Revmatizm Nədir?
Əzələlər, sümüklər, oynaqlar və bu strukturları birləşdirən bağlarda əvvəlcə ağrı və hərəkət məhdudiyyətinə, bəzən də şişlik və forma pozğunluğuna səbəb olan xəstəliklərə ümumiyyətlə revmatizm deyilir. Romatizmal xəstəliklər ümumiyyətlə iltihabı olanlar və olmayanlar kimi sinifləndirilə bilər.
İltihabı Olmayan Romatizmal Xəstəliklər
Bu qrup içərisində ən çox qarşılaşdığımız xəstəliklər xalq arasında daşlaşma kimi tanınan degenerativ oynaq xəstəlikləri (Osteoartrit) və boyun, bel, qol, ayaq yumşaq toxumalarında ağrı ilə seyr edən yumşaq toxuma romatizmalarıdır (Miyalgiya, Fibromiyalgiya, Tendinit).
İltihablı Romatizmal Xəstəliklər
Adətən, immunitet sistemindəki müxtəlif səbəblərə bağlı (genetik uyğunluqlar, ekoloji amillər, infeksiyalar, və s). pozğunluqlarından irəli gələn oynaqlarda və bəzən göz, ürək, ağciyər, böyrək kimi orqanlarımızda da mikrob olmayan bir iltihaplanma nəticələnə bilən, sistematik bir qrup xəstəliklərdir.
Əsas bu şəkildə sinifləndirilə bilər
-Romatoid artrit və digər bağ toxuması xəstəlikləri (Somatik lupus eritematozus, skleroderma, Sjogren sindromu, mikst bağ toxuması xəstəliyi, dermatomiyozit-polimiyozit, polimiyalgiya romatika, antifosfolipid antikor sindromu).
-Seronegatif spondilartropatiler (Ankilozan spondilit, enteropatik artropatiler, psoriatik spondilartopatiler,reiter sindromu və reaktiv artropatiler)
-Bəhcət xəstəliyi
-Damar iltihabları (Vaskulitler)
-Periodik qızdırma sindromları (Ailəvi qızdırma və bənzəri sindromlar)
-Kristal artropatiləri
İltihablı romatizmal xəstəliklər ümumiyyətlə daha çox orta yaşda xanımlarda görülür. Ancaq uşaqlıq dövründə, gələcək yaş qrupu olmaq üzrə hər yaşda görülə bilər. Bəzi xəstəliklərin isə kişilərdə görülməsi qadınlardan çoxdur.
Artrit, bu xəstəliklərin ən bariz xüsusiyyətidir. Artrit, oynar xüsusiyyətli oynaqların iltihabı deməkdir. Normalda oynar oynaqları bürüyən kapsulun, daxili səthini örtən bir pərdə olub, bu pərdə oynağın hərəkət zamanı sürüşkənliyini asanlaşdıran oynaq mayesini ifraz edir. Bu maye normal şərtlər altında az miqdardadır. Artrit varlığında, bu zərin iltihaplanması, qalınlaşması və oynaq mayesinin çox miqdarda ifraz edilməsindən bəhs edilir. Artrit inkişaf edən oynaq şiş, isti, ağrılı, hərəkətləri məhduddur, bəzən qızarıq görünüşdə ola bilər. Səhər-səhər hərəkət edə bilməmə bu xəstəliklər üçün əhəmiyyətli bir xüsusiyyətdir.
Romatoid artrit bağ toxuması xəstəlikləri içərisində ən çox rastlanandır. Qabarıq olaraq əl biləyi və əlin kiçik oynaqlarında olan ancaq digər oynaqlarda də olan artrit vardır. Müalicəsi gecikən və ya uyğun aparılmayan xəstələrdə oynaqlarda deformasiyalar və əlillik inkişaf edə bilər.
Xüsusilə 40 yaşından əvvəl səhərlər daha çox olan bel və bud ağrıları və tutulması onurğanın və çanaq sümüyü oynağının iltihabı romatizmal xəstəlikləri ağla gəlməlidir (seronegatif spondilartropatilər). Spondilartropatilər bəzən iltihabı bağırsaq xəstəlikləri və ya sədəf xəstəliyi ilə birlikdə görülə bilər, genital bir infeksiyadan sonra inkişaf edə bilər.
İltihablı romatizmal xəstəliklərdə həmçinin od, çəki itkisi, anoreksiya, limfa vəzilərində böyümə, tüpürcək vəzilərində böyümə, ağız- göz quruluğu, saç tökülməsi, dəridə günəş həssaslığı, ağız yaraları, genital yaralar, dəri töküntüləri, soyuq və ya stresslə qıcıqlanan barmaqlarda saralma-göyərmə kimi rəng dəyişiklikləri, udqunmaq çətinliyi, əzələ zəifliyi kimi şikayətlər də görülür.
Vaxtaşırı hücumlar halında gələn bir neçə gündə geriləyən qızdırma, qarın ağrısı, batan kürək ağrıları, oynaq ağrıları ailəvi qızıdırma xəstəliyinin əlamətləri ola bilər.
Digər bir iltihablı romatizmal xəstəlik qrupu vaskulitlərdir. Vaskulit, damar divarının iltihabıdır. Vaskulitin tipinə görə dəyişən boyda (küçük-orta-büyük boy) damar divarı iltihablanması, orqanlarda zədəyə və bununla bağlı şikayət və əlamətlərinə yol açır. Vaskulitlər adətən ciddi və ağır naviqasiyalı xəstəliklərdir.
Yenə daha çox irəli yaş və böyrək funksiyaları xırda xəstələrdə ürək turşu səviyyələrinin yüksəlməsi ilə daha çox ayaq oynaqlarının (ən çox da ayaq barmağının) artrit hücumu olaraq görülməkdədir.
Romatizmal Xəstəliklərdə Müalicə
Müalicəsi
İltihabı olmayan romatizmal xəstəliklərdə steroid (kortizon) olmayan antiinflamatuar dərmanlar, tez-tez istifadə edilir. Bu xəstəliklərin müalicəsində Fiziki Müalicə və Reabilitasiya, Nevrologiya, Nevroşirurgiya, Ortopediya və Travmatologiya, Psixiatriya klinikalarından dəstəkləyici müalicələr almaq lazımdır.
İltihablı romatizmal xəstəliklərin müalicəsi uzun müddətlidir. Bəzən ömür boyu davam edə bilər. Xəstə və həkimin uyğunluğu əhəmiyyətlidir. Müalicədə məqsəd şikayətlərin aradan qaldırılması və xəstənin həyat rahatlığının ən yüksək səviyyədə davam etdirilməsini təmin etməkdir. Kəskin dövrdə, iltihaba təzyiq etmək üçün kortizon müalicələrindən istifadə edilir, uzun dövrdə xəstəlik, əsas bəzi antiromatizmal dərmanlar ilə müalicə edilərək xəstələrin kortizon etmə müddətləri mümkün olduqca qısa saxlanmağa çalışılır. Hazırda əsas antiromatizmal dərmanların yetərsiz qaldığı xəstələrdə yeni bioloji müalicələr ilə uğurlu nəticələr alınır.
Bütün xəstəliklər kimi romatizmal xəstəliklərin da erkən diaqnozu və müalicəsi vacibdir. Erkən və uyğun müalicə ilə inkişaf edə biləcək oynaq deformasiyası və əlilliklərin qarşısının alınması mümkündür. Sistematik tutulma yarada bilən xəstəliklərin erkən diaqnostikası və müalicəsi birbaşa sağlam ola bilmək üçün çox önəmlidir.
Fuad Nəzərov
Bənzər xəbərlər...
XƏBƏR LENTİ
Google Chrome-da səslə axtarmaq mümkün olacaq
"İstanbullu gəlin"ə yeni aktrisa daxil oldu - FOTO
Necati Şaşmaz oğlu ilə şəkil paylaşdı
Məşhur model şahzadə Harridən ayrılmasının səbəbini açıqladı - FOTO
Azərbaycanda çoxuşaqlı ailələrin sayı kəskin azalır
Bu şəlalədən tez qaçmaq gərəkdir
Qadınların seçimi: kosmetika, yoxsa kitab?
Azərbaycanda daha bir nəfər koronavirusdan öldü: 101 yeni yoluxma faktı - RƏSMİ
Ahıllar pulsuz tibbi müayinədən keçirildi
Qaynar Volkswagen göstərildi
Bu da 64 bitlik Android
Fevral ayının qalibləri!
Güclü atışma: Düşmən itki verdi
Bu gün keçirilən imtahanın nəticələri nə vaxt açıqlanacaq?
Amoled-ə 5 milyard dollar yatırılır
Türk zabitlər Azərbaycana gəliblər
İtalyanların sürprizi
"X factor" teleşousunun məşhur iştirakçısına ömürlük həbs cəzası verdildi
Bakıda yarış keçiriləcək
Avropada sonuncu o idi
Dəbdən düşməyən geyimlər
“Taxtların Oyunları”nın “Dağ”ı dünya rekordunu qırdı - VİDEO
Başqalarının paltarlarını geyinmək zərərlidirmi?
Kişilər üçün ayaqqabı
İlham Əliyev xalqa müraciət edir - CANLI YAYIM
Qaziantep paxlavası (foto-resept)
Əl işlərim
Azərbaycanlı alimdən evdə koronavirus müayinələrinin ölümcül nəticələri ilə bağlı XƏBƏRDARLIQ
Azərbaycanda bu xəstəliyin daha çox yayıldığı rayonlar
Təmizlənmək üçün ən mükəmməl yay pəhrizi
"Ünvanlı sosial yardım alan ailələrin sayı artacaq"
Bədəndəki xalları götürmək olarmı?
Günün qorodskopu:Əhvalınızı yüksək tutun!
Prezident Bakıda yeni ASAN xidmət açdı
Vitaminli xörəklər - 5
Dünyada ilk dəfə: 6 yaşlı oğlan qız oldu
Valideynlər diqqətli olun!
Azərbaycanda koronavirusa yoluxanların sayı 1000-i keçdi
Mübariz İbrahimovun döyüşərək şəhid olduğu post hərbçilərimiz tərəfindən ziyarət edildi - VİDEO
Bakıdan Türkiyə şəhərlərinə yeni avtobus marşrutları açılıb
“Şaurma” (foto-resept)
3 - 6 aylıq körpələrlə oyun variantları
Hava haqqında
Dubayda taksilər sürücüsüz olacaq
Dünya ustadları Şəkidə
Ukraynanın daha bir regionu Rusiyaya keçir
Evdəki tozdan yaranan allergiya və müalicəsi
Sinir hüceyrələri
Ayrılığın yaratdığı fiziki ağrılar
Dünyanın ən çox gözlənilən karnavalı ləğv edildi
- ŞƏRHLƏR