Kaş atamla mən də öləydim...
Atam tez-tez yadıma düşür. Çoxdan itirmişəm onu. O qədər cizgiləri yadımdadır ki, elə bilirəm yanımdadır, əlimi uzatsam ona dəyər.
Əvvəl anam öldü, sonra atam.
Anam öləndə o qədər ağlamadıq, bəlkə də ata təskinliyi buna imkan vermədi. Anamdan 10 il sonra atam dünyasını dəyişdi. İki qat ağladıq. Sən demə atam həm də anamızı əvəz edirmiş. Atam öləndə anam ikinci dəfə öldü.
Atam çoban idi. Ömür boyu qoyun otarmışdı. Çölün dilini bilirdi. Həyatı, insanları yaxşı tanıyırdı.
Biz uşaq olanda axşam onun yolunu həsrətlə gözləyərdik. Hər axşam ciblərindən çöldən yığdığı göbələkləri boşaldardı. Ciblərini bölüşmüşdük. Ailədə böyük uşaq olduğuma görə iri cibi mənə düşmüşdü. Anam göbələkləri həmin axşam ocaqda bişirib bizə yedirdərdi. Hərdən barmağını yalayardı ki, guya o da yedi.
Atam süd dişlərimizə sap dolayıb çəkərdi. Deyərdi, apar bu dişi at yükün dalına. Bizi öyrədərdi ki, belə deyək: “Ay siçan, mən balta dişimi verim sənə, sən inci dişini ver mənə”.
Axşam yeməyində yanında oturmaq üstündə bacı, qardaşlarımla davamız düşərdi. Əlimizlə onun üstünü, xüsusən şalvarının dizlərini yağ eləyərdik, sonra başımızı dizinə qoyub yatardıq.
Bir də görürdün atam sağın vaxtı arxacda durub əllərini uzadaraq, alaçığın qabağında dayanmış anamdan nəsə soruşur. Əvəzində anam da: – “Nədi eeey, Lenin kimi əlini uzadıbsan, sözünü de görüm…” – deyərdi.
Bir dəfə anam təzə çay dəmləyir, stəkana süzür, sonra çayniki də qoyur atamın yanına, gedir yaxınlıqdakı sahədən pambıq yığmağa.Atam stəkandakı çayı içəndən sonra durub gəlir tarlanın o başına – anamın yanına, deyir, gəl, gedək mənə çay süz. Anam uzun yol gəlib atama çay süzür. Halbuki süfrədə çayniklə stəkanın arası bir qarışmış. Demək atam anamdan ötrü bərk darıxırmış…
Atam qonaqlarımıza həmişə qoyun kəsərdi. Dünən kəsilən qoyunun ətini bu gün gələn qonağa bişirtdirməzdi. Deyərdi, daha bu qoyun deyil, ətdir. Qonaq razı olmayanda atam deyərdi: “Qoyundu dana, onsuz da itəcək”. Ya da deyərdi, dəlicədir. Anam hirslə “Qoyunu onsuz da kəsirsən, daha niyə urvatdan salırsan” - deyib üzünü çevirərdi. Təkcə mən bilirdim ki, atam qonağı razı salmaqdan ötrü belə deyir.
Özəlləşdirmə başlayanda ondan kolxozun sağmal sürüsünü aldılar. Atamı götürüb icra başçının yanına gəldim. Atam icra başçısına “Katib” deyirdi. Atamın ilk sözü bu oldu:
“Yoldaş katib, sürünü niyə əlimdən alırsan? Bakıdan gəlib aparıb kəsirlər. Bəs bu çöllər nejə olajax?”
İcra başçısı dedi:
“Mirzə kişi, bu özəlləşdirmə qanunudur. Kimin pulu var gəlib alır.
Atam:
“Yoldaş katib, bu “özgələşdirmə” qanunu olanda sürü kimə qalmalıdır?”
Əslində düz deyirdi atam.
Atam qoyunun nəslini, cinsini yaxşı tanıyırdı. Bu, onilliklərə gedib çıxırdı. Bıçaqla qoyunların dırnağını yonub təmizləyirdi ki, dırnaqları qırılıb heyvanı incitməsin.
Qoyun burtax (xəstə) olanda gözünün didəsindən qan alardı. Əgər qoyun qanını yaladısa sağalacaq, yalamadısa yox. Atam belə qoyunlara “Qana düşüb” deyirdi.
Qoyun şehli yoncadan yeyib köpəndə atam qoyunun belini gərməşov ağacla döyəcləyirdi.
Atam deyirdi ki, qoyun həmişə canavarı yadında saxlayır, təkcə qırxılanda canavarı unudur.
Atam danışırdı ki, qoyunun sağ böyrü ona görə çökək qalır ki, ora Həzrət Abbasın ağacının yeridi.
Anam öləndən sonra atamı evləndirdim. Bacılarım mənimlə əl-ələ qalxdılar ki, niyə belə etdin? O qadına mən “ana” dedim ki, atam aldansın, onu sevsin. “Ana” deməsəydim o saat o qadını boşayardı atam. O qadın anamın səliqə-sahmanını pozdu, evimizi tamam dəyişdirdi.
Hamımız olacağa razılaşdıq. Təkcə ala inəyimiz o qadını qəbul etmədi – sağanda qoymadı! İnək etibarlıydı. Atam inəyi ağacla vurdu.
Anam öləndən sonra atam nəvələri ilə domino oynayırdı. Nəvələri əl çalırdı babalarının uduzmağına. Anam sağ olsaydı, atam domino oynamazdı, oynasa da uduzmazdı. Gəlinlər nahara çağırırdı atamı, atam tələsirdi. Anam sağ olsaydı tələsməzdi, deyərdi, bura gətir.
Atam heç kəslə dalaşmamışdı. Amma yumruqları iriydi. Düşünürəm ki, yumruğu böyüyün dərdi də böyük olurmuş…
Atama “Qağa” deyirdim.
Həmişə deyirdi, “Qağan ölsün ki, qağan sənə maşın alacaq”
Ölümündən 15 dəqiqə əvvəl Bakıya – mənə zəng elədi. Axşam saat 22 olardı. Demə, fermada möhkəm azarlayıbmış… Mənə son sözü belə oldu: “Qəşəm, qağan ölsün ki, qağan ölür”.
Bacım ağlaya-ağlaya deyirdi ki, Qəşəm, qağam çətin öldü, həkimsiz öldü. Həkimi fermaya gətirə bilmədik, yağış yağmışdı, yollar palçıq idi. Amma qonşumuz - atamın çoban dostu Əlimərdan dayı çox yaxşı öldü, rahat. Yağış yağmadı, yollar quru oldu. Həkim gəlib ağ xalatinı geyindi, təzyiqini ölçdü. Sonra da stolu qoyub oturdu başının üstə. Kaş qağam da belə öləydi.
Bacım danışırdı ki, fermada atam keçinəndə toyuqlar qaqqıldaşdı, itlər hürüşdü, qoyunlar mələşdi, atlar kişnədi.
Qəşəm Nəcəfzadə
Bənzər xəbərlər...
XƏBƏR LENTİ
BÜRCLƏR bizə nə vəd edir? - 3 MAY
Timatinin oğlu İLK DƏFƏ - FOTO
Avtoşların işi çətinləşir: yeni cəzalar
Tito Vilanova "Barselona"ya qayıdacaq
Şamla şəkil çəkmə üsulu
İlham Əliyev: "Hər iki tərəfdən günahsız insanlar ölür"
Paxla salatı (foto-resept)
Dəmir yolları ətrafındakı bəzi evlər köçürüləcək
Məktəb nizam-intizamına fərqli və müsbət bir yanaşma.
Təmizlik əvəzinə...
Hər şeyin çoxu ziyandır
Azərbaycan "Formula 1"ə 150 milyon ödəməyəcək
Qar və buz festivalı
2019 Bahar Trendləri
Azərbaycanda pulsuz internet olacaq?
Yeni il tortları
Azərbaycanda qadın məktəb direktorlarının sayı artıb
Bayramda neçə gün iş olmayacaq?
"Hər yerim orijinaldır" deyən Hadisənin yalanı üzə çıxdı - FOTO
Qısa Saç Modelləri 2012ci il Trendi
Saakaşvili azərbaycanlı məmura: "Mənim vaxtımda sənin kimilər həbsdə otururdu"
Hər qadının qarderobunda olmalı ayaqqabılar
Sibel Can pəhrizi ile 2 aya 10 kilo
Qara sarımsağın inanılmaz faydaları
Teymur Məmmədov Azərbaycan çempionu oldu
Kənan yeni ev axtarışındadır - FOTO
Notr-Dam kilsəsinin sirli tarixi
Günün ulduz falı
Fərdi kompüter satışları azalır
Ağsu aşırımında təhlükə
Kəmərlə cazibədar görünə bilərsiniz
Bu günün tarixi (07.09.2015)
Şahzadə tənqid olundu-SƏBƏB
Pensiyalarla bağlı YENİ MƏLUMAT
Xəyallarını de, düşüncələrini göstərim
Sarımsaq deyib qaçmayın
İlham Əliyev: “Paşinyan bizi təhrik etdi, qəbuledilməz hərəkətlər etdi və buna görə cəzalandırıldı”
Rusiyada İİV-QİÇS-ə qarşı vaksinlərin insanlarda sınaqdan keçirilməsi gözlənilir
Doğulmamış körpəni əməliyyat etdilər-QEYRİ-ADİ ƏMƏLİYYAT-FOTO
Süddən müntəzəm istifadə hafizəni saxlamağa kömək edir
Könüllü müraciət edənlərin sayı 8500-ə çatdı
Evdə yetişdirmək üçün şəfalı bitkilər
Peşman olmayan insanların xüsusiyyətləri
Ordumuz ermənilərə məxsus hərbi hissə ələ keçirib - VİDEO
BÜRCLƏR bizə nə vəd edir?- 3 Dekabr
Prezident Hikmət Mirzəyevə general-leytenant ali hərbi rütbəsi verdi
Prezidentdən əfv sərəncamı
Bu ərazilərdə qaz olmayacaq
Asan salat (foto resept)
NASA həll edə bilmədiyi məsələ üçün tələbələrə 180 min dollar təklif edir
- ŞƏRHLƏR