Kənardan baxanda ağzı, gözü və sinir sistemi olmayan bitkilər insan kimi görmə, eşitmə, dadbilmə və toxunma duyğularından istifadə edərək çox vaxt insanlardan belə həssas ola bilirlər.
Bitkilərin nəyə görə görmə qabiliyyətinə ehtiyacları vardır?
Bitkilərin dadbilmə duyğusu necədir?
Bitkilər necə eşidirlər?
Yer üzərindəki canlılar aləmində çox əhəmiyyətli yerə sahib olan bitkilərdəki sistemlərin ən maraqlı xüsusiyyətlərindən biri reaksiya mexanizmlərdir. Kənardan baxanda nə ağzı, nə gözü, nə də sinir sistemi olan bitkilər bu reaksiya mexanizmləri sayəsində çox vaxt insanlardan belə həssas ola bilirlər.
Bitkilərin görmə duyğusu
Bitkilərin bizim kimi gözləri yoxdur, lakin bizim gördüyümüzdən daha çoxunu görə bilirlər. Çünki onların işığa həssas birləşmələrdən yaranmış zülalları vardır. Buna görə də bizim gördüyümüz və görə bilmədiyimiz bütün dalğa uzunluqlarını mənimsəyirlər. Hətta işığa qarşı həssaslıqları insan gözündən daha çoxdur.
Bitkilərin bu xüsusiyyətlərə sahib olmalarının səbəbi böyümək və həyatda qalmaq üçün işığa olan ehtiyaclarıdır. Buna görə də gözlərlə işığı görürlərmiş kimi işıq istiqamətində zoğ verir, böyümələrini işıq istiqamətində davam etdirirlər. Hətta gün ərzində günəşi təqib edən günəbaxan bitkisinə bu xüsusiyyətinə görə belə bir ad da verilmişdir. Bitkilər özlərinə verilmiş görmə qabiliyyəti sayəsində işığın sıxlığı, keyfiyyəti, istiqaməti və periodu kimi şərtləri müəyyən edirlər. Bitkinin gündəlik həyat tərzi özünü işığa görə quran bir “daxili saat”ın nəzarətindədir.
Bitkidə işığı mənimsəməkdə məsul olan iki zülal ailəsi vardır. Bu iki ailədən biri beş fərqli növü olan “fitokrom”, digəri isə iki fərqli növü ilə “kriptokrom” adlı zülallardır. Bu zülallar eyni zamanda işığı qavrayan bir işıq reseptorudurlar. Bu qəbuledicilər bitkinin içindəki saatı işığın hər an etdiyi dəyişikliklərə görə qurmaqla vəzifəlidirlər.
Dadbilmə duyğusu
Bitkilər yalnız günəş işığı ilə yaşaya bilməzlər, yəni torpaqdan bəzi qidaları da qəbul etməlidirlər. Dad duyğusu, torpaqdan mineral və qidaları alan bitki kökləri üçün çox əhəmiyyətlidir. Arabidopsis (kərə otu) adlı bitkidə aparılan müşahidələr bir genin nitrat və ammonium duzlarının miqdarının çox olduğu yerləri müəyyən etdiyi aşkar olunmuşdur. Bu gen sayəsində köklər təsadüfi deyil, qida istiqamətində inkişaf edərək şüurlu şəkildə hərəkət edirlər. Nitratları müəyyən edən bu gen ANR1’dir.
Bu gendən başqa, Teksas Universitetində aparılan bir müşahidədə “apiraz” adlı bir ferment də kəşf edilmişdir. Kök səthində olan bu ferment göbələk kimi torpağa qarışmış mikroorqanizmlərin çıxardığı ATF-nin (adenozin triphosphate) dadını hiss edə bilir. ATF molekulu təbiətdə hər zaman hazır tapılan qısa müddətli bir enerji ehtiyatıdır. Apiraz bitkinin bu molekulu alıb qidaya çevirməsini, daha sonra da sormasını təmin edir. Bitkilərin bir zibilyığan kimi hüceyrə xaricindəki ATF-ni yığıb istifadə olunacaq vəziyyətə gətirməsi yeni kəşf edilmiş möcüzədir.
Ardı var...
Həqiqət mütləqdir!
Bənzər xəbərlər...
XƏBƏR LENTİ
Can Yaman və Demetin gecə görüşü -FOTO
"Real Madrid"ə pis xəbər
İlham Əliyev və Ərdoğan bir-birinə təşəkkür etdi
Kürdə qorxulu vəziyyət
Kondisionerlərin qiyməti ucuzlaşıb
İrina Şeyk paylaşdığı FOTO ilə TƏƏCCÜBLƏNDİRDİ
Saymon Kouellin beli sındı
Kağız gəlinciklər - 3
19 yaşında milyonçu oldu-NECƏ?
Daxili Qoşunlarda aparılan yoxlamaların nəticələri açıqlandı
Yeni işə başlayanlara bir neçə tövsiyyə
Parlaq saçlar üçün məşhurlardan super məsləhətlər
Azərbaycanda eşitməyənlər: onları kim eşidəcək?
Gündəlik istifadə etdiyimiz ÇAYIN zərərləri
Brent neftinin qiyməti 50 dollara yaxınlaşır
ANS-Iə bağlı daha bir məhkəmə QƏRARI - YENİLƏNİB
Təbii fəlakət ABŞ-dakı şəhərciyi viranəyə çevirdi
Azərbaycanda daha iki nəfər koronavirusdan öldü: 124 yeni yoluxma - FOTO
Qozlu sadə peçenye (foto resept)
Məşhur aktrisa gündəmdədir-SƏBƏB/FOTO
Alim koronavirusa qarşı peyvənd vurdurmaq üçün ən yaxşı vaxtı AÇIQLADI
Bakıda binalara çəkilən rəsmlər hər kəsin diqqətini çəkir - VİDEO
Neon dırnaqlar
Hərəkətin möcüzəvi gücü ( 1 )
Bunları bilirsinizmi?
Prezident və xanımı “Bakı-2015”in ofisində
Son dəbə uyğun boyunbağılar
Selena Qomes geri qayıtdı - FOTO
"Sağlam qida yoxdur"-Yəhudi alimlərdən ŞOK araşdırma
Nazirlikdən dünya şöhrətli fransalı məşhurların erməni separatizminə dəstəyinə SƏRT REAKSİYA
Azərbaycanda daha iki Ordu Korpusu yaradıldı
Ağıllı telefonlardan əvvəl də "selfie" var idi - FOTO
Azərbaycan Ordusu mülki əhalini heç vaxt hədəf almır - RƏSMİ
Xaricdə istirahətdən hansı təhlükəli xəstəlikləri gətirə bilərsiz?
Belarusda keçirilən prezident seçkilərinin yekun nəticələri açıqlandı
İlin ən möhtəşəm qadınları seçildi
İşğaldan azad olunmuş ərazilərdə yol infrastrukturu necə olacaq? - RƏSMİ
İşğaldan azad olunmuş torpaqlarımızdakı mədəni abidələrlə bağlı VACİB ADDIM
Meryem Üzerlinin şəklini cinayət xəbərində istifadə etdilər-FOTO
Meqan Markl unutqanlığına görə pərt oldu-FOTO
Çil-çıraqlar
Uşaq ensiklopediyası - 9
Koronavirus bitməmiş hantavirus meydana çıxdı
Bir matçda 15 milyard dollar qazanacaqlar
Onların bazarı Azərbaycanda işləmir və yaxud...
Dünyanın ən məşhur köpəyi öldü
Sağlam kişi koronavirusa yoluxduqdan sonra ayağını itirdi
3D döymələr
Şeyma Subaşı və Fransız DJ-in VİDEOSU
Ana südü körpələrin stressini azaldır
- ŞƏRHLƏR