Şəxsiyyətin formalaşmasına fəal təsir göstərən amillərdən biri də ünsiyyətdir. O, psixi inkişafın gedişində üzə çıxsa da, bilavasitə onu şərtləndirir, fəaliyyətin tərkib hissəsi kimi özünü göstərir. Böyüməkdə olan uşağın şəxsiyyətinin formalaşmasında bir çox digər psixoloji törəmələr kimi ünsiyyət təlabatı da aparıcı rola malikdir.Yaxşı ünsiyyət mühiti və tərəfdaş insanın fəallığını artırır, əhvalında gümrahlıq yaradır, hisslərini və zövqünü cilalayır.Ünsiyyət təlabatı insanın bütün həyatı boyu keyfiyyətcə daim dəyişən, dinamik və potensial olaraq zəngin psixi imkandır.Körpənin ünsiyyət təlabatı öz başlanğıcını yaşlıların xoş niyyətli, xeyirxah təbəssüm və baxışlarından götürür, sonralar uşağın özünü təsdiq etməyə, müstəqilliyə, yaxın adamlarla ruhi-mənəvi bağlılığa çevrilir, onlar üçün darıxma həddinə qədər yüksəlmiş olur. Ünsiyyət təlabatı insan psixikasının şəxsiyyətyönümlü keyfiyyətidir, onun davamlı və bütöv bir sistem kimi özünü dərketməsidir və fərdiyyətin əsasıdır.
Ünsiyyət mürəkkəb və çoxcəhətli bir proses olub, insanlar arasında əlaqələrin yaranmasında və inkişafında, onların birgə fəaliyyətində, informasiya mübadiləsində, həmçinin bir-birilə optik qavramasında mühüm rol oynayır. Bu cəhətdən ünsiyyət strukturunda onun üç başlıca cəhəti: kommunikativ, interaktiv və perseptiv cəhətləri fərqləndirilir.
Ünsiyyət fəaliyyətinin kommunikativ funksiyası bu prosesin subyektləri arasında informasiya mübadiləsinin gedişində üzə çıxır. Onun vasitəsilə insanlar bir-birinin məqsəd, niyyətini nəzərə almaqla, fəal subyektlər rolunda çıxış edir, öz biliklərini dəqiqləşdirir, yeni məlumatlar əldə edir və onların zənginləşməsinə nail olurlar. Kommunikativ prosesdə insanlar ünsiyyət vasitəsi kimi başlıca olaraq danışıq işarələri sistemi, simvollar toplusu olan dildən, buna müvafiq olaraq nitqdən, həmçinin optik-kinetik işarələr sistemi kimi jest, mimika və pantomimikadan, para və ekstralinqvistik sistemdən sistemdən (intonasiya, pauza) və gözün əlaqə sistemindən istifadə edirlər. Dilçilərin fikrincə, hazırda dünyada 5000-dən artıq danışıq dili mövcuddur.
Ünsiyyətin interaktiv tərəfi bu prosesə qoşulan insanların ümumi qarşılıqlı fəaliyyət strategiyasının qurulmasına əsaslanır. Psixoloqlar insanlar arasında qarşılıqlı təsirin iki başlıca formasını – kooperasiya və konquryentliyi fərqləndirirlər. Bunlardan birincisi adamların razılığına, ikincisi isə onlar arasında konfliktə əsaslanır.
Ünsiyyətin perseptiv tərəfi dedikdə, bir adamda başqa adam haqqında obrazın formalaşması, onun fiziki və psixoloji xarakteristikası, psixoloji xüsusiyyətləri və davranışı haqqında təsəvvürlərin yaranması başa düşülür. Bir adamın başqasını qavramasının əsas mexanizmi identifikasiya (oxşatma) və refleksiyadır(subyektin özünün başqaları tərəfindən necə qavranıldığını dərk etməsi).
Ünsiyyət vasitəsilə insanlar arasındakı əlaqələr hər bir fərdin mövcudluğunun zəruri şərtidir. Psixoloqlar insanlar arasında ünsiyyətin üç əsas səviyyəsini fərqləndirirlər:
1. Birinci səviyyədə (mikrosəviyyə) ünsiyyət şəxsiyyətin həyat tərzinin mühüm cəhəti kimi özünü göstərir. Burada onun hansı adamlarla əlaqə qurması, əsas fəaliyyəti, formalaşmış ünsiyyət stili və digər parametrlər aşkar şəkildə üzə çıxır. Bütün bunlar ictimai münasibətlərlə, şəxsiyyətin həyatının sosial şərtləri ilə sıx bağlı olur. Bu səviyyədə şəxsiyyət müəyyən etiket və qaydaları, ənənələri, başqa adamlarla ünsiyyət normalarını nəzərə almalı olur.
2.İkinci səviyyədə (mezasəviyyə) şəxsiyyət başqaları ilə müəyyən mövzu ətrafında əlaqələr yaradır. Bu səviyyədə ünsiyyət bir adamın başqa bir adamla və qrupla ünsiyyəti şəklində qurulur, və ya bir görüş ərzində başa çatır, ya da saatlarla günlərlə davam edir.
3.Üçüncü səviyyədə (makrosəviyyə) ünsiyyət elementar vahidlər vasitəsilə (“sual-cavab”, “əl sıxma”, “minemik hərəkət və baxışlar”, “cavab” və s.) həyata keçirilir.
Ardı var...
Sona Həmzəyeva
XƏBƏR LENTİ
Koronavirusa isti hava şəraiti təsir edəcək? - Alimlərdən açıqlama
Fevral ayının HAVAsı
Azərbaycanda yumurta niyə bahalaşır?
Gülşenin 20 minlik çəkməsi-FOTO
Keçmişin fəlsəfəsi və ya tarix necə yazılır? (1)
Günün ulduz falı - 15.08.2013
Bürclər hansı aksesuarları sevər?
Avatarlar 2-ci hissə
Cüdoçu qızlarımızdan ardıcıl qələbə
O fotoşəkli İlham Əliyev də imzaladı
Bakıda dörd yeni doğulmuş körpə həkimlərdən COVID-19-a yoluxdu - AÇIQLAMA
Rəsmi Bakıdan Yahoo-ya etiraz
2019 Couture Moda Həftəsi (1)
Burak Özçivit əməliyyat olunacaq
Möcüzəvi meyvələr (2)
Dünyanın ən gözəl 12-i qadını
Dünya ulduzları reklam çəkilişində - FOTO/VİDEO
Hansı tip ər-arvadsınız?
Xəyalə Murad "Mütaliənin faydası" mövzusunda Təlim Keçdi-FOTO
Jaguar F-Type-ın üstü açıldı
Yabanı turp salatı
HAVA necə olacaq?- 9 MART
O, orqanizmdə bütün infeksiyaları öldürür
Hava şəraiti dəyişəcək, sulu qar və qar yağacaq,
Adını dəyişmək istəyən şəxs nə etməlidir?
Duz onları öldürə bilər
Bakıda möhtəşəm Zəfər paradı başladı - CANLI YAYIM
Fatma M - "Ürəyim çox cavandı, lap körpə uşaq ürəyi kimi"
İPad Air daha yaxşıdır
İrəvanda Avropa Birliyinin bayrağını qaldırdılar
Rianna "Victoria’s Secret"ə qarşı-FOTO
Diş sensoru sağlamlığa nəzarət edəcək
Maska rejiminə yaradıcı yanaşma - VİDEO
Şəkərbura (foto-resept)
"Instagram"da YENİLİK - "Bəyənmə"lər yığışdırılır
Azərbaycanda geni dəyişdirilmiş bitki və bitki materiallarının istifadəsi qadağan edilir
Dünya liderlərinin ən sevimli içki və təamları
Bir ton ağırlığında adamyeyən timsah - FOTO
Mehriban xanım tapşırıq verdi
Reanimasiyada olan xəstələrin sayı açıqlandı
Kıvanç Tatlıtuğ "Çukur"da
Ətirlər haqqında bilmədiklərimiz
"Titanic"də kadrarxası
Barbiyə bənzəmək üçün hər ay əməlliyat olunur-FOTO
Rusiya Azərbaycandan imtina etdi
Qızardılmış kartof ruleti(foto resept)
Günün ulduz falı
Kosmik avtomobil Günəş ətrafında ilk dövrəni başa vurdu
Maaş kartları ilə gediş haqqını ödəmək olacaq
Alçanın faydaları
- ŞƏRHLƏR