"Reallığı korlanmış süzgəcdən dəyərləndirmək- onu koqnitiv şəkildə korlamaq deməkdir", - deyə koqnitiv rəftar terapiyasının banisi Aron Bek bunu təsdiq edirdi. O belə hesab edirdi ki, məhz bu cür, yəni hadisələri və münasibətləri korlanmış şəkildə qəbul etmək neqativ fikirlər və hislər yaradır. Gəlin bu təhlükəli süzgəclərə dair bir neçə misal çəkək:
Ümumiləşdirmə: Müəyyən bir hadisədən qlobal şəkildə ümumi nəticə çıxarılır. Məsələn, mən imtahandan keçə bilmədimsə, deməli, o biri imtahanlardan da kəsiləcəyəm.
Ağ-qara düşüncə: Durum və davranışlar zərurətlərin birindən yarandığı kimi gözdən keçirilir və qiymətləndirilir: yaxşılıq və pislik, həmişə və ya heç vaxt, hamısı və ya heç birisi.
Təsadüfi nəticələr: Neqativ qərar yeganə əlçatan element əsasında əldə edilir. Məsələn, filankəs söz verdiyi halda mənə zəng vurmadı. Deməli, etibarsızın biridir, ya da mənim onun yanında bir dəyərim yoxdur.
Mənfiliyi artırmaq və müsbətliyi azaltmaq: Qənaətə gələn zaman yalnız pis şey qəbul edilir, pozitivlik isə aradan qaldırılır, ya da tamamilə rədd edilir. Məsələn, məzuniyyətim burnumdan gəldi (halbuki həftə ərzində yaxşı şeylər və ya heç olmasa neytral anlar az olmamışdır).
Şəxləndirmək: Bİzdən asılı olmayan baş verən hadisə və ya başqalarının davranışına görə məsuliyyət hissi keçirmək. Məsələn, qızım universitetə qəbul ola bilmədi. Bütün günahlar məndədir. Mən gərək ona daha çox vaxt ayırardım və möhkəm olardım.
Seçmə yolu ilə nəticə çıxarma: Diqqəti hadisənin yalnız mənfi tərəfinə pərçimləmək. Məsələn, müsahibə zamanı mən bircə dənə olsun suala cavab verə bilmədim, deməli, mən özümü natamam göstərdim və məni işə götürməyəcəklər.
Farid Abdullah
XƏBƏR LENTİ
Ermənistan ordusu Qazaxı atəşə tutdu
Yahoo! Vizify-i alır
Günün ulduz falı
İlon Mask belaruslara kömək təklif etdi: “Nə edə bilərik?”
Qaynanalar üçün ən gözəl toy donları
Fransızların 42%-i Məhəmməd peyğəmbərin karikaturalarına qarşıdır
Yararlı məsləhətlər (4)
İyulda hava necə olacaq?
Günün qoroskopu: adi günlərlə müqayisədə görüləsi işlər daha çoxdur
Qara pişik uğursuzdurmu?
Azərbaycanda son 10 ilin ən isti oktyabrı yaşanır
Özünüzü isti havadan qoruyun
Culiya Roberts 45 kq oldu-FOTO
Uşağı olmayanlar VERGİ verəcək
Kaktuslar və kompüter şüalanması(1)
Qarpız tort (foto-resept)
Özcan Dəniz ata oldu - FOTO
Rahat ayaqqabılar
Rassel Krou 6 milyona ev aldı-FOTO
ADA Beynəlxalq Münasibətlər üzrə Universitetlər Assosiasiyasının üzvü seçildi
Ana olmağa hazırlaşanlar, oxusanız məsləhətdir!
Koronavirus körpələrə də yoluxdu
Qırmızı lobya salatı (foto resept)
Acun Şeymaya aldığı villanı 13 milyona satır - FOTO
Sayı durmadan artan "smaylik"lər
Metro istifadəçilərinə şad xəbər
Qeyri adi qaşları olan it – VİDEO
Evlənənlərin də sayı artdı, boşananların da
Neslihan FOTOsu ilə təccübləndirdi
Pakistanın baş naziri ABŞ-ı pilotsuz təyyarələrin iştirakı ilə hücumu dayandırmağa çağırıb
Niyə hirslənərik və hirsimizi necə idarə edə bilərik?
100 yaşlı nənə rekord qırdı
Bu günün tarixi (14.10.2014)
Uşaqlara verilən bu dərmanlar ziyandır!
Leyla Əliyeva Nəsiminin büstünün açılışdında
Yol polisi xəbərdarlıq etdi
Selena Qomez yeni filmə çəkilir
Uşağa nece xeyr demək olar
Dünyada 479 milyon qadın oxuma-yazma bilmir
Günün ulduz falı
Zövqə uyğun ayaqqabılar
Pensiya alanlara xoş xəbər
Ana olmaq üçün ən təhlükəli varlı ölkə
Ermənistan müharibə zamanı Bakıda enən sərnişin təyyarələrini hədəfə götürməyə cəhd edib - VİDEO
Hava necə olacaq?
Yeri təhlükə gözləyir-Foto
Fotoqraf Rene Maltetedən mükəmməl zamanlama ilə fotolar
Hakerlər Mərkəzi Bankın saytını dağıtdı
Üzünüzün formasına görə uyğun qaş forması necə olmalıdır?
"Aşk-ı Memnu"nun aktyoru öldü