Latın Amerikası ədəbiyyatı dediyimiz zaman ağlımıza gələn ilk adlardan biri Markezdir. O həmçinin magik realizm cərəyanının da ustadlarından sayılır. Markez əsərlərində həqiqət ilə xəyalı öz sehirli qələmi ilə elə ustalıqla qarışdırıb oxucuya təqdim edir ki, oxucu həqiqət ilə xəyalın sərhədini müəyyənləşdirməkdə çətinlik çəkir. Əslində Markezin əsərlərini diqqətlə oxuyarsaq həqiqətdən uzaq heç bir şey olmadığını görərik. Yəni, bu bir az da oxucunun məharətinə bağlıdır. Yazıçının ustalığı da bundadır: Sehirli bir dünya yaradaraq həqiqətləri bu dünyanın bir parçası kimi oxucuya təqdim edir və ən əsası qəbul etdirməyi bacarır.
Bundan əvvəl yazıçının bir neçə kitabını oxumuşdum. Amma "Yarpaq Fırtınası" Markezin ilk nəşr olunan kitabıdır. 1955-ci ildə nəşr olunan bu uzun hekayədə hadisələr yazarın digər kitablarından tanıdığımız xəyali Makondo qəsəbəsində cərəyan edir. Yazıçı Makondodan ilk dəfə bu kitabında bəhs edir. Markezin "Yarpaq Fırtınası"nı digər əsərlərinə, xüsusilə də "Yüz İlin Tənhalığı"na hazırlıq məqsədi ilə yazdığı, bir növ bünövrə rolu oynadığı da iddia edilir.
İlk olaraq əsərin adının - "Yarpaq Fırtınası"nın bir metafor olduğunu qeyd etmək istəyirəm. Əsərdə tez-tez bir banan şirkətinin savurub gətirdiyi çör-çöpdən bəhs edilir. Bu banan şirkətinin adına "Yüz İlin Tənhalığı"da da tez-tez rast gəlirik. Banan şirkətinin yaratmış olduğu yarpaq fırtınası Makondoya çürümüş banan qoxusu, çör-çöplə yanaşı vətəndaş müharibəsi, onun səbəb olduğu miqrantlar, narahatlıq və bir çox başqa şeylər də gətirmişdi
Bir az araşdırdığımız zaman əsərdə haqqında danışılan bu hadisələrin tarixi həqiqətlərə söykəndiyini öyrənmiş oluruq. Latın Amerikası ədəbiyyatın digər simalarından biri İzabel Allende Markez haqqında boş yerə "Bizə tariximizi geri verdi" deməyib. Markezin kitablarında bəhs etdiyi banan kompaniyası tarixdə həqiqətən də mövcud olmuş və Latın Amerikası ölkələrinin sosial və iqtisadi həyatında böyük təsirə sahib, həyata keçirdiyi ağır iş rejimi, fəaliyyət göstərdiyi ölkələrdəki siyasi rejimə müdaxiləsi ucbatından "banan respublikası" terminiylə xatırlanan United Fruit Company'dən başqası deyil. "La Violencia" adlandırılan vətəndaş müharibəsi dönəminin başlamasına səbəb kimi də banan şirkətinin işçiləri ilə ordu qüvvələri arasında yaşanmış qarşıdurma göstərilir.
Latın Amerikası ölkələrinin müstəqilliyini müdafiə edən bir çox yazıçı kimi Markez də əsərlərində bu hadisələrə yer vermişdir.
Romanın məzmunundan bir az uzaqlaşdım, amma əsəri daha yaxşı anlamaq üçün bu siyasi və tarixi hadisələrdən də xəbərdar olmalıyıq. "Yarpaq Fırtınası"nda yazıçı qəribə bir həkimin ölümünü və keçirilməməli olan dəfn mərasimini üç şəxsin dilindən danışır. Gah bu günə gah keçmişə gedib-qayıdan həmin obrazlar bir hadisəni üç fərqli pəncərədən, üç fərqli baxış açısı ilə oxucuya göstərir. Həkimə verdiyi sözü yerinə yetirməyə çalışan keçmiş polkovnik, atasının istəyinə görə dəfn mərasimində iştirak edən qızı İzabel və onun balaca oğlu - Markez sürətli keçidlər vasitəsilə fərqli bir texnikadan istifadə edərək bu üç şəxsin dilindən yarım saatlıq bir hadisənin içində uzun bir keçmişi oxucuya çatdırır. Bəs Markez bu qəribə hekayə ilə oxucusuna nə demək istəyir?! Əlbəttə hər kəs fərqli nəticə çıxara bilər. Mənə görə bütün əsərlərinə hopmuş olan əbədi tənhalıq hissini burada da görməmək mümkün deyil. Yenə özümüzə bu sualı veririk; görəsən kim daha tənhadır? Bir ömür boyu hərəkətlərini heç kimin anlamadığı qəribə həkim, yoxsa ona verdiyi sözü yerinə yetirmək üçün cəmiyyətin qınağına qarşı durmağa hazır olan yaşlı polkovnik? Bəlkə də illər öncə qatarla yola saldığı həyat yoldaşını bir daha görməyən İzabel... Markez hər dəfə beynimdə cavabsız suallar qoymağı bacarır.
Nəticə etibarilə əgər Markez oxumaq istəyirsinizsə bu kitabla başlayın və yazılma ardıcıllığı ilə Makondodan bəhs edən digər kitabları da oxuyun. Beləcə daha faydalı bir mütaliə sürəci keçirmiş olarsınız. Asan oxunmasa da Markez oxumağın zövqü əvəzolunma
Müəllif : Aybəniz
XƏBƏR LENTİ
iPhone üçüe Skype yenidən hazırlanacaq
"Fransa Azərbaycan üçün çox önəmli işlər həyata keçirə bilər" - Oreliya Buşez
Regionlardakı gənclər üçün sosial ipotekanın təbliği ilə bağlı yeni proqram hazırlanır
Finlandiyanın baş naziri Sanna Marin keçmiş futbolçuya ərə getdi
Kiçiyin böyüyə dərsi
2021-ci ilə qədər Covid19-la bağlı genişmiqyaslı peyvəndlənmə olmayacaq
Prezident Şuşanın azad edilməsində qəhrəmanlıq göstərən general-leytenant Hikmət Mirzəyi təbrik etdi
Bir Hacıbaba Bağırov vardı...
Eldar Həsənov məhkəmə qarşısına çıxarıldı
Mətbəx gigiyenası
Castin Biber Tənqid olundu-SƏBƏB/FOTO
Bir neçə rayonda qaz problemi olacaq
Günün ulduz falı
Soydaşlarımız bu səbəbdən intihar edir
ASAN xidmət "Diplomat"da
Sızanaq yaranmasına mane olan maska
Ən asan və arıqladan idmanlar
"Qarabağda müharibə istənilən an başlaya bilər"
Dovşanı necə qarşılamaq lazımdır?
Azərbaycanda toylar bərpa edilir
Halit Ergençdən Ozan Güvənlə bağlı gözlənilməz addım - FOTO/VİDEO
Uşağa süd olmaz?
Dişləri təbii üsullarla necə təmizləməli?
Dolab doludur, amma geyinməli bir şey yoxdur!
Coğrafiya İnstitutundan müşahidə edilən hava haqqında AÇIQLAMA
Maykl Ceksonun gödəkçəsi 300 minə satıldı-FOTO
Gürcü xəngəli (foto-resept)
Xaçmazda Əziz Əliyev Muzeyinin açılışı oldu
Məşhur aktyor səfir oldu
İdman zalları niyə açılmır? - RƏSMİ
Leyla Yunusun apellyasiya şikayəti təmin edilmədi
Uşaq üçün jilet toxunuşu
Ailənin dağılmasına səbəb olacaq bəzi təhlükələr
Əri ilk dəfə Beyonsa xəyanət etməsindən danışdı - FOTO
15 və 29 martda keçirilməsi nəzərdə tutulan imtahanlar təxirə salındı
TQDK bu bakalavrlara müraciət etdi
Dünyanın ən nüfuzlu insanlarının siyahısı açıqlandı - Fotolar
Göydələn qəbiristanlıq tikiləcək
"Ginnesin"ən uzun dırnağına sahib şəxs onları kəsdi-FOTO
Eminlə Valeriyanın biznesi iflas etdi
Serdar Ortaç Evlilik təklifi etdi
Yaşıl sahələr uşaqları daha savadlı edir!
Yumalı olduğunuz ərzaqlar
Mehriban Əliyevadan Milli Mətbuat Günü ilə bağlı paylaşım - FOTO
Sevgi
"Sumqayıt təxribatı - “Qriqoryanın işi”
Qidalandırıcı saç maskası
Bu il Yevlax rayonundan ali məktəblərə 312 nəfər qəbul olub
Azərbaycan torpaqlarının azad olunması lazımdır"
Braziliya matəm edir
- ŞƏRHLƏR