Azərbaycanda oksigen catışmazlığının (hipoksiya) yaratdığı fəsadlarla dünyaya gələn uşaqların göstərici faizi az deyil. Belə nöqsanlı uşaqlarda isə çox asanlıqla nəyəsə, məsələn, internetə, narkomaniyaya, alkoqolizmə, siqaret çəkməyə meyl yarana bilər. Bunu Trend-ə açıqlamasında Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) müxbir üzvü, A.İ.Qarayev adına Fiziologiya İnstitutunun direktoru, biologiya üzrə fəlsəfə doktoru Afiq Qazıyevdeyib.
İnkişafın normal getməsinə mane olan bir çox amillərdən birinin də hipoksiya faktoru olduğunu qeyd edən A.Qazıyev bildirib ki, belə nöqsanlı uşaqlarda yaşamaq qabiliyyətinin proqramında pozuntular olduğundan onlar çox asanlıqla insani keyfiyyətlərini unuda bilirlər. Ona görə də hamilə qadınları müasir texnologiyaların təsirindən yayındırmaq lazımdır.
İnstitut direktoru bildirib ki, elektromaqnit dalğaları hamilə qadına təsir etdikdə orqanizmdə hipoksiya əmələ gəlir: "Əvvəllər insanlarda hərəkət aktivliyi olurdu. Bu, bir çox şeyləri nizamlayardı. Qan durğunluğu inkişaf etməkdə olan prosesin energetik təminatını pozur. Bu zaman əmələ gələn nöqsanlar müxtəlif olur".
A.Qazıyev deyib ki, hazırkı dövrdə təbii qlobal iqlim dəyişikliklərinin intensivləşməsi və birbaşa insan fəaliyyəti ilə bağlı texnogen amillər yer üzərində yaşayan canlıların, o cümlədən insanların sağlamlıq göstəricilərinə, yaşamaq və nəsil vermək qabiliyyətinə arzuolunmaz təsir effektlərini artırıb. Bu baxımdan diqqəti cəlb edən amillərdən biri orqanizmin oksigenlə təmin olunma mexanizmində yarana biləcək nöqsanlardır. Sənayenin inkişafı nəticəsində atmosfer havasında karbon qazının böyük həcmdə toplanması, qlobal istiləşmə, oturaq həyat tərzi və müxtəlif streslər oksigen mübadiləsində çatışmazlıqlara səbəb olur, orqanizmin fəaliyyətinin intensivliyi lazımi səviyyədə nizamlanmır: "Bütün bunlar insanların laqeydliyinin nəticəsi deyil. Bunlar insanın yaşadığı bugünkü mühitin, inkişafın təsir effektləridir. Heç kim qlobal elektromaqnit dalğalarının yer üzünə düşməsinin qarşısını ala bilməz. Atmosferdə oksigenin mübadilə qatılığının dəyişməsinin, canlılara pis təsirinin qarşısını almaq mümkün deyil. Düzdür, bunu yüngülləşdirmək yolları var - ağac əkmək, havanı çox çirkləndirən zavodları bağlamaq və s. Ancaq bu, profilaktik işlərdir. Bu, son nəticədə problemi aradan qaldırmır. Buna görə də insanın bu proseslərə uyğunlaşmasının yollarını öyrənmək lazımdır".
A.Qazıyevin sözlərinə görə, bir sıra müəlliflər tərəfindən əldə edilmiş mühüm eksperimental-kliniki nəticələr əsasında sübut olunub ki, hamiləlik dövründə hipokineziya hamiləliyin gedişinə və nəticəsinə mənfı təsir göstərməklə, patoloji halların yaranmasına gətirib çıxara bilər. Azərbaycan alimləri müasir inkişafın, texnologiyaların tətbiqinin ana-döl münasibətlərinə təsirini araşdırarkən isə məlum olub ki, hipoksiya orqanizmin normal inkişafına kəskin təsir göstərməklə ananın fizioloji funksiyasında ciddi dəyişiklər yaradır. "Ana-döl" münasibətlərinin lazımi səviyyədə tənzimlənməsi mexanizmləri birbaşa oksigen təminatı və onun əsas məntiqi kimi enerji mübadiləsi ilə bağlıdır. Bu prosesin pozulması müxtəlif hadisələrlə, xüsusilə balanın düşməsi (ananın bətnində balanın saxlanmaması), mayalanmanın getməməsi, orqanogenez dövründə embrionun inkişafında bir çox pataloji halların təzahürü ilə nəticələnir.
A.Qazıyevin dediyinə görə, institutun əməkdaşlarının embrional inkişafın müxtəlif dövrlərində kəskin hipoksiyaya məruz qalmış heyvanlarla bağlı apardığı tədqiqatlardan aydın olub ki, hipoksiya baş beyində qlikoliz prosesini dəyişir - rüşeym dövründə baş beyin kontrola nisbətən daha çox, orqanogenez dövründə isə əksinə aşağı səviyyəli olur. Bu, həm təsir müddətindən, həm təsirin dərəcəsindən, həm də dölün inkişafının hansı mərhələdə olmasından asılıdır. Boğaz heyvanlara oksigen catışmazlığı ilk məhrələdə başqa, son məhrələdə digər formada təsir edir. Ən güclü təsir orqanogenez və rüşeym dövrlərində müşahidə olunur. Erkən mərhələdə oksigen çatışmazlığı olan heyvanlarda dölün məhv olması baş verir. Son mərhələdə artıq formalaşmış döllərin psixi fəaliyyətində oksigen çatışmazlığı nəticəsində problemlər yaranır, o, nevroz olur. Psixi pozuntuların nəticəsində zəif yaddaş, görmə, eşitmə sisteminin, hərəkət dinamikasının pozulması baş verir: "Psixoloji durumu belə olan adam gələcəkdə ya yaxşı müəllim, ya da iqtisadçı ola bilməyəcək. Onun cəmiyyətdən müəyyən dərəcədə kənar qalmaq ehtimalı çoxalır".
XƏBƏR LENTİ
Kişilər cinsi əlaqədən əvvəl nə düşünürlər?
Qiyamət saatının vaxtı dəyişdi
Çay paketlərində incəsənət yaratmaq
David və Victoria Beckham cütlüyü arzularına çatdı
“Yeganə böyük risk Olimpiya stadionudur...”
BÜRCLƏR bizə nə vəd edir? - 13 Aprel
Arıqlamaq üçün ilkin addımlar
Gözəl görünən şirniyyatlar
Təhsil qız üçün vacibdir yoxsa oğlan üçün?
Bakıda pulsuz "Wi-Fi" olacaq - ÜNVANLAR
"Qisas alınmayana qədər, 0:8-i unutmaq mümkün olmayacaq"
Qonşu ölkələrdə “Koronavirus qaydaları”na əsasən yeni dərs ili
Sabah hava necə olacaq?
Kennedinin çimərlik geyimi 3,5 min dollara satıldı - FOTOLAR
Yataq dəstləri
Defne Samyelin qızı da aktrisalığa başladı
Azərbaycanın Dövlət bayrağının istifadəsi qaydaları haqqında qanuna dəyişiklik edilib
WhatsApp-a girişə qadağa qoyuldu
Meyvə və tərəvəzlərin sağlamlığımıza verdiyi zərər
Azərbaycan tarixindən yüz şəxsiyyət-79
“Instagram” videozəng funksiyası işə salınacaq
İşğaldan azad edilən Kəlbəcərin daha bir kəndinin görüntüləri - VİDEO
"Oskar" mükafatları paylanır
SON DƏQİQƏ: Azərbaycanda zəlzələ baş verdi
Bir insanı anında tanımaq üçün 7 işarə
Azərbaycanda regionlar üzrə koronavirusa yoluxma statistikası açıqlandı - RƏSMİ
Azərbaycan tarixindən yüz şəxsiyyət-30
Cenevrədə Azərbaycan və Ermənistan Xarici İşlər nazirlərinin görüşü başlayıb
Maus və klaviaturasız kompüter
Münasibətlərdə edilən səhvlər
Alişan yoldaşının saçından yazdı-FOTO
"Bağçaların əsas məqsədi öyrətmək deyil, sevdirməkdir"
İşdə insanlar darıxarsa...
Sabah ölkədə qar yağacaq
Ədat
Həkimdən xəbərdarlıq: "Külək əsəndə..."
Gecə makiyajı (fotodərs)
Bakının bu yolları dünyada fərqlənəcək
"Şellak" sonrası dırnaq bərpası
Sarıkökün faydaları
Lukaşenko yeni seçkilərin ANONSUNU VERDİ
“Bu, virusdan qorunmaq üçün ən yaxşı vasitədir” - Hande Harmancı
Müddətli həqiqi hərbi xidmətə çağırılanların nəzərinə - VİDEO
Azərbaycanda yeni telekanal açılır
Özünüzə nə qədər inanırsınız?(Test)
Petek Dinçöz Bakıya gəlir
Qalmaqallı prezidentin qardaşı yoxa çıxdı
Seks ürəyi qoruyur
Rənglərin həyatımızadakı rolu
Qadınlar haqda özlərinin belə bilmədiyi 30 fakt!
- ŞƏRHLƏR