Cəmiyyət qadınsız çürüdüyü kimi, qadın da cəmiyyətsiz çürüyür (C.Cabbarlı)
İnsanların ictimailəşməsi qədim tarixə malik olsa da müxtəlif dövrlərdə bu ictimailəşmənin miqyası müxtəlif olmuşdur. Qadınların ictimailəşməsi neçə min illər ərzində ailə və qohum-qardaş miqyasından o tərəfə keçmədiyinə görə biz bunu tam ictimailəşmə hesab etmirik. Ailə bir tərəfdən cəmiyyətin özəyi olsa da digər tərəfdən cəmiyyət üçün xeyli dərəcədə qapalı bir sistemdir. Qərbdə qadınlar ailə "baryerini" çoxdan keçiblər. Bizdə isə bu proses yeni-yeni başlayır və onun yaratdığı sosial-psixik təbəddülatların öyrənilməsinə böyük ehtiyac vardır.
Bu hadisə, heç şübhəsiz, məhəbbətə də təsir göstərir və onun xarakterini xeyli dərəcədə dəyişir.
Neçə əsrlər ərzində Şərqdə qadın üçün ictimailəşmə dərəcəsi "ata evi", "qayınata evi" və bunlar arasındakı yoldan ibarət olmuşdur. Qadının həyatında ən böyük dəyişiklik bir ailədən başqasına köçmək, gəlmək, "gəlin" olmaqdan ibarət idi. Bir ailədə oturub başqa ailə üçün hazırlanmaq - ciddi bir sosioloji və psixoloji problem, qadın üçün isə hətta məhəbbətlə müqayisə oluna biləcək dərəcədə əhəmiyyətli bir hadisə idi. Biz indi buna "ailə qurmaq" deyirik. Lakin uzun muddət, bəzən elə indi də qız üçün söhbət əslində "ailəyə köçməkdən" gedir.
"Məhəbbət" sferası bir adamla münasibəti əhatə edir. "Köçmək" isə tək sevdiyin oğlanla yox, onun ailəsi ilə münasibətlər qurmaq problemini qarşıya qoyur. Gəlin-qayınana ziddiyyəti də ailələr arasındakı fərqdən, bir ailədə yetişmiş insanın başqa ailənin qaydalarına, ruhuna nə dərəcədə adaptasiya oluna bilməsindən və ya hətta bu başqa ailəyə yeni qaydaları nə dərəcədə məharətlə tətbiq edə bilməsindən asılı olaraq yaranır.
Ailə məhəbbəti insan nəslini artırır, dostluq məhəbbəti onu təkmilləşdirir, qeyri-əxlaqi məhəbbət isə alçaldır (F.Bekon).
Düzdür, Avropada qızlar "köçmür", onlar oğlanla birlikdə yeni ailə qururlar. İndi bizim şəhərlərdə də çox vaxt "köçmək" "qurmaq"la əvəzlənir. Hansı daha yaxşıdır?
Əlbəttə, adamın ağlına gələn birinci rəy üstünlüyü qurmağa verir. Cəmiyyətin yüksək dərəcədə inkişaf etdiyi gen-bol bir şəraitdə bu, ola bilsin ki, ən yaxşı variantdır. Hər halda, iki şəxs arasındakı məhəbbətin sınağı üçün daha lokal bir mühit yaranır.
Lakin burada da özünəməxsus problemlər ortaya çıxır. Əvvəla, yenicə təhsilini başa vurmuş gənclərin qısa müddətdə ailə üçün zəruri olan tam şərait yaratması qeyri-mümkündür. Ona görə də bu şəraitin yaradılması yenə də valideynlərin öhdəsinə düşür. Yenə də mühit genişlənir, zövqlər toqquşur, sevgililər kimlərdənsə asılı vəziyyətdə qalır.
Lakin tutaq ki, bütün çətinliklərə baxmayaraq, müstəqil yaşamaq istəyən gənclər hər şeyi özləri həll edirlər. Bu zaman onların fəaliyyət istiqamətləri sosial-iqtisadi problemlərə və məişət qayğılarına yönəlmiş olur ki, bu da yenə romantik məhəbbətin yerə enməsi və bəzən arxa plana keçməsi ilə nəticələnir. Bu halda birgə quruculuq işi, ortaq çətinliklər yoxsulluqdan və ya vaxt çatışmazlığından irəli gələn narahatlıqlar məhəbbəti daha ağır bir sınağa çəkir. İstər-istəməz belə bir fikir yaranır ki, gəlinin qurulu evə köçməsi, məişət məsələlərində daha təcrübəli və təmkinli olan yaşlı nəslin himayəsini qəbul etməsi sevgililərin münasibətində romantikanın qorunub saxlanılması üçün daha əlverişli ola bilər.
Göründüyü kimi "köçmək" və "qurmağın" hərəsinin öz üstünlükləri və çatışmazlıqları vardır. Bütün hallarda məhəbbəti sərt reallığın ağır sınaqları gözləyir. Məhəbbətin ikinci, daha realistik mərhələsi bundan sonra başlanır. Mənafe birliyi, birgə quruculuq işləri, ortaq çətinliklər, birgə mübarizə və bu mübarizədə qazanılan uğurların ortaq sevinci - bütün bunlar göydən yerə enmiş məhəbbətin yeni şəraitdə möhkəmlənməsi üçün əlavə impuls verir.
Lakin ictimailəşmə şəraitində məhəbbət üçün yeni təhlükələr və yeni sınaqlar ortaya çıxır. Müstəqil yaşamaq və ailəni dolandırmaq üçün kişi işləməli və vaxtının çox hissəsini evdən kənarda keçirməli olur. Ərin ailə miqyasından kənardakı həyatı gəlin qarşısında ailə daxilində həyata uyğunlaşmaq və ya əri kimi ailədən çıxaraq ictimai həyata qatılmaq alternativini qoyur. Bu ikinci seçim ancaq son dövrlərdə aktuallaşmış və "qadınların ictimailəşməsi" prosesi üçün əsas olmuşdur. Bu zaman məhəbbət üçün yeni sınaqlar ortaya çıxır. Ərin iş yerində çoxlu sayda başqa qadınlar, gəlinin iş yerində də çoxlu sayda başqa kişilər çalışır ki, onlarla münasibətlərin qurulması zərurəti yeni mədəniyyət və yeni əxlaq normalarının formalaşmasını tələb edir. Şərqdə bu sahədə ənənəvilik olmadığından, çox vaxt Qərb stereotipləri önə keçir.
Ər və arvadın ailə daxilində keçirə billəcəyi romantik anlar azalır. Məişətdə və ailə quruculuğunda ortaya çıxan qayğılar, problemlər - bir tərəfdən, qayınata və qayınana ilə münasibətlərin çətinlikləri, ikinci tərəfdən, əgər kasıbçılıq varsa maddi problemlər, üçüncü tərəfdən və s. və s. - hamısı yüksək estetik hissin və romantik anların əleyhinə işləyir.
Amma iş yerində? İş yerində hamı səliqə-sahmanlı, hamı sanki dərd-sərini evdə qoyub gəlir və burada rahat nəfəs alır, dinclik tapır.
İşdə dincəlmək paradoksu! Əlbəttə, bütün iş yerləri rahat deyil, insan burada da əlavə stress ala bilər. Və bunları da evinə daşıyar ki, bu da yenə məhəbbətin əleyhinədir.
Amma çox vaxt əsəblər ailədəki kimi tarım çəkilmir, qayğılar az olur. Zahirən hamı mədənidir və bir-birinə xoş sözlər deyir. Evdə xoş sözə həsrət qalan qadınlar bəzi iş yerlərində gen-bol kompliment eşidirlər. Bax, belə bir şəraitdə insanların romantik hiss üçün əhval ruhiyyəsi ailədəkindən daha əlverişli olur. Kimlərsə bu xoş əhval impulsunu işdə biruzə verməyərək evə ərməğan gətirir. Kimlərsə "səadətini" elə işdə tapmağa çalışır.
Müəllif: Xəlilov S.S.
XƏBƏR LENTİ
Bu gecə Ramazan ayının ilk Qədr gecəsidir
8 Martda Bakıda hava necə olacaq?
Artıq çəkidən necə xilas olmaq olar?
“Google” XƏBƏRDARLIQ EDİR: bu tətbiqləri dərhal silin!
İngilis dili-Tt
Beren Saatın ayaqqabısı heyvansevərləri qəzəbləndirdi-FOTO
Svarovski daşlı bijuteriyalar
Tamblinq üzrə Azərbaycan çempionatı və Bakı birinciliyi başa çatdı
Yoqurtu sevməyin 10 səbəbi ( 2-ci hissə)
Dünyada ən çox onun ayaqqabısı var
Bu xəstəlikləri olanlara gündə qaralmaq olmaz - SİYAHI
Çağatay Ulusoy serialdan imtina etdi
Alişan sevgilisinə 4 min xərclədi
Beren Saat başqa evə köçür
8 Martda Hava necə olacaq?
Qız uşaqları üçün otaq dekorasiyası
7 noyabradək telefon və kompüterdən uzaq DURUN!
Kıvançın baxışları jurnalistlərin diqqətini çəkdi-FOTO
Restoranlarda bu qidalardan uzaq durun! - XƏBƏRDARLIQ
Heydər Əliyev və Azərbaycan ədəbiyyat
İdman paltarlarını necə yumalı?
Bayramınız mübarək!
Qonşusu ilə dalaşan Ed Şiran pandemiya dövründə yeni evlər aldı
23 yaşında aldığı qəsri təzələdi - FOTO
İşğaldan azad olunan Mincivanda son vəziyyət... - VİDEO
Nikahdan əvvəl tibbi müayinələrin sayı artırıla bilər
Günün ulduz falı
Dünya pandemiyadan 100 MİLYARD dollara xilas ola bilər
35 yaşadək elmlər doktoru olanlara 5000 manat mükafat verilir
İki məşhur eyni filmdə -FOTO
"Çılğın Bediş" 23 il sonra yenidən-FOTO
İlon Mask dünyanın dördüncü ən varlı insanı oldu
Yeni il gecəsi üçün makiyaj tövsiyələri
Müştərilər azalıb?
Sosial şəbəkələr gənc nəsillərə tənhalıq hissini verir
Xərçənglə mübarizə aparan 4 ərzaq
Sabahın HAVAsı
Kiçik vanna otaqları necə dekorasiya edilir
Yeni şəbəkə istifadəçiləri artır
Solyari dəri xərçəngi əmələ gətirir?
Dünyanın ilk smart eynəyi satılır
5 kilometrlik qızıl zəncir nümayiş etdirildi-video
Ən böyük arzusu Vətən uğrunda döyüşmək olan şəhidimiz - VİDEO
Bu ölkənin qadınlarının 1/3-ü qarımış qızlardır
Amazon yeni servisi işə saldı
Dollarda qəfil ucuzlaşma
Müdafiə Nazirliyi cəbhədəki son vəziyyət barədə məlumat yaydı
Binalara istilik nə vaxt veriləcək?
Telefonla film çəkdi 25 min qazandı-FOTO
30 gün əvvəldən bilet almaq mümkündür!
- ŞƏRHLƏR