasını tövsiyə edirik.
Uşağın pasportu olduğu təqdirdə, istər valideynin müşayiəti ilə olan, istərsə də, valideyni tərəfindən müşayiət olunmadığı səfər zamanı pasportu özü ilə götürməlidir.
Uşaq valideynin müşayiəti ilə getmədiyi halda, (qohumu, qrup rəhbəri və s. şəxslərlə gedirsə) valideynlərin hər ikisi tərəfindən (birlikdə və ya ayrılıqda) müşayiət edən şəxsin adına notariusda təsdiq etdirilmiş razılıq/etibarnamə verilməli və ümumvətəndaş pasportu götürülməlidir.
Uşağı müşayiət edən şəxs yoxdursa, pasportdan əlavə, uşağın müvafiq aviakompaniyanın personalının nəzarəti altında daşınmasına dair onun valideynləri (yaxud qanuni nümayəndəsi) tərəfindən doldurulmuş, hər iki valideyn tərəfindən imzalanmış və notarial qaydada təsdiq olunmuş ərizə təqdim olunmalıdır. Bu halda uşağın daşınması qaydaları daşıyan aviakompaniya tərəfindən müəyyən olunur. Belə qayda əksərən 2 yaşdan yuxarı və 14 yaşdan aşağı (məsələn, THY-da 7-11 yaş) uşaqlara şamil olunur. Uşaqlar valideyn/qanuni nümayəndə tərəfindən hava limanına gətirməli, təyinat nöqtəsində səlahiyyətli şəxs tərəfindən qarşılanmalı, bir qayda olaraq, sərnişin bileti ilə yanaşı aviakampaniyadan əvvəlcədən razılıq alınmalıdır.
Uşaq daimi yaşayış üçün ölkədən getdiyi halda, onun valideynlərinin hər birinin və ya qanuni nümayəndəsinin yazılı şəkildə ifadə edilmiş və notarius tərəfindən təsdiq edilmiş razılığı olmalıdır.
Uşaq əcnəbi/vətəndaşlığı olmayan şəxs tərəfindən övladlığa götürülmüşdürsə, səfər zamanı digər sənədlərlə yanaşı, onun övladlığa götürülməsi haqqında məhkəmənin qanuni qüvvəyə minmiş qətnaməsi və övladlığa götürmə haqqında şəhadətnamə təqdim edilməlidir.
Nəzərə alınmalıdır ki, ölkədən getməyin və ölkəyə gəlməyin qanunla müəyyənləşdirilmiş qaydaları pozulduqda təqsirli şəxslər Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyində nəzərdə tutulmuş qaydada inzibati və cinayət məsuliyyəti daşıyırlar.
Qeyd 1: Qeyd olunan məsələlər “Ölkədən getmək, ölkəyə gəlmək və pasportlar haqqında” Azərbaycan Respublikasının 813 saylı 14.06.1994-cü il tarixli qanunu, “Ölkədən getmək, ölkəyə gəlmək və pasportlar haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiqi haqqında” Əsasnamənin və “Azərbaycan Respublikası vətəndaşının şəxsiyyət vəsiqəsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiqi haqqında” Əsasnamənin təsdiq edilməsi barədə AR Milli Məclisinin 928 saylı 29.11.1994-cü il tarixli qərarı ilə tənzimlənir.
Qeyd 2: Xəbərdə istifadə olunan şəkillər http://www.ehow.co.uk, http://www.examiner.com və http://www.jaunted.com mənbələrinə məxsusdur.
XƏBƏR LENTİ
Alimlər insanın mədəaltı vəzini donuza yerləşdirəcəklər
Bu şəkillərə iki dəfə baxmalı olacaqsınız
Eyfel qülləsi bağlandı-SƏBƏB
Azərbaycanda COVID-a yoluxub ölənlərin faiz nisbəti bilindi - RƏSMİ
Azərbaycanda bayram namazının vaxtı açıqlandı
Sabahdan Bakıda 18 metrlik avtobuslar xəttə buraxılacaq
Qırmızı yoncanın faydaları
Məşhur Bloger Həbs Olundu-SƏBƏB/FOTO
Dünyada ən varlı 5 qadın
Stiv Cobsun ölümqabağı məktubu
Bakıda bu gün əyani formada dərslərə davamiyyət 85-90 faiz təşkil edib
Pis yuxu şəxsi həyatı məhv edir
Çörəkli salat (foto resept)
Azərbaycanlı deputatlar ermənilərə görə ayağa qalxdılar
Prezident: “Dünyada Türkiyə və Azərbaycan qədər bir-birinə yaxın iki ölkə tapmaq çətindir”
HAVA necə olacaq? 15-yanvar
Bakıda çin malları brend adı ilə satılır:12 manatlıq geyim 68 manata
WhatsApp-dan daha bir yenilik
Malıbəyli və Quşçular kəndlərinin işğalından 23 il ötür
Torpaq uğrunda ölən varsa, Vətəndir!
İş adamlarının həbsinə başlanıldı
Avtobuslarda gediş kartından istifadə uğursuz alınıb?
Təhsil nazirindən təbrik
Dəridəki ləkələri yox edən maska
Qadın qəlbini fəth etməyin 18 yolu
Madonna yeni İMİCDƏ-FOTO
Sabah daha bir asteroid Yerə yaxınlaşır
Azərbaycan ordusu yaşayış məntəqələrini və mülki infrastrukturları atəşə tutmur - RƏSMİ
Asqırmağı yozmaq düzgündürmü?
Əhvalı yüksəldən məşğuliyyət
Təhsil Nazirliyi: 1000-ə yaxın tələbə bir ali məktəbdən digərinə köçürülüb
Azərbaycanda Yüksək Texnologiyalar Parkının inşa ediləcəyi yer müəyyənləşib
Sevgi dediyin təmənnasızlıqdır
Südlü brokoli şorbası
Özcan Dənizdən yeni serial müjdəsi
Muncuqlardan düzəltdiyim əl işlərim
Anomal hava daha bir ölkəni cənginə aldı
Tarzan Nataşa Korolevaya xəyanət etdiyini açıqlayıb
Bakının küçələrindən biri dəyişir - XƏRİTƏ
Şahzadə Harri və Meqan Markl toylarının 1 ilini qeyd etdi-FOTO
Üçrəngli bayrağımız Azərbaycan səmasında - VİDEO
COVID-19 peyvəndinin sınaqları dayandırıldı - Naməlum xəstəlik ortaya çıxdı
Real olmadığına inanmayacaqsınız
Hörüklü saç modelləri
"Ananas" salatı (foto-resept)
Karantin bu tarixdə yenidən yumşaldılacaq - RƏSMİ
“Kurtlar vadisi”nin aktyoru boşanır
Yapon alimlər saç yetişdirməyin daha mükəmməl üsulunu öyrəniblər
Xanımların nəzərinə: dişlərinizə diqqət edin
Gündəlik saç yığımları
- ŞƏRHLƏR