İntellekt informasiyanın əldə edilməsi, onun emal edilməsi və onun məqsədəyönlü istifadəsindən ibarət olan zehni qabiliyyətdir. İntellekt sözü Latın mənşəlidir: intellectus – başa düşmə, intellegere – başa düşmək, inter – arasında, legere – seçmək deməkdir.
Əziz Qadin.Netlilər, bu xəbərim sayəsində intellektin bir neçə növü ilə tanış olacaqsınız.
1. Təbiət intellekti – insanlarda heyvanları və bitkiləri hiss etmək qabiliyyətini müəyyənləşdirir. Bu qabiliyyət bizim keçmiş təkamülümüzdə qeyri-adi bir qabiliyyət, istedad hesab edilirdi. İbtidai ovçular və bitki toplayanlar bu qabiliyyətlərindən istifadə edirdilər. İndinin özündə də bu tip intellektlər bəzi sahələrdə, daha dəqiq desək, botanikada və aqronomiyada mühüm rol oynayır. Müasir cəmiyyət təbiətdən daha çox uzaqlaşdığından bu tip intellekt maraq kəsb etmir.
2. Musiqi intellekti – insanlarda addımı, ritmi, tembr və tonu ayırd etmək qabiliyyətini müəyyənləşdirir. Bu tip intellekt bizə musiqini duymaq, yaratmaq və ifa etmək qabiliyətini verir. Bu tip intellekt olmadan nə dirijorlarda, nə bəstəkarlarda, nə vokalistlərdə, nədə ki, dinləyicilərdə incə musiqi duyumu olmazdı.
3. Məntiqi-riyaziyyat intellekti – insanlarda məntiqi, riyazi hesablamaları daha tez tapmaq və hesablamaq qabiliyyətini müəyyənləşdirir. Məntiqi intellekt, adətən, riyaziyyatçılarda, alimlərdə və detektivlərdə daha çox inkişaf edir. Bu tip intellektə malik olan gənclər ünsiyyətdən uzaq olurlar və qapalı olurlar. Onlar üçün rəqəmlər və məntiqi məsələlər daha maraqlıdır.
4. Ekzistensial intellekt – insanlarda onların mövcudluğunun məna və məzmununun nədən ibarət olması haqqında dərin sualları ortaya qoya bilməsi qabiliyyətini müəyyənləşdirir. Bu tip intellektə malik olan adamlar həyatın mənası və insanların Yer üzünə nə üçün gəlməsi ilə bağlı yeni fikir və ideyalar ortaya qoymaq qabiliyyətinə malik olurlar.
5. Fərdlərarası intellekt – insanlarda bir-birini dərindən anlamaq və başqaları ilə effekli sürətdə qarşılıqlı hərəkət etmək qabiliyyətini müəyyənləşdirir. Qarşılıqlı hərəkət dedikdə, effektli şifahi və qeyri- şifahi kommunikasiya, insanlar arasındakı müxtəlifliyi tez anlamaq, həmçinin, insanların əhval-ruhiyəsini və temperamentini yaxşı hiss etmək qabiliyyəti nəzərdə tutulur.
Müəllimlər, sosial sfera işçiləri, aktyorlar və siyasətçilər bu tip intellektə malik olmalıdırlar. Bu tip intellektə malik olan gənclər adətən, öz həmyaşıdları arasında lider olurlar, ona görə yox ki, onlar güclüdürlər, ona görə ki, onlarla çox maraqlıdır və onlar hər bir kəsin keçirdiyi hissləri anlaya bilirlər.
6. Cismani-kinestetik intellekt – insanlarda fiziki obyektlərlə manipulyasiya etmək və müxtəlif fizioloji bilgilərindən istifadə etmək qabiliyyətini müəyyənləşdirir. Bu tip intellektə malik olanlar məkan və zamanda yaxşı orientasiya edə bilirlər. Əsasən, idmançılar, rəqqaslar, cərrahlar bu tip intellektə malik olmalıdırlar.
7. Linqvistik intellekt – insanlarda fikirləşmək və öz fikirlərini çox dəqiq interpretasiya etmək (hətta hamının çətin başa düşə biləcəyi sözləri belə) qabiliyyətini müəyyənləşdirir. Bu tip intellektə daha çox şair və yazıçılar, jurnalistlər, ictimai xadimlər malik olmalıdırlar.
8. Şəxsiyyət intellekti - insanlarda özünü, öz fikirlərini, hisslərini dərk etmək və bundan həyatın planlaşdırılması prosesində istifadə etmək qabiliyyətini müəyyənləşdirir. Bu tip intellekt insanlara öz qabiliyyətini düzgün qiymətləndirmək və bu qabiliyyətdən qədərincə yararlanmaq imkanı yaradır. Bu tip intellektə əsasən, psixoloqlar malik olurlar və bununla belə bu adamlar əksər hallarda çox utancaq olurlar.
9. Məkan intellekti – insanlarda üçölçülü fikirləşmək qabiliyyətini müəyyənləşdirir. Bu tip intellektə malik olanlar olduqları məkanı, qarşıda onları nələrin gözlədiyini yaxşı dərk edir və onlar olduqları məkanı və ondan soruşulan yerləri çox asanlıqla təsəvvüründə canlandıra və təsvir edə bilirlər. Əsasən, dənizçilər, təyyarəçilər, heykəltaraşlar, rəssamlar və memarlar bu tip intellektə malik olurlar. Onlar labirint, puzzle ilə daha çox maraqlanır və saatlarla bir şəkilə baxa bilirlər.
Aynur Alimuradbəyli
XƏBƏR LENTİ
Azərbaycanın analıq indeksi açıqlandı
Azərbaycanda daha üç nəfər koronavirusdan öldü: 175 yeni yoluxma
ABŞ-da ilk sualtı kitabxanalar yaradıldı
Körpənizin ağıllı doğulmasını istəyirsinizsə...
Qrelandiyada buzlar əriyir-XƏBƏRDARLIQ
Hava haqqında
Məşhur cütlük AYRILDI
Su yoqasının faydaları
Nazirlikdən apteklərdə yeni qiymətlərlə bağlı
Sakit və rahat yatmaq üçün
DÇ-2014: hansı oyun, hansı kanalda?
Filmdəki sevgiləri reala çevrilən məşhurlar
Elçin yeni seriala çəkilir-FOTO
Dəbli və zövqlü koftalar
Ordumuz düşmənin səkkiz topunu canlı qüvvəsi ilə birlikdə məhv edib - VİDEO
Dünyada məşhur qəzet Azərbaycan rayonundan yazdı
Hamilələrə olmaz!
Evliliyi nələr öldürür?
Türkiyədə 6,6 bal gücündə zəlzələ: Binalar yerlə-yeksan oldu - CANLI YAYIM
Yaponlar bu dəfə də heyrətləndirdi
Şəhid generalı qarşılamaq üçün yüzlərlə insan toplaşıb - FOTO
Həkimlərin evə getməsinə qadağa qoyuldu, hotellərdə məskunlaşacaqlar
Tibb işçilərinə nəqliyyat pulsuz olacaq - Nazir açıqladı
Rəqəmlər (4)
Gözəl səyahət yerləri
HAVA necə olacaq?-31 dekabr
Püstəli keks (foto-resept)
Demet Akalından həyat yoldaşına ad günü hədiyyəsi - FOTO
İnstaqramdakı o "zəhləngetmiş"
Burçinin yeni sevgilisi diqqət çəkdi-FOTO
817 dollarlıq maşınla dünyanı dolaşdılar
Hadisenin cavabı gecikmədi:"Onun da..."
"Eurovision" Ermənistanın təxribatına münasibət bildirdi
Selena ilk dəfə Castinə qayıtmasından danışdı
"Mimoza" salatı
Reynmen Ferahla eşq yaşayır? - FOTO
Deputat: "Azərbaycanda erkən nikahların qarşısı maksimum dərəcədə alınıb"
Ebru Polatdan GÖZLƏNİLMƏZ PAYLAŞIM
Uşaqları döymək və alçatmaq qadağan edildi
Şagirdlər üçün VPN-siz işləyən platformalar tətbiq olunacaq - RƏSMİ
Gün necə planlaşdırılmalıdır?
Azərbaycanda son 5 ildə ən çox qoyulan adlar
Günün qoroskopu: qəfil dönüşdə xeyir var
Abituriyentlər üçün vacib xəbər: ballar artırılır!
Ordumuzun qırıcıları erməniləri geri oturtdu
91 yaşlı Baddie Winkle tərzi ilə təəccübləndirir
Hüquqşünaslığı tərk edib hobbit evi tikdi
Prezidentlə xanımı yeni təcili yardım maşınları ilə tanış oldu
114 yaşlı kişi: "Siqareti atmaq istəyirəm" - FOTO
Ramazanda qidalanma xətaları
- ŞƏRHLƏR