Azərbaycan memarlığında möhtəşəm yeri olan Şəki Xan sarayı hər bir qonağını təəccübləndirən orijinal sənət əsəridir. Dünya abidələri siyahısına daxil edilmiş bu sarayın özünəməxsus inşa üslubu var. Burada tətbiqi incəsənətin bir çox növləri, eləcə də XVII-XIX əsrlərə məxsus divar rəssamlığı nümunələri öz əksini tapmışdır.
Şəki xanlarının yay sarayı olan bu binanın kim tərəfindən tikdirilməsi haqqında dəqiq elmi məlumat yoxdur. Bəzi mənbələrə əsasən saray Azərbaycanda ilk müstəqil xanlığın əsasını qoyan Hacı Çələbi xanın nəvəsi Məhəmmədhüseyn xanın dövründə tikilmişdir. Hüseyn xan eyni zamanda "Müştaq" təxəllüsü ilə şeirlər yazdığına görə saray bəzi mənbələrdə "Müştaq imarəti" kimi qeyd olunmusdur. Tarixi mənbələrdə Hüseyn xanın əmisi tərəfindən burada əsir saxlanıldığı və boğularaq qətlə yetirildiyi göstərilir. Qeyd edək ki, Hüseyn xan Müştaq Azərbaycanın məşhur şairləri Molla Pənah Vaqif və Molla Vəli Vidadi ilə dost olmuşdur. Vidadi öz "Müsibətnamə" əsərini də onun ölümü münasibətilə yazmışdır. Başqa bir mənbədə isə bu binanın XVIII əsrin sonunda Məhəmmədhüseyn xanın oğlu
"Məhəmmədhəsən xan divanxanası" adlandırdığı xəbər verilir.
Şəki Xan sarayı üzü cənuba baxan ikimərtəbəli binadır. Binanın bir cərgədə yerləşən üç hissəsi bir-birindən dəhlizə ayrılır. Mərtəbələrin quruluşu eynidir.
Bura yolu düşən hər bir şəxsi, ilk növbədə, heyrətə gətirən binanin fasadındakı şəbəkə pəncərə və qapılardır. Dünyada analoqu olmayan bu şəbəkələr çox xırda həndəsi fiqurlardan ibarətdir. Şəbəkəni yaradan ağac parçalarının aralarına müxtəlif rəngli şüşələr daxil edilmişdir. Hər bir kvadrat metrdə orta hesabla 5000, mürəkkəb yerlərdə isə 14000 ağac və şüşə element vardır. Rəngli şüşələrdən düşən işıq divarlarda və döşəmədə əks olunaraq əlvan şəbəkə kölgələri yaradır. Ən maraqlısı isə odur ki, şəbəkələrin hazırlanmasında və ümumiyyətlə, binanın tikintisində nə yapışqandan, nə də mismardan istifadə edilib.
Binanın daxilində həndəsi və nəbati naxışlara, quş şəkillərinə, süjetli rəsmlərə, döyüş və ov səhnələrinə daha geniş yol verilib. Zövqlə işlənmiş taxçalar, güzgülü buxarılar əsl sənət nümunəsidir. Taxçalar Nizami Gəncəvivinin "Leyli və Məcnun" poemalarına çəkilmiş illüstrasiyalarla bəzədilib. Salonun qalan sahəsi isə rəsmli, ornamentli şəbəkələrlə işlənib. Otaqların divarları ilə yanaşı tavanı da incə naxışlar bəzəyir.
Şəki Xan sarayının memarı şirazlı Zeynal Abidin olmuşdur. Divar rəsmləri XVIII əsrdə yaradılsa da, sonralar dəfələrlə bərpa edilib. Sarayın divar təsvirlərini işləyən bir neçə nəqqaş və ustanın adı binanın içində müxtəlif yerlərdə yazılıb. Burada şuşalı usta Qəmbərin, şamaxılı ustalar Əliqulu və Qurbanəlinin, rəssam-nəqqaş Mirzə Cəfərin adlarına rast gəlmək mümkündür. Divarlardakı kitabələrdən məlum olur ki, həmin sənətkarlar XIX əsrin sonunda binada işlətmişlər.
XVIII əsrdə ilk təsvirləri işləyən nəqqaşın adı isə bunların içində qeyd edilməyib. İkinci mərtəbənin tavanındakı təsvirdə usta Abbasqulunun adı yazılıb. Ancaq Abbasqulunun bu təsvirləri nə vaxt işləməsi haqqında əlimizdə heç bir məlumat yoxdur.
Bu gün Şəki Xan sarayı öz gözəlliyi, qədimliyi, qeyri-adi memarlıq üslubu ilə turistlərin ən çox üz tutduğu məkanlardandır. Sarayın qarşısında əkilmiş yüzillik xan çinarlar isə sanki tarixin səhifələrindən göz açır, gələnləri XVIII əsrə dəvət edir.
XƏBƏR LENTİ
Küçəni zibilliyən 535 nəfər cəzalandırıldı
Yaşıl pomidor turşusu (foto resept)
Bülentin 1,5 milyonluq donları-FOTO
Dırnaq yemək vərdişi
Ağdərənin işğalından 27 il ötür
Ərdoğandan ilk açıqlama
5 addımda bahar gözəlliyi
Abortdan sonra
Körpələrin bürcləri
Gözəl saçlar üçün 6 qızıl qayda
Səhər yürüşünün 5 faydası
Bildiklərimiz və bilmədiklərimiz
Türkiyənin birinci şəxsləri prezident seçkilərinə hazırlığı müzakirə edəcəklər
"Kraliça" dəfn olundu-FOTO
Hadise efirdə ağladı-FOTO
Azərbaycanda pullu yolların əsas şərtləri nədir?
Saxlama müddəti ötmüş mallar aşkarlandı
Bədən çatlaqları və müalicəsi
Dünyanın ən çirkin iti
Qan ağlayan Kəlbəcər...
Qat-qat xəmirdən pendirli piroq (foto-resept)
Ermənistanın Rusiyadakı səfirliyinə etiraz məktubu təqdim edilib
Qadın.Netlilər 2013-cü ili necə keçirib? (3)
Nə üçün kəskin mübahisə zamanı kişilər susur?
Parçadan taksidermiya
Obama ailəsi Ağ Evdən bura köçür - FOTO
"İran şerinin şahı"-Şəhriyarın həyatından deyilməmiş sözlər
Günün qoroskopu: dəqiq həll variantları tapın
Tünd rəngli divar boyasınından necə istifadə etməli?
Ermənistan dövlət sərhədində atəşkəs rejimini pozub - RƏSMİ
Yahoo! virus yayır
Əsl ananın əziz xatirəsinə
Bu kreditlərdən canımız nə vaxt qurtaracaq?
Qış üçün salat(foto resept)
Gözəlliyi ilə hər kəsi heyran edən pilot-FOTO
Prezidentin köməkçisi xarici diplomatlarla Tərtər və Ağdamda
Körpələr üçün geyimlər
Neftlə bağlı ilginc açıqlama
Gürcüstan-Ermənistan münasibətləri soyumağa başlayıb
Atalara 7 aylıq ödənişli "DEKRET" veriləcək
Amerikansayağı dərsliklər
Limonlu piroq (foto resept)
Uşaqların uğuruna mane olan 3 valideyn xətası
Tarkan şad xəbəri verdi: “Ata olacam” - VİDEO
Badımcandan bol-bol istifadə edin
Zoğallı tart (foto resept)
Azərbaycanda evlənənlərin və boşananların sayı azalıb
Reklamdan 1,6 milyon qazandılar
Azərbaycanda dekabr ayının hava proqnozu açıqlandı
Xanımların olmazsa olmazları
- ŞƏRHLƏR