Həyatda görülən işlərin mənalı və daha faydalı olması üçün görülmüş müəyyən işə qiymət verərkən onun qüsurlarını görüb lazımi qaydaya salmaq həmişə yararlı olur. Ancaq bunu ifadə edərkən elə etmək lazımdır ki, bu, ətrafındakıları incitməsin. Onlara zərər verməsin. Bunun üçün ifadərin həmişə müsbət niyyətli olması vacibdir. Çünki düzgün tənqid səhvləri düzəltməyə yönəlmiş olur. Cəmiyyətdə, ailədə mənfi tənqidə meyl edənlər hər işdə bir çatışmazlıq axtarır. Halbuki, hər işdə zərrə qədər də olsa xeyir tapa bilərik. Mənfi tənqidə meyl edən insanlar üçün tənqid bir vərdişə çevrilib. Zərərli tənqid edən insanlar şəxsi mənafelərini güdürlər. Və bu tənqidlər hissi xarakter daşıyır.
Qısqanclıq və paxıllıq hissi də tənqidə yol açır. Amma bu tənqid çərçivəsindən təhqir müstəvisinə keçir ki, bu da heç kim tərəfindən bəyənilmir və xoş deyil.
Bu cür edilmiş tənqid həm tənqid edən, həm də tənqid olunana zərər vurur, nüfuzdan salır. Ən doğrusu hər bir məsələyə tənqidi yanaşmazdan əvvəl şəxsi münasibətlər rəqabət nəfsini nəzərə almamaq, hər bir fikirdə real və səmimi olmaq lazımdır. Belə münasibətlə yanaşsaq, zərərli tənqidin qarşısını ala bilərik və əminəm ki düzgün tənqiddən heç kim inciməz.
Zərərli tənqidin ictimaiyyətə və cəmiyyətimizin inkişafına çox mənfi təsirləri var. Hətta xəstəliyə çevrilə bilir. Qarşılıqlı diskussiya və düzgün formada aparılan müzakirə cəmiyyətin inkişafına yol açır, təkan verir. Bəzən tənqid edənlərin fikrinə qulaq asanda mənə elə gəlir ki, xüsusi insanlar var ki onlar qəsdən tənqid edərkən qarşısında duran tərəfin əzab çəkməsindən zövq alır. Bu isə heç xoşagələn hal deyil. Bu tənqid mütləq bir tərəfə xeyir gətirsə də digər tərəfə zərər verir.
Mənfi tənqiddə empatiya çatışmazlığı olur. Tənqid edərkən qarşıdakının əhvalı və halı nəzərə alınmır ki, bu da heç etik hesab olunmur. Lazımınca empatiya qura bilən insanlar ümumiyyətlə mənfi tənqid etmirlər.
Mən kimi tənqid edərdim?
1. Allahını yalniz çətin gündə xatırlayanları;
2. Bir an belə haqq yolundan dönənləri;
3. Həyatda düzgün yolda olmayanları;
4. Tənbəl insanları;
5. İşində səhlənkar olanları;
6. İşinə laqeyd münasibəti olanları;
7. Millətini, vətənini sevməyənləri;
8. Dostluğa sadiq olmayanları;
9. Ailəsinə, ata-anasına qiymət qoymayanları və s.
Tənqidi necə edərdim?
1. Niyyətim məlum olsun, yaxşılığa doğru yönəlsin;
2. Həmsöhbətimin mənə qarşı çıxmamasına çalışardım;
3. Tənqidi qışqıraraq və sərt deyil, sakit, yumşaq formada edərdim;
4. Tənqidin nəticə verməsi üçün fikrimi əsaslandırardım;
5. Qarşımdakı insanı utandıracaq bir hərəkət və ifadə işlətməzdim;
6. Yersiz tənqid etməzdim ki, sözüm qiymətdən düşməsin;
7. Tənqidimin münaqişə yaratmasına imkan verməzdim;
8. Tənqidi dedi-qoruya çevirməzdim...
Həyata baxış aşağıda qeyd olunan kimi olsa nə qəlb qırılmaz, nə də mənfi davranış olmaz.
Gözəl görən gözəl düşünər, gözəl düşünən bu dünyadan və həyatdan zövq alar....
Əzizlərim, bəs siz xoşunuza gəlməyən bir məsələni necə tənqid edirsiniz?
XƏBƏR LENTİ
Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin məzarı Azərbaycana gətiriləcək?
Demet Akalın keçmiş əri ilə barışdı-FOTO
Kosmosdan gələn əcaib məxluq peyda oldu
Beyin şişini müalicə edəcək dərman hazırlandı
Bakıda evlərin QİYMƏTİ DƏYİŞDİ
Ledi Qaqa evindən Konsert verəcək
BÜRCLƏR bizə nə vəd edir? -13 MAY
Qeyri-adi ayaqqabılar
Bijuteriyalar 2
İlham Əliyev Azərbaycan xalqına müraciət edir - CANLI YAYIM
Günün ulduz falı
Mənim toxuduqlarım
Oğlu Vətən Müharibəsində iştirak etmiş qadın: “Xoşbəxt anayam, oğlum qardaşımın intiqamını aldı” - VİDEO
Bir ildir Yaşarsızıq, unutmadıq
Adam qüsl alıb qurtarandan sonra yadına düşsə ki...
Bakıda inanılmaz dükan: Nə alsan, 1 manata...
Saatınız irəli çəkildi? - BUNLARA ƏMƏL EDİN
Sağlam pəhriz
Bakının Qızlar Universitetində oğlan?
Aşbaz 5 milyon avroya təyyarə alır
Düşmən Göygölü atəşə tutur - RƏSMİ
Kayli Cenner və Travis Skot barışıb
Hind kinosunda "inqilab" başlanır-FOTO
Nusret klipə çəkildi - VİDEO
Bu günün hava proqnozu
Qubada 20 Yanvar şəhidlərini andılar
İctimai nəqliyyatda yeni gedişhaqqı sisteminin tətbiqi vaxtı açıqlanıb
20 yaşlı qızı 10 yaşlı oğlana ərə verdilər - FOTO
Qızıl maska sayəsində dəriniz işıldasın!
Xəstəxanaya müraciət etmiş şəxsin qulağından görün nə çıxdı
“Beşiktaş” Sərgən Yalçına vaxt verdi
Toxumaq dərsi-8
Koronavirusdan sonra dünyada bir ilk - FOTO
BÜRCLƏR bizə nə vəd edir?-5 Avqust
Nazirlik xəbərdarlıq edir: Endirimli mallar alarkən diqqətli olun!
Kirayə ev axtaranlar, bunlara DİQQƏT EDİN
Acı souslu makaron (foto-resept)
WhatsApp işlədirsiniz? Çox diqqətli olun
Ebru Gündeşin son FOTOsu diqqət çəkdi
Şuşada Yeni il həyəcanı: Əsgərlərimiz Şam ağacı bəzədilər - FOTO
Uşaqlara masajı necə edirlər?
Hamiləlikdə kürək ağrılarını yüngülləşdirməyin 7 yolu
Bu gündən 17 marşrutun hərəkət sxemi dəyişdirilib
B12 vitamininin "səyahəti"
Ermənistan Azərbaycana başqa yol qoymur
Saçlarınızın parlaq və sağlam qalması üçün...
Bergüzar Korel və Halit Ergençə 3,5 milyonluq təklif
Peris Hiltonun 65 min dollarlıq çantası-FOTO
Azərbaycanda koronaviruslu xəstə əhaliyə çağırış etdi - VİDEO
Çox yağda qızartma
- ŞƏRHLƏR