Valideyinlər üçün ölümü uşağa izah etmək çox vaxt çətin olduğu üçün ümumiyyətlə gerçək olmayan hekayələrə müraciət edilir. Bu tərz davranışın uşaqlar üçün faydalı olmayacağını ifadə edən mütəxəssislər, uşağa ölümü anlatma üsulunda uşağın yaşı və ruhi inkişaf səviyyəsinə rəhbərlik etməsi lazım olduğunu bildirib. Ölən adamın geri gəlməyəcəyi gerçəyinin uşağa, yaşı nə olursa olsun, hiss etdirilməsi lazım olduğunu söyləyədilər.
"Ölümün təhlili olduqca çətin və qarışıq bir faktı uşaqlara ötürmək çətin lakin öhdəsindən gəlinəbilir bir prosesdir. Beş yaşından kiçik uşaqların, tez-tez xəyallar və həqiqətləri qarışdırdıqlarını, məcazdan anlamadıqlarını bilirik. Beş yaş yalnız başlama nöqtəsidir. Anlamak qabiliyyəti buluğ çağına qədər artacaqdır.
Uşaq ətrafındakı böyüklər daha hələ ona bir şey açıqlamadan onların bədən dillərindən, mimikalarını, göz yaşlarından, danışma tonlarında, mühitdən xoşuna gəlməyən bir hadisə ilə qarşı-qarşıya qaldığını hiss edir. Bu bir yarım, iki yaşındakı çox kiçik uşaqların belə bacara biləcəyi bir şeydir. Bu səbəbdən ölüm haqqında uşağa məlumat verməsi lazım olan böyüyün uşağın onsuz da pis bir xəbərə hazırlıqlı olduğunu bilməsi işini asanlaşdıra bilər. Yəni uşağın ruhi quruluşu pis xəbəri almaq üçün, tamamilə özbaşına, sanki bir hazırlıq etmişdir. Uşağa məlumat verən adam, mümkünsə birinci dərəcədən, ona ən yaxın böyük olmalıdır. Seçilən məkan təravətli, işıqlı və səssiz bir mühit olmalıdır. Anlatma əsnasında yetkin soyuqqanlı olmağa diqqət göstərməli lakin duyğularını basdırmaq üçün həddindən artıq bir səyə da girməməlidir.
Belə həssas bir mövzu söylənilərkən insanların səsi titrəyəbilir, gözlərindən yaşlar süzüləbilər. Beş yaşından kiçiklərə ölümü və səbəb olan prosesi bütün açıqlığıyla izah etməyə çalışsanız da, o, öz hekayəsini yazacaq, fantastika-xəyal dünyasında bir yerə oturdacak, sizin söylədiklərnizlə çox maraqlanmadığını görə bilərsiniz. Bu vəziyyətdə israrlı olmaq, onun özünə yaratdığı hekayənin düzgün olmadığının söyləməyin heç bir faydası yoxdur. Tək əhəmiyyətli nöqtə, ölən adamın geri gəlməyəcəyi gerçəyinin uşağa, yaşı nə olursa olsun, hiss etdirilməsidir. Xariciə getdi, uzun bir tətildə, səmadan bizi seyr edir kimi hekayələr uşağın başını qarışdıracağı üçün qətiliklə təklif edilməz. Beş yaş və yuxarı uşaqlar qəbiristanlıq səfərinin mənasını, əhəmiyyətini hiss edə bilərlər və arzu etsələr böyüklərin müşayiəti altında mərasimlərdə iştirak edə bilərlər.
Mütəxəsislər,ölən şəxsin ardından böyüklərin tutacağı yas dövrünün əhəmiyyətli bir pillə olduğunun vurğulayaraq, "Şişirdilmiş və uşağı qorxuda biləcək yas xaricində uşaq da yas mühitində ola bilər.
Böyüklər kimi uşaqların da sevdiklərinin arxasından bu sağlam duyğunu yaşamaları lazımdır. Hər bir uşaq üçün fərqli olmaq şərtilə, altı ay qədər keçə biləcək müddətdə yuxu, iştah kəsilməsi, tündxasiyyətlik, inadçılıq, məktəb uşaqlarında isə, diqqət dağınıqlığı, problemlər tez-tez müşahidə olunur. Ailələr bu həssas keçiş dövründə zorlanma yaşaya bilərlər. Bu hallarda uşaq psixoloqundan kömək almaları məsləhətdir .
XƏBƏR LENTİ
Zərdabda çaqqallar kəndə hücum edib
TQDK xəbərdarlıq etdi
Ayda yadplanetli gəmisi tapıldı-FOTO
Azərbaycan Avropa Parlamentinin seçkiləri müşahidə missiyalarının göndəriləcəyi prioritet ölkələr siyahısına salındı
Demet Akalın Ərdoğana məktub yazacaq-SƏBƏB
Sinemin makiyajsız FOTOsunu paylaşdı
Arda oğlunu illiyi 70 minlik bağçaya yazdırdı
Hansı ölkənin deputatları ən yüksək maaş alır?
"Bura Odlar Yurdudur" - "Euronews" Bakını çəkib göstərdi
"Güzgünün şəffaf olmasını arzulamışıq"
Valideynlərimizə deməyə çəkindiyimiz sözlər
Gel boyalarda xərçəng təhlükəsi aşkarlanıb
"Fazilet hanım ve kızları"nın aktisası toy tarixini açıqladı
Dadlı tost (foto-resept)
Gündəlik geyim nümunələri
İstirahər gününün havası AÇIQLANDI - Sinoptiklər növbəti günlər üçün XƏBƏRDARLIQ yaydı
QMİ 20 Yanvar faciəsinin 24-cü ildönümü ilə əlaqədar bəyanat yayıb
Öyrədəni öyrədənlər
Çağatay Ulusoy aylar sonra ilk dəfə Onunla görüntüləndi-FOTO
Kıvanç və Elçin eyni serialda baş rol alacaqlar
Caparidze azərbaycanlı gənclərlə görüşdü
Bu addım xərçəngə səbəb ola bilər
Android-də təhlükəli virus yayılır
Yay yeməyi (foto-resept)
Dünyanın ən bahalı 10 brendi müəyyənləşdi
Həftənin ilk iş günü yağışlı olacaq
Azərbaycanda ilan və əqrəb sancmasına qarşı xəbərdarlıq olundu
Məhəbbətin tipləri
Şəkərparə (foto resept)
Hər gün 10 min addım atın!
Payız - dərini nəmləndirmə zamanı
1 həftəyə 3 kiloqram arıqladan su
Serenay Sarıkaya Kann Festivalında -FOTO
Quru meyvə pəhrizi
Ağ Evdən cavab - "Qarabağ Azərbaycanın nəzarətinə qaytarılmalıdır"
Mehmet Əli Ərbilin son durumu
Çörəklə bağlı rəsmi açıqlama
9 hərəkətlə necə stil ikonu ola bilərsiniz?
Gündəlik tərz üçün 4 dərs
Ev dekorasiyasında yol verilən 5 səhv
Azərbaycanda hərbi xidmətdən tərxis başladı - RƏSMİ
İlham Əliyev: “Azərbaycan nefti olmadan Böyük Vətən Müharibəsində SSRİ-nin qələbəsi mümkün olmazdı”
2019 Məzuniyyət saç modelləri
Pulumuzu xaricilərə niyə veririk?
“Harri Potter”in ulduzu ilk dəfə ata olacaq
Sabahın HAVAsı
Muzdlu işçilərə ödəmələr bu həftə ərzində veriləcək
Mustafa Sandal yeni klip təqdim etdi-VİDEO
Ayaq bilərzikləri-3
Meray Keri ad gününü belə qeyd etdi - FOTO
- ŞƏRHLƏR