ABŞ-da insanlardan bilik və bacarıqlarını dəyərləndirməklərini istənilən sorğu keçirdiblər və aydın olub ki, insanların əksəriyyəti cəbri yaxşı bilir, maşın sürür və yemək bişirir. Əsas məsələ isə bunu "böyük əksəriyyət"-dən yaxşı bacardıqlarını düşünmələridir. Bu haqda London və Nyu York Universitetlərinin professoru Premyuzik, öz "Confidence: Overcoming Low Self-Esteem?, Insecurity, and Self-Doubt" kitabında bəhs edir. Deməli əgər böyük əksəriyyət "böyük əksəriyyət"-dən yaxşıdırsa, nə isə düz deyil. İzahı isə çox sadədir: biz hər kəsin özünü digərlərindən daha yaxşı hesab etdiyi narsist cəmiyyətdə yaşayırıq.
Bütün bunları elmi araşdırmalar aparmadan da görmək mümkündür. Sosial şəbəkələr əsl ədəbazlıq paradına çevrilib. Əvvəllər kifayət qədər ciddi hesab olunan insanlar belə indi öz nəaliyyətləri haqqında böyük-böyük danışır, bahalı şoppinqləri elan edir və öz-özlərindən sitatlar gətirirlər. Lovğalanmaq normal davranış kimi qəbul olunur və bununla kifayətlənilmir, hətta uğurun əsas şərtlərindən hesab olunur. Bu faktda populyar psixologiyanın rolu az deyil. Hər bir şəxsi inkişaf kitabında özünəqiyməti artırmağa təhrik edən paraqraflar var. Bəzi insanlara bu mövzuda müəyyən güzəştlər etmək olar. Qoy narsistləşib bəzi uğurları əldə etmək üçün özlərinə baza yaratsınlar, amma başqa mövzularda səmimi olmaq olmaz? Bunu gərək həyatlarının bütün sahələrinə daşısınlar?
Bəs yaxşı ümumiyyətlə özündən razılıq nədir? Onun yaxşı alternativi var: özünəhörmət. Özünəhörmət cəmiyyətin pul, status, imic və məşhurluq kimi faktorlardan biçdiyi xarici əlamətlərdən azaddır. Özünəhörməti tətbiq etmək asan iş deyil. Çünki lovğalıq və ədəbazlıqdan qat-qat çətindi, öz üzərində işləməyi tələb edir, daima inkişafı düşünmək və özünə məhdudiyyətlər qoymağı şərtləndirir. Özünəhörmət real bir şeydir, amma özündən razılıq ictimaiyyət üçün nəzərdə tutulmuş oyundur, öz-özünə yaradılan illüziyadır. Bu illüziyalar dağılanda da çox ağrılı olur. Bəzən sadəcə özündən şübhələnməyin zamanı çatır. Özünəşübhə isə ən yaxşı halda reallığı dərketmə, kənardan da dəstək olduğu müddətdə isə yetkin şəxsiyyət - özünə hörmət edən şəxsiyyətlə nəticələnir.
Azərbaycan kimi sürətlə inkişaf edən, müasir dünya ilə ayaqlaşmaya can atan cəmiyyət üçün də narsism və onun fəsadları aktualdır, lakin bizim cəmiyyətimizdə nədənsə heç bir şey normasında, qədərində əyləcə basmır. Nədənsə qəbul etdiyimiz hər bir yeni anlayış, yeni düşüncə tərzi, geyim stili, qida növü və s. ifrat səviyyəyə qədər qalxır və orada da qalır. Bu kənardan çox iyrənc görsənsə də, çoxları müasir olduqlarını, özlərinin çox ağıllı, savadlı və cəlbedici olduqlarını hesab edirlər. Eqoizmin ailə həyatından iş həyatına kimi səbəb olduğu problemlərin sayı gündən günə artır.
ABŞ kimi cəmiyyətlərdə yalnızca özünəhörmət anlayışına ehtiyac ola bilər. Azərbaycan üçünsə sadəcə bu termin kifayət etmir. Burada həm ətrafdakılara hörmət, həm empatiya, həm də bir ton digər vacib məsələlər önəmlidir. Getdikcə cəmiyyətdə münasibətlər mürəkkəbləşsə də, səmimiyyət və insaniyyətlə az da olsa xoşagələn forma vermək mümkündür.
Məqalə Harvard Business Review jurnalının, 2013 Sentyabr tarixli buraxılışının törəməsidir.
Orijinal məqalə: səh. 14, E.Yelena, Özünəqiymət, yoxsa özünəhörmət?
İbrahim Niftiyev
XƏBƏR LENTİ
Koçaryan: “İyulda sərhəd münaqişəsinə Ermənistan səbəb olub”
Acun Zuhal Topalı məhkəməyə verir
Leyla Əliyeva "Bahar sevincləri" sərgisində-FOTO
Yunanıstanın baş nazirini Bakıya gətirən təyyarədə problem yaşandı
Bu gecə 24 oyun olacaq
Yeni il gecəsinin ulduzu olun
Onlayn alış-verişin hansı mənfi tərəfləri var?
Köklü,darçınlı,qozlu keks (foto resept)
Hikmət Hacıyevdən “Twitter” hesabının bloklanması ilə bağlı açıqlama
Günün qoroskopu: hər şey o qədər də pis deyil
Alişanla Busenin toy fotosessiyası başladı
Fahriye qarnını gizlətdi-FOTO
Tuş
Bir gündə 4 milyard qazandı-FOTO
Qəhvəli, damla şokoladlı parfe (foto resept)
Xəzərdə itkin düşənlərlə bağlı son vəziyyət
Uşaq otağı dizaynı
ABŞ-da göydə uçan insanabənzər fiqur görənləri qorxutdu – VİDEO
Demet Akalının təyyarəsində bomba həyəcanı-VİDEO
Şəkər xəstəliyindən birdəfəlik xilas yolu tapıldı
Planetin ən təhlükəli hava limanları (FOTO)
Bütov Azərbaycan!
2020-ci ilin sağlamlıq QOROSKOPU - Hansı bürcü nə gözləyir?
Körpələr üçün beyin çalışdırıcı fəaliyyətlər (4-6 ay)
Məşhur serial ekranla vidalaşır
Uzun iş günü ürəyin düşmənidir
Öskürəyə nə yaxşı təsir edə bilər?
Limonlu-qozlu keks (foto-resept)
Yay aylarında uşaqlarda ishal və qusma hallarının baş verməməsi üçün nə etməli?
Qərbə getmək asanlaşdı
Qızcığazlar və gəlinciklər
Onlar da AYRILDILAR-FOTO
Satışda keyfiyyətsiz şprislər var? - Səhiyyə Nazirliyindən RƏSMİ CAVAB
Karyeranız işgüzar danışıqlardan asılıdır
Kişilərə qızıl bəzək əşyalarının haram edilməsinin səbəbi nədir?
Müəllimlərin işə qəbulu üçün imtahanların vaxtı açıqlandı
İtalyan senator: “Azərbaycan haqlı tərəfdir”
Adriana Lima Metin Haranı sildi
Stiven Siqal Bakıya gəlir
Süddə toyuq filesi( foto resept)
ÜST koronavirusla bağlı son rəqəmləri açıqladı
Gün var əsrə bərabər: Ötənləri yada salaq
Hər gün bu tərəvəzi yeyən insanda xərçəng olmur
Məşhur aparıcıdan hicab AÇIQLAMASI
Bengünün toyundan ilk FOTOlar
İranda vəziyyət ağırlaşır- Bütün ölkə "qırmızı bölgə"dir
Dünyanın ən məşhur pişiyi öldü - FOTO
Peyğəmbərin ağız suyu ilə tikilən bina
Yeni qaş trendi: Balıq quyruğu
Adi məhsulların gözəllikdə istifadəsi
- ŞƏRHLƏR