Yazılı qaynaqlarda adı X yüzildən başlayaraq "Alıncaq", "Alancıq" , "Əlincək" və "Əlincə" şəklində çəkilən qala Naxçıvan-Culfayolunun kənarında, Əlincəçayın sağ sahilində yalçın dağ üstündə yerləşir. Bu adın qədim türk dilindəki "alan" (yastı, düzənlik, meydan) sözündən yarandığı ehtimal edilir. Lakin qədim türk dilində dağın təpəsi anlamını verən "alın" və qənimət anlamı daşıyan "alınc" sözləri də olmuşdur. H. Qəzvinin məlumatına görə Naxçıvan yaxınlığında Alancıq, Surmari, Taqmar və Faqnan adlı möhkəm qalaların uçuqları yüksəlir. Elxanilər zamanı müəyyən dağıntılara uğramış Əlincə qalası sonrakı dövrdə yenidən bərpa edilmişdir.
Əlincəqalanın tikilmə tarixi haqqında müxtəlif fikirlər mövcuddur. Tarixi qaynaqlara əsaslanan bəzi tədqiqatçılar qalanı təqribən 2 min il bundan əvvələ aid edirlər. "Kitabi-Dədə Qorqud" dastanında Əlincəqala möhkəm istehkam kimi təsvir olunur. Orta əsr qaynaqlarında Əlincə adı qala, dağ, çay kimi nəzərdə tutulmuşdur. Əlincəqala haqqında tarixçilərdən Nəsəvi (XIII əsr), Şərafəddin Əli Yəzdi (XV əsr), türk səyyahı Övliya Çələbi (XVII əsr) və başqaları məlumat vermişlər. Tikinti sənətinin xüsusiyyətlərinə görə Əlincə qalası daha qədim dövrə aiddir. XII əsr erməni tarixçisi Stepanos Orbeliyan bu qalanın çox qədimlərdə tikildiyini qeyd edir.
Əlincə yüzillərlə Azərbaycanın və Yaxın Şərqin müxtəlif hakim sülalələrinə qulluq göstərsə də tarixdə daha çox Azərbaycan Atabəylərinin iqamət və xəzinə yeri kimi tanınmış, çağının ən güclü hərbi qüvvələrini məğlubyyətə uğradan böyük cahangirƏmir Teymuru belə möhkəmliyi ilə heyrətləndirmişdir. Əlincə qalası on ildən artıq sürən müqavimətdən sonra Teymurilərə1401 – ci ildə təslim olmuş və qalanın belə dözümünün səbəbini aydınlaşdırmaq üçün əmir Teymur şəxsən Əlincəyə qalxmışdır. Bəzi mənbələrdə isə qeyd edilir ki, Şah İsmayıl uşaq ikən bir müddət bu qalada gizlədilmişdir.
Əlincəqalanın müdafiə bürclərindən birinin qalıqları
Azərbaycan atabəyləri–Eldənizlərin hökmranlığı dövründə Əlincəqalanın əhəmiyyəti xüsusilə artmış, mühüm hərbi istehkam olan qala hökmdar ailəsinin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün sığınacaq yerinə çevrilmişdi. Naxçıvan hakimi Zahidə xatunun iqamətgahı və Eldənizlərin xəzinəsi Əlincəqalada yerləşirdi. 1225-ci ildə Xarəzmşah Məhəmmədin oğlu Cəlaləddin Manqburnının Azərbaycana hücumu zamanı Eldəniz hökmdarı Özbək (1210 – 1225) Əlincəqalaya sığınmış və burada döyüşlərin birində öldürülmüşdür. Əlincəqala XIII – XIV əsrlərdə Hülakülərin, XIV əsrin II yarısında Cəlairilərin hakimiyyəti altında olmuşdur. Hakimlərindən Sultan Tahirin, kutvallarından (qala rəisi) Uztəmurun (1343), Xacə Cövhərin (1390), əmir Altunun (1390), Seyid Əlinin, Hacı Salehin və Əhməd Oğulşayinin (1401) adları bəllidir.
İspan diplomatı, Kastiliya kralı III Enrikonun 1403 – 1406 -cı illərdə Teymurilər dövlətindəki səfiri Rüi Qonsales Klavixo Əlincə qalanı belə təsvir etmişdir: "Əlincəqala yüksək və sıldırım bir dağ üzərində qərar tutaraq divar və bürclərlə əhatə olunmuşdur. Divarların daxilində, dağ yamaclarının aşağı tərəflərində üzümlüklər, bağlar, zəmilər, otlaqlar, bulaqlar və hovuzlar vardır. Qəsr və ya qala dağın zirvəsində yerləşir".
Arzu Hüseynova
XƏBƏR LENTİ
Yağış yağacaq, şimal küləyi əsəcək
Müəllimlərin maaşı 4 dəfə artırıla bilər
Messi klub seçimini etdi
Ceki Çan "Oskar"a oyuncaqla gəldi
KƏBƏnin qapısının sirri açıldı
Əminə Dilbazinin 100 illik yubileyi keçiriləcək
Meqan Foks Çanakkaledə-FOTO
Beren Saat Kənanı təbrik etdi-FOTO
Erməniləri qorxudacaq təlim başlayır
Rəngarəng ayaqqabı modelləri
Trampın qızından ağılasığmaz addım
Dünyanın ən maraqlı qiyafətləri
Nadir Qafarzadə: "Hüseyn ölüb, cəhənnəmə, qara gora ölüb, böyük iş olub?"
Tarixdən...(4)
Alişan oğlunu ilk dəfə TƏTİLƏ apardı-FOTO
Qripdən necə qorunaq?
Bengü ANA OLACAQ-FOTO
Erməni silahlı bölmələri yenidən atəşkəsi pozublar
Sevinc gətirən doğuş
Mobil telefonlar üçün qorxulu virus yayılıb
Burberry payız-qış kolleksiyasi 2010-2011
Rənglərlə tərzinizi yaradın
İçərişəhər Azərbaycana beynəlxalq mükafat qazandırdı
Pensiyasını orduya dəstək üçün verən ahıl kişi: Azərbaycanı duyğulandıran görüntü - VİDEO
Əsəbiləşdirən iş yoldaşları
Türkiyədə şəhər adları dəyişir
Aktyor 45 kq arıqladı, kimsə tanımadı-FOTO
Ruhi xəstə, yoxsa cinayətkar?
Xəzəryanı ölkələrin iştirakı ilə birgə teatr festivalının keçirilməsi müzakirə edilir
Dondurmalar mövsumu hansı təhlükələrlə gəlir?
Cennifer Lopez FOTOsu ilə 8 milyonun diqqətini cəlb etdi
Düymələr
NASA-dan QORXUNC XƏBƏRDARLIQ
Təhsil nazirindən yeni tədris ilinin başlaması ilə bağlı AÇIQLAMA
Xaricdə distant təhsil alanların diplomları niyə tanınmır?
“WhatsApp”da “blokdan çıxmağın yeni üsulu
Tolqahan Sayışmandan 3 milyonluq yatırım - FOTO
Emin Ağalarov qarda çimdi – FOTO
Uşaqlara ayaqyolu dərsi
Günün ulduz falı - 06.04.2014
Rubl necə yüksələcək?
Məşhur müğənnidən hamiləlik AÇIQLAMASI
Məşhurlardan dəriyə qulluq maskaları
90-cı illərin saç və makiyaj trendləri geri gəlir
Dəcəl ev heyvanları
Şuşa şəhərinə içməli suyun verilməsinə başlanıldı - VİDEO
Addım-addım xərçəngə aparan qidalar
31 yanvara HAZIR OLUN! - 152 il sonra TƏKRARLANACAQ
Hamilə olduğunu zənn etdi, əslində isə-ŞOK Görüntü
Tarixi şəxsiyyətlərdən qısa dialoqlar (2)
- ŞƏRHLƏR