Bu məqalədə sizin diqqətinizi rus dilini öyrənməyinizlə əlaqədar olaraq, bəzi mühüm məsələlərə cəlb etmək istəyirəm.
Birincisi, bəzən СЊ və СЉ hərflərini düzgün işlətmir və həmin hərflərin olduğu sözləri düzgün tələffüz etmirlər.
Məsələn: шью yerinə шиу (bəzən də шииу), съел əvəzinə sel və ya, siyРµl, syРµl işlədirlər və s.
Ikincisi, sözlərin hansında СЊ və hansında СЉ yazmaqda çətinlik çəkirlər.
Misal üçün, подъезд sözünü подезд, подииезд kimi yazırlar.
Üçüncüsü, sonu СЊ, ilə bitən isimlərin bir qismi kişi cinsinə, digərləri isə qadın cinsinə aid olduğu üçün həmin isimlərin cümlədəki başqa sözlərlə uzlaşmasında səhvə yol verirlər.
Məsələn, день kişi cinsə aid olduğu halda, тень sözü qadın cinsli isimdir. Теплый день—düzgündür, lakin пробежал тень desək və yazsaq səhvə yol vermiş olarıq. Пробежала тень deyilməli və yazılmalıdır. Bu qayda РєРѕРЅСЊ (kişi cinsi), лошадь (qadın cinsi) isimlərinə də aiddir. Dördüncüsü, fel formalarında СЊ müxtəlif hallarda yazılır. Misal üçün: РћРЅ трудится.—Ему надо трудиться.
Yuxarıda qeyd etdiyimiz məsələlərlə əlaqədar olaraq aşağıdakıları bilmək lazımdır:
1. Əgər СЊ səsi saitlə samit səs arasında tələffüz edilirsə (məsələn: şyu, syel, muravyi), bu halda yazıda hər üç səsin birləşməsi xüsusi qayda ilə təsvir olunur: samit hərfdən sonra Рµ, С‘, СЋ, СЏ, Рё-dən əvvəl СЊ və ya СЉ yazılır. Onlar da (yəni СЊ və СЉ) bölüşdürücü işarələr (hərflər) (разделительные) adlanır. СЉ hərfi, Рµ, С‘, СЋ, СЏ-dan əvvəl iki halda yazılır: a) sonu samit səslə bitən pristavkaların (sözönlərin) axırında: подъем, предъюбилейный, объявление, подъезд; b) РґРІСѓС…, трех, четырех saylarından düzəlmiş mürəkkəb sözlərdə: двухъярусный və s.
2. Sozün qalan hissəsində СЊ, Рµ, С‘, СЋ, СЏ və habelə Рё hərflərin-dən əvvəl yazılır. Məsələn: шьёт, обезьяна, РІРѕСЂРѕР±СЊРё, вышьёт. Başqa dillərdən alınma sözlərin əvvəlində və axırında saitdən sonra Рє (СЏ) əvəzinə СЊСЋ yazılır: РіРѕСЂ. РќСЊСЋ-Йорк, Рµ (С‘) əvəzinə isə alınma sozlərin çoxunda СЊo yazılır: батальон, бульон, медальон və s. Ay adlarından düzəlmiş aşağıdakı sifətlərdə СЃРє suffiksindən qabaq da СЊ (РјСЏРіРєРёР№ знак) yazılır: (сентябрьский, РЅРѕСЏР±СЂСЊСЃРєРёР№, декабрьский, РёСЋРЅСЊСЃРєРёР№, июльский, февральский, апрельский, habelə деньской (день—деньской—bütün günü), январский sözü СЊ-sız yazılır.
Felin məsdər forması (инфинитив) əksər hallarda СЊ-la bitir; читать, беречь, течь, рассказать, уважать, рисовать, одеваться və s. Saitlərdən sonra qayıdış fellərində СЊ yazılır: одевать, радуюсь və s. Indiki və sadə gələcək zamanın ikinci şəxsin təki də СЊ-la yazılır: рассказываешь, читаешь, напишешь, принесешь və s. Felin üçüncü şəxsinin təki və cəmi qalın tələffüz olunur və СЊ-sız yazılır.
Məsələn: РђСЂР·Сѓ читает Рё смотрит. Полад умывается. Lakin məsdər formanı felin üçüncü şəxsindən fərqləndirmək lazımdır. Fel məsdər formada что делать? və что сделать? suallarına cavab olur və СЊ-la yazılır.
Müqayisə edək: Расим трудится Рё Расиму надо трудиться. РћРЅ пишет Рё Ему надо писать və s. Fel üçüncü şəxsdə что делает? və что сделает? suallarına cavab verir, özü də СЊ-sız yazılır. Əgər felin əmr forması samit səslə bitərsə bu samitdən sonra СЊ yazılır: РєРёРЅСЊ, киньте (at, tulla, atın, tullayın), Р±СЂРѕСЃСЊ, бросьте və s.
Bənzər xəbərlər...
XƏBƏR LENTİ
Dünya bu anı gözləyir!
Valideynlər üçün testlər
Təmizlik şirkətlərinə niyə inam yoxdur?
Hava haqqında
Saçların ağarmasına qarşı maska
2021-ci ilin büdcəsindən işğaldan azad edilən ərazilərə nə qədər vəsait ayrılacaq? - RƏSMİ
Orhan Gencebayın vəziyyəti ağırlaşdı
Eyeliner çəkilmə qaydası
Azərbaycanda iş sahiblərinə isti hava xəbərdarlığı
Hərbçilərimiz müharibəyə hazırdır?
Hava haqqında
Qışın son ayı necə başlayacaq?
2016-cı ilin rəngləri
Azərbaycanda daha bir qadağa ləğv olundu
Qiymətlər dəyişdi - Bahalaşan və ucuzlaşan məhsulların SİYAHISI
Beynəlxalq təşkilat Rusiyanı hərbi cinayətdə günahlandırdı
Şahzadə haqda çəkilən film qalmaqala səbəb oldu
Qriplə mübarizənin 5 yolu
Geyimlərinizi xilas edəcək tövsiyələr
Eviniz həmişə işıqlı olsun
Hava haqqında
6 min gənc "Azərbaycan" yazdı
Azərbaycanda benzinin qiymətində dəyişiklik gözlənilirmi?
Azərbaycanda koronavirusu yüngül keçirən xəstələr evdə qalacaqlar - QƏRAR+VİDEO
Necati Şaşmazdan Amerikada evlilik xəbərlərinə AÇIQLAMA
Həmyerlimiz Hollandiyada erməni idmançının çənəsini oynatdı
Təkrarlanan öskürək xəstəlik xəbərçisidir
Hollivud ulduzu İçərişəhərdə
Azərbaycanda vulkanların aktivləşməsi zəlzələdən xəbər verir?
İlin ən bahalı aktrisası oldu-FOTO
Körpə fabriki: burada sifarişlə uşaq doğacaqlar
Bilsəydim kaş...
Hava haqqında
Kliçko Yanukoviçlə razılığa gəldi
"Ebola"dan ölənlərin sayı 9152 nəfərə çatdı
ABŞ-da ilin ən gözlənilən hadisəsi
Məktəbli olmağın qiyməti neçəyədir?
"Google" əlavə reallıq displeyi yaradacaq
Bir insan da sənin göz yaşlarına layiq deyil
Yeni doğulmuş QOCA - Körpə görənləri dəhşətə gətirdi
Bakıda Azərbaycan-Rusiya biznes forumu keçiriləcək
Məktəblilər üçün şad xəbər
Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin dəhşətli ailə faciəsi...
Məşhur aparıcı “Fox TV”dən getdi
Rejissorlarmızın filmləri beynəlxalq kinofestivalda iştirak edəcək
“Qalatasaray” yeni mövsüm formalarını satışa çıxardı - VİDEO
Uğur Pektaşa gözlənilməz QADAДћA- FOTO
Havanın temperaturu 36 dərəcəyə çatacaq
Şirələr və kompotlar
Hadı Rəcəbli: Ünvanlı sosial yardım qoyunla verilsin
- ŞƏRHLƏR